Ο πέμπτος γύρος των πυρηνικών συνομιλιών μεταξύ Ιρανών και Αμερικανών διαπραγματευτών ολοκληρώθηκε στη Ρώμη χωρίς απτό αποτέλεσμα, καθώς οι στρατιωτικοί διοικητές του Ιράν είχαν ήδη εντείνει τη ρητορική τους, προειδοποιώντας για σκληρή αντίδραση σε οποιαδήποτε ισραηλινή επίθεση εναντίον ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Όπως αναφέρει το al monitor, η επίδειξη ετοιμότητας του Ιράν έρχεται σε μια στιγμή που οι συνομιλίες βρίσκονται στο χείλος της αποτυχίας, με το θέμα του εμπλουτισμού ουρανίου να αναδύεται ως ένα αδιάβατο εμπόδιο.
«Οι διαπραγματεύσεις είναι πολύ περίπλοκες για να επιλυθούν σε δύο ή τρεις συνεδριάσεις», δήλωσε ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Ιράν, υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί, σε συνέντευξη στην κρατική τηλεόραση μετά τη συνάντηση στη Ρώμη. Εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία ότι οι προσεχείς συναντήσεις ενδέχεται να οδηγήσουν σε «λύσεις που θα καταστήσουν δυνατή την πρόοδο». Ωστόσο, οι δηλώσεις του δεν ήταν ιδιαίτερα ελπιδοφόρες.
Το βασικό σημείο διαφωνίας παραμένει η επιμονή του Ιράν να συνεχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου, τον οποίο η Τεχεράνη θεωρεί δικαίωμά της βάσει της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT). Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ωστόσο, απαιτούν πλήρη παύση, υποστηρίζοντας ότι οποιοδήποτε επίπεδο εμπλουτισμού αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο της κατασκευής πυρηνικών όπλων.
Οι δηλώσεις μετά τη συνάντηση στη Ρώμη υποδηλώνουν ότι τα κόκκινα όρια δεν έχουν αλλάξει. «Οι θέσεις μας είναι σαφείς και παραμένουμε σταθεροί σε αυτές», είπε ο Αραγτσί σχετικά με τη συζήτηση για τον εμπλουτισμό. Αναφέρθηκε στις προτάσεις διαμεσολάβησης του Ομάν, αλλά δεν έδωσε καμία ένδειξη για πιθανή πρόοδο.
Με μικρότερο ενθουσιασμό από ό,τι στους προηγούμενους γύρους, ο υπουργός Εξωτερικών του Ομάν, Μπαντ Αλμπουσαΐντι, ανακοίνωσε στον λογαριασμό του στο Twitter ότι οι συνομιλίες απέφεραν «κάποια, αλλά όχι καθοριστική πρόοδο» — μια προσεκτικά διατυπωμένη ανάρτηση που αναγνώριζε τις επίμονες κρίσιμες διαφωνίες, αφήνοντας όμως περιθώρια για διπλωματικές προσπάθειες.
Η αμερικανική πλευρά δεν έχει ακόμη παρουσιάσει τη δική της εκτίμηση. Ωστόσο, τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο αμερικανός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ εγκατέλειψε τη συνάντηση πριν από τη λήξη της, επικαλούμενος, σύμφωνα με τα ίδια μέσα, προηγούμενη δέσμευση του επικεφαλής διαπραγματευτήγια την προγραμματισμένη συνάντησή του με τον υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων του Ισραήλ Ρον Ντέρμερ και τον επικεφαλής της Μοσάντ Ντέιβιντ Μπαρνεά, λίγο πριν από τις συνομιλίες με το Ιράν, κάτι που πολλοί στο Ιράν θεώρησαν ως ένδειξη ανησυχητικής συντονισμένης δράσης μεταξύ Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ.
Στους πολιτικούς κύκλους της Τεχεράνης κυριαρχούν οι συζητήσεις για το αν οι συνομιλίες αυτές θα αποτύχουν, ιδίως μετά την εκδήλωση πεσιμισμού από τον ανώτατο ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
«Κατά τη γνώμη μου, δεν θα επιτύχουμε τίποτα με αυτές τις συνομιλίες», δήλωσε ο Εσμαίλ Κοουσάρι, μέλος της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας και Εξωτερικής Πολιτικής του ιρανικού κοινοβουλίου. «Οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν, αλλά δεν θα οδηγήσουν πουθενά», δήλωσε στον ιστότοπο ειδήσεων Didehban-e Iran.
Προβολή της στρατιωτικής ετοιμότητας
Ο Κουσάρι, που είναι επίσης στρατηγός, αναφέρθηκε στους περιφερειακούς πολέμους του Ιράν εναντίον του Ισραήλ ως μέρος της στρατηγικής προληπτικής άμυνας της χώρας. «Έχουμε εκπαιδεύσει δυνάμεις αντίστασης ώστε να μπορούν να αντισταθούν στους εχθρούς του Ισλάμ».
Ο ένας στρατιωτικός διοικητής μετά τον άλλο απάντησε στις αναφορές των μέσων ενημέρωσης ότι το Ισραήλ ετοιμάζεται να επιτεθεί σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις εάν οι τρέχουσες συνομιλίες δεν καταλήξουν σε συμφωνία.
Ο ταξίαρχος Μοχάμεντ Αλί Ναϊνί, εκπρόσωπος του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), προειδοποίησε ότι το Ιράν θα «απαντήσει με καταστροφικό τρόπο» αν το Ισραήλ ξεκινήσει εχθροπραξίες. «Η μικρή και ευάλωτη γεωγραφική θέση του Ισραήλ το καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτο», δήλωσε, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων IRNA, προσθέτοντας ότι ο τελικός στόχος του Ιράν παραμένει «η πλήρης καταστροφή του τρομοκρατικού σιωνιστικού καθεστώτος».
Στρατιωτικοί ηγέτες περιόδευσαν στο νοτιοανατολικό Ιράν αυτή την εβδομάδα, επιδεικνύοντας δημοσίως την ετοιμότητα του Ιράν. «Οι ένοπλες δυνάμεις μας βρίσκονται στο αποκορύφωμα της ετοιμότητάς τους», δήλωσε ο στρατηγός Μοχάμαντ Μπαγκέρι, αρχηγός του γενικού επιτελείου. Και ο διοικητής των χερσαίων δυνάμεων του στρατού, ταξίαρχος Κιουμάρς Χεϊντάρι, πήγε ακόμη πιο μακριά: «Οι δυνάμεις μας παραμένουν σε επιφυλακή με το δάχτυλο στη σκανδάλη, έτοιμες να ανταποκριθούν σε οποιαδήποτε ισραηλινή επίθεση με απαράμιλλη δύναμη».
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου στην Ιερουσαλήμ ότι θα υποστηρίξει μια συμφωνία που θα εξαλείφει πλήρως την ικανότητα εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν. «Αλλά ας είμαι σαφής: το κράτος του Ισραήλ διατηρεί το δικαίωμα να αμυνθεί ενάντια σε ένα καθεστώς που απειλεί να μας καταστρέψει», προειδοποίησε.
Η αίσθηση απειλής του Ισραήλ έναντι των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων ώθησε επίσης τον Αραγτσί να θέσει το ζήτημα σε επίσημη επιστολή προς τα Ηνωμένα Έθνη και τον πυρηνικό οργανισμό εποπτείας τους.
Χαρακτήρισε τις απειλές παραβίαση του διεθνούς δικαίου και ζήτησε επείγουσα προστασία για την ειρηνική πυρηνική υποδομή του Ιράν. Ο Αραγτσί προειδοποίησε ότι το Ιράν θα λάβει «ειδικά μέτρα» ως απάντηση, τα οποία θα κοινοποιηθούν «εν ευθέτω χρόνω» στην πυρηνική εποπτική αρχή του ΟΗΕ. Τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης εικάζουν ότι αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την απόκρυψη αποθεμάτων εμπλουτισμένου ουρανίου σε μυστικές τοποθεσίες.
Η διπλωματία σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης;
Παρά την έλλειψη ορατής προόδου, ούτε η Τεχεράνη ούτε η Ουάσιγκτον φαίνονται έτοιμες να εγκαταλείψουν επίσημα τη διπλωματική οδό. Ωστόσο, η ασαφής γλώσσα που χρησιμοποιείται — «ορισμένη πρόοδος», «ελπίδα» και «περίπλοκη αλλά συνεχιζόμενη» — υποδηλώνει ότι και οι δύο πλευρές κερδίζουν χρόνο ενώ εξετάζουν άλλα ενδεχόμενα.
Με την ολοκλήρωση του γύρου των διαπραγματεύσεων στη Ρώμη, όλα τα βλέμματα στρέφονται προς την επικείμενη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΟΑΕ τον Ιούνιο και την επικείμενη λήξη της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 με το Ιράν τον Οκτώβριο. Από την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018, η Τεχεράνη έχει προχωρήσει στον εμπλουτισμό σε ποσοστό 60%, πολύ πάνω από το συμφωνημένο όριο του 3,67%.
«Τα διακυβεύματα είναι σαφή», δήλωσε ο Μοχάμαντ Μαράντι, πρώην σύμβουλος της ιρανικής ομάδας διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Sharq. «Είναι πολύ απλό. Αν οι ΗΠΑ περιμένουν από το Ιράν να σταματήσει τον εμπλουτισμό, δεν θα υπάρξει συμφωνία».
Για την Τεχεράνη, ο εμπλουτισμός είναι κάτι περισσότερο από ένα πυρηνικό όριο — είναι ένα διαπραγματευτικό ατού. Η παραίτηση από αυτόν τώρα θα σήμαινε την εγκατάλειψη του μοναδικού μέσου πίεσης που της απομένει στην προσπάθειά της να επιτύχει την επιτακτική ανακούφιση από τις κυρώσεις.
Ουσιαστικά, η στρατιωτική στάση του Ιράν δεν είναι απλώς αμυντική, αλλά αποτελεί στρατηγικό μήνυμα. Καθώς οι διαπραγματεύσεις έχουν αδιέξοδο και οι απειλές από το Ισραήλ γίνονται όλο και πιο έντονες, η Τεχεράνη στέλνει μηνύματα ότι προετοιμάζεται για το χειρότερο, ακόμη και αν διατηρεί μόνο το ένα πόδι στον διπλωματικό στίβο.
Πηγή: Pagenews.gr