Λατινικά: Είναι τελικά μια “νεκρή” γλώσσα;

Λατινικά: Οι εξαγγελίες, από το υπουργείο Παιδείας και τον Κώστα Γαβρόγλου, για τις αλλαγές που θα υιοθετηθούν στο “Νέο Λύκειο” έφερε και το τέλος εποχής -μέχρι στιγμής τουλάχιστον- των λατινικών και την αντικατάστασή τους από το μάθημα της Κοινωνιολογίας στο πρώτο επιστημονικό πεδίο.

Στο άκουσμα της είδησης, πολλοί ήταν αυτοί που αντέδρασαν (και αντιδρούν έντονα), ενώ άλλοι, μια μικρή μερίδα μίλησε για λυτρωτική απόφαση, καθώς τα λατινικά ισωδυναμούν με μια νεκρή γλώσσα.

Kατά πόσο όμως είναι ορθή η συγκεκριμένη διαπίστωση;

Τα λατινικά ήταν η γλώσσα που ομιλούνταν αρχικά στην περιοχή γύρω από τη Ρώμη, το λεγόμενο Λάτιο.

Έπειτα, απέκτησαν ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα όταν έγιναν επίσημη γλώσσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Η λατινική γλώσσα ανήκει στον ιταλικό κλάδο των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, ενώ είναι συγγενής της αρχαίας ελληνικής στη μορφολογία και τη δομή γενικότερα.

Σήμερα, παρόλο που ίσως να μην το καταλαβαίνουμε, η χρήση της λατινικής γλώσσας γίνεται με φειδώ, αλλά υπάρχει. Μέσα στην καθημερινότητά μας αρκετές φορές ακούμε λέξεις και φράσεις που ναι μεν τις γνωρίζουμε, αλλά δεν ξέρουμε τι σημαίνουν και από που προέρχονται.

Φωτογραφία Intimenews, Ντουντούμης Χρήστος

Συγκεκριμένα μερικά παραδείγματα:

• Alter ego: Η φράση «alter ego» αποδίδεται μεν στον Κικέρωνα, που φαίνεται όμως ότι τη δανείστηκε τους Έλληνες και σημαίνει ένας «δεύτερος εαυτός», ένα «άλλο εγώ».

Η σημασία του δεν έχει διαφοροποιηθεί ιδιαίτερα ούτε στις μέρες μας, υποδηλώνοντας τον άλλο μας εαυτό, ίσως ένα κρυμμένο κομμάτι της προσωπικότητάς μας.

• Status quo: Η φράση «status quo» σημαίνει «η κατάσταση στην οποία» και με αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιείται και σήμερα.

Με άλλα λόγια, δηλώνει την υπάρχουσα κατάσταση ή τις τρέχουσες συνθήκες των πραγμάτων.

• De facto: Η φράση «de facto» σημαίνει «από το γεγονός».

Γενικότερα, η έκφραση αυτή, που είναι ευρέως διαδεδομένη, δηλώνει κάτι που συμβαίνει εκ των πραγμάτων, κάτι που είναι πραγματικό κι αληθινό.

• Carpe diem: Αυτή η έκφραση προέρχεται από ένα ποίημα του Οράτιου και μολονότι έχουν εκφραστεί πολλές και διαφορετικές γνώμες για τη μετάφρασή της, η φράση έχει καταλήξει να αποδίδεται ως «άδραξε τη μέρα» και πολύ συχνά χρησιμοποιείται για παρότρυνση και ενθάρρυνση των ανθρώπων να ζουν τη ζωή τους στο έπακρο καθημερινά.
• Mea culpa: Η φράση «mea culpa» χρησιμοποιείται όταν θέλει κάποιος να δηλώσει ότι έκανε κάποιο λάθος, ότι έσφαλε, καθώς η κυριολεκτική μετάφραση της φράσης είναι «λάθος μου».

Φωτογραφία Intimenews, Ντουντούμης Χρήστος

 Τα λατινικά λοιπόν, μπορεί να είναι μια γλώσσα στάσιμη, δίχως εξέλιξη στο πέρασμα των χρόνων, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως “νεκρή γλώσσα”.

Το τι θα γίνει τελικά με την διδασκαλία τους και κατά πόσο σωστή ή λάθος είναι μια απόφαση που αποσκοπεί στην κατάργησή τους δεν το γνωρίζει κανείς.

Ούτε ο υπουργός, ούτε κανένας.

Ο μόνος που μπορεί να απαντήσει σε ένα τέτοιο ερώτημα, είναι ο χρόνος.

Διαβάστε όλα τα άρθρα του Νίκου Μαρουλίδη, εδώ.