29 Ιουνίου 2002, λιμάνι του Πειραιά: «Υπουργέ, έχουμε τη 17 Νοέμβρη»

Η δράση τους κρατούσε από το 1975. 27 ολόκληρα χρόνια, δεκάδες δολοφονίες, εκατοντάδες απόπειρες. Τρόμος. Παντού. Κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε λεπτό. Ώσπου μια βόμβα σκάει στα χέρια ενός ψηλού άνδρα στο λιμάνι του Πειραιά. Λίγες ώρες αργότερα η αστυνομία καταλαβαίνει. "Έχουμε τη 17 Νοέμβρη".

Ήταν 29 Ιουνίου 2002, περίπου 22:45, βράδυ Σαββάτου. Λιμάνι του Πειραιά. Η κίνηση ανθρώπων και οχημάτων είναι αραιή. Κανείς δε δίνει σημασία στον ψηλό άνδρα που περπατάει προς τα εκδοτήρια της Minoan Flying Dolphins, κρατώντας στα χέρια του μια τσάντα. Κι όμως… Αυτός ο άνθρωπος μερικές στιγμές αργότερα θα μετατραπεί από μια «σκιά», στον πρωταγωνιστή της υπόθεσης που συγκλόνισε την Ελλάδα στις αρχές της νέα χιλιετίας.

Ο πυροκροτητής από την βόμβα που κρατούσε στα χέρια του ο Σάββας Ξηρός θα εκραγεί εξαιτίας ενός -μοιραίου όπως αποδείχθηκε- σφάλματος στην συνδεσμολογία σε συνδυασμό με το ότι έσπασε το τζάμι του ρολογιού και οι δείκτες κινήθηκαν. Μια σειρά από τυχαία γεγονότα που θα οδηγήσουν στην αρχή του τέλους για την οργάνωση «17 Νοέμβρη».

Ο πολυτραυματίας Σάββας Ξηρός μεταφέρεται στο νοσοκομείο. Μέχρι εκείνη τη στιγμή η αντιτρομοκρατική δεν ξέρει ποιον έχει στα «χέρια» της. Υποθέτει πως πρόκειται για κάποιο μέλος μικρομεσαίας οργάνωσης αντάρτικου πόλης. Την απάντηση που έψαχναν οι αστυνομικοί την βρίσκουν τελικά σε ένα σακίδιο που είχε αφήσει ο Σάββας Ξηρός λίγα μέτρα μακριά από το σημείο της επίθεσης και μέχρι και σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο «σκοτεινά» σημεία της εξάρθρωσης της «17Ν».

Μέσα σε ένα σακίδιο που είχε αφήσει ο Ξηρός πάνω σε ένα παγκάκι, ανάμεσα σε άλλα αντικείμενα υπήρχαν πολλά κλειδιά (κάποια από αυτά αργότερα θα ανοίξουν τις γιάφκες της οργάνωσης) αλλά και ένα δύσχρηστο 38αρι περίστροφο, στη βάση του οποίου υπήρχε χαραγμένος ο σειριακός αριθμός: 100367. Αυτός ο αριθμός ήταν που έκανε τον τότε αρχηγό της ΕΛΑΣ, αντιστράτηγο Φώτη Νασιάκο να τηλεφωνήσει στον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και να του πει: «υπουργέ, έχουμε τη 17 Νοέμβρη»!

Το όπλο αυτό είχε κλαπεί από τον αστυφύλακα Χρήστο Μάτη ο οποίος έπεσε νεκρός κατά τη διάρκεια ληστείας που έκαναν μέλη της οργάνωσης στο υποκατάστημα της ΕτΕ στα Πετράλωνα τα Χριστούγεννα του 1983. Στη συνέχεια το ίδιο όπλο είχε χρησιμοποιηθεί σε έξι ενέργειες της «17Ν» και έπειτα -επειδή αποτελούσε «σφραγίδα»- είχε μείνει στην… άκρη.

Οι μέρες στον «Ευαγγελισμό»…

Η αντιτρομοκρατική απέκλεισε έναν ολόκληρο όροφο του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» για να νοσηλευτεί εκεί ο Σάββας Ξηρός. Σε πλήρη απομόνωση και με ένοπλους άνδρες της αντιτρομοκρατικής και των ΕΚΑΜ ακόμα και μέσα στο δωμάτιο του. Με παράθυρα ερμητικά κλειστά σε σημείο που δεν καταλάβαινε κανείς αν έξω ήταν μέρα ή νύχτα.

Στην αρχή κάθε επικοινωνία είναι σχεδόν ανέφικτη αφού ο Ξηρός δίνει μάχη για να κρατηθεί στη ζωή. Όταν οι αστυνομικοί, ο εισαγγελέας Ιωάννης Διώτης και ο διοικητής της αντιτρομοκρατικής Στέλιος Σύρος καταφέρνουν και του παίρνουν την πρώτη κατάθεση οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Ο Σάββας Ξηρός εξηγεί με λεπτομέρειες όλη την πορεία του μέσα στην οργάνωση από το 1988 έως και το 2002.

Ο ίδιος στην απολογία του στον εισαγγελέα δηλώνει: «σήμερα θεωρώ τον εαυτό μου θύμα της 17Ν. Θέλω να ζητήσω συγγνώμη από όσους ανθρώπους έβλαψα και ιδίως από τους συγγενείς των θυμάτων, χωρίς να θεωρώ πως μια συγγνώμη είναι αρκετή. Ζητώ από τη Δικαιοσύνη να με κρίνει με επιείκεια και γι’ αυτό το λόγο ήμουν τόσο αναλυτικός στην απολογία μου και επεκτάθηκα και πέρα από την κατηγορία που μου απαγγείλατε. Την απολογία μου δε, την θεωρώ δημόσια εξομολόγηση ενώπιον θεού και ανθρώπων».

Αργότερα, ο Σάββας Ξηρός (μέσα από συνεντεύξεις, δημόσιες δηλώσεις αλλά και το βιβλίο το οποίο εξέδωσε) θα πει πως η συγκεκριμένη ομολογία ήταν αποτέλεσμα βασανιστηρίων τα οποία υπέστη από τους διώκτες του. Έκανε λόγο για εικονικές εκτελέσεις μέσα στο θάλαμο νοσηλείας, για βασανιστήρια, για περίεργα κοκτέιλ φαρμάκων τα οποία του χορηγούσαν και του προκαλούσαν παραισθήσεις και πως επί της ουσίας οι ανακριτές του έλεγαν συγκεκριμένα πράγματα που απλά ο ίδιος επιβεβαίωνε χωρίς να είναι σε θέση να φέρει την παραμικρή αντίσταση.

Ο αγιογράφος με καταγωγή από την Καστοριά…

Ο Σάββας Ξηρός γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1962 στην Καστοριά. Γιος του ιερέα Τριαντάφυλλου και της Μοσχούλας Ξηρού. Έχει εννέα αδέλφια, πέντε αγόρια και τέσσερα κορίτσια. Σε νεαρή ηλικία επισκέφθηκε το Άγιο Όρος, όπου μελέτησε αγιογραφία και εργάστηκε ως αγιογράφος στο Μοναστήρι Σιδηροκάστρου Σερρών. Στο τέλος του 1981 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ένα χρόνο αργότερα, γνωρίστηκε και στη συνέχεια παντρεύτηκε με την Αγγελική Σωτηροπούλου.

Εντάχθηκε στον χώρο της άκρας αριστεράς από έναν φίλο του και το 1983 γνωρίστηκε με τον Χρήστο Τσουτσουβή με τον οποίο (σύμφωνα με την κατάθεση του Ξηρού) έγιναν κάποιες κουβέντες ώστε να ενταχθεί στον ΕΛΑ. Τελικά οι συζητήσεις εκείνες δεν προχώρησαν και τρία χρόνια αργότερα ήταν ο αδελφός του Χριστόδουλος Ξηρός, εκείνος που του «άνοιξε» την πόρτα για να μπει στην «17 Νοέμβρη». Σχεδόν από την πρώτη στιγμή ο «Μιχάλης» της οργάνωσης έγινε αχώριστος σύντροφος και φίλος με τον Δημήτρη Κουφοντίνα.

Το κατηγορητήριο…

Το κατηγορητήριο του Σάββα Ξηρού ήταν μαζί με εκείνα του Δημήτρη Κουφοντινά και του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου τα πιο βαριά.

Σύμφωνα με αυτό ο Ξηρός συμμετείχε στις δολοφονίες των: Γουίλιαμ Νορντίν, Παύλου Μπακογιάννη, Ρόναλντ Στιούαρτ, Γιάννη Βάρη (στην ρουκέτα κατά κλούβας των ΜΑΤ), Θάνου Αξαρλιάν (στην απόπειρα κατά του Ιωάννη Παλαιοκρασσά), Μιχάλη Βρανόπουλου, Ομέρ Σιπαχίογλου, Κώστα Περατικού και Στίβεν Σόντερς.

Στις απόπειρες δολοφονίας των: Τζορτζ Κάρος, Παναγιώτη Ταρασουλέα, Γιώργου Πέτσου, Βαρδή Βαρδινογιάννη, Ντενιζ Μπουλούκμπασι, Λευτέρη Παπαδόπουλου, Καρλ Χανς Κούνα (Γερμανός πρέσβης), Θεόδωρου Παπαπάνου (φρουρός των ΕΛΤΑ Πατησίων, κατά τη διάρκεια ληστείας), Κωνσταντίνου Ξηνταρά (αστυφύλακα στα ΕΛΤΑ Αιγάλεω, κατά τη διάρκεια ληστείας) και Γεωργίου Σταμάτη (υπάλληλος χρηματαποστολής στη Θεσσαλονίκη, κατά τη διάρκεια ληστείας). Επιπλέον, για πέντε απόπειρες ανθρωποκτονίας σε βάρος ισάριθμών αστυνομικών κατά τη διάρκειας της συμπλοκής στα Σεπόλια, 14 επιβατών λεωφορείου της Πολεμικής Αεροπορίας στου Ρέντη και των Αμερικανών στρατιωτών που επέβαιναν σε λεωφορείο το οποίο έγινε στόχος βομβιστικής επίθεσης στο Καβούρι.

Παράλληλα, σύμφωνα πάντα με το κατηγορητήριο, τον Ξηρό βάρυνε «η πρόκληση ή συνέργεια σε 56 εκρήξεις μηχανισμών και εκτοξεύσεις ρουκετών από τις οποίες προκλήθηκαν τραυματισμοί ατόμων και τέθηκαν σε άμεσο κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, για συμμετοχή σε ακόμη τέσσερις ληστείες, συμμετοχή και διάπραξη σωρείας κλοπών, πρόσκλησης υλικών ζημιών, οπλοφορία και διακεκριμένη οπλοκατοχή».

Οι ποινές…

Όπως ήταν φυσικό με ένα τέτοιο κατηγορητήριο ο Σάββας Ξηρός θα ερχόταν αντιμέτωπος με βαρύτατη ποινή. Ο Εισαγγελέας πρότεινε να του επιβληθούν 6 φορές ισόβια συν 2.035 έτη! Η τελική ποινή ήταν 6 φορές ισόβια και 1.776 χρόνια που με στην συγχώνευση μετατράπηκαν σε 6 φορές ισόβια και 25 έτη!

Στο Εφετείο η ποινή αυτή μετατράπηκε σε 5 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 5 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στην οργάνωση.