Ο αιματοβαμμένος νόμος του Λιντς – Από που προέρχεται το λιντσάρισμα

Ο Ζακ Κωστόπουλος έπεσε νεκρός σε ένα πεζοδρόμιο στην Ομόνοια. Ο ιατροδικαστής θα κρίνει αν ο θάνατός του προήλθε από άλλα αίτια ή από το λιντσάρισμα που είδαμε στα βίντεο πως υπέστη. Από έναν άτυπο νόμο, τον "νόμο του Λιντς" που κάποτε έβαφε με αίμα την πολιτεία Βιρτζίνια στις ΗΠΑ.

Σήμερα όταν μιλάμε για «λιντσάρισμα», συνήθως αναφερόμαστε στην αυτοδικία. Την επίθεση με σκοπό την κακοποίηση ή και τον θάνατο κάποιου από μία ομάδα ανθρώπων. Τον Συνήθως εννοούμε με τον όρο αυτό τη δολοφονία ή την κακοποίηση εγκληματία από πλήθος παρισταμένων συγγενών του θύματος ή άλλων προσώπων, πριν ακόμη επιληφθεί η δικαιοσύνη, δηλαδή προτού ολοκληρωθεί η δίκη. Ο Ζακ Κωστόπουλος υπήρξε θύμα λιντσαρίσματος στα μάτια ολόκληρης της Ελλάδας. Τα βίντεο που κυκλοφορούν κάνουν τον γύρο του κόσμου. Προσπαθώντας να βγει από το κοσμηματοπωλείο, δέχεται κλωτσιές από δύο άνδρες. Την ίδια ώρα, οι υπόλοιποι κοιτούν. Λίγο αργότερα κάποιος του πετάει έναν κώνο, δίχως να τον βρει.

Όμως κάποτε το «λιντσάρισμα» δεν ήταν… αυτοδικία, αλλά ένας άτυπος νόμος! Και αυτός ονομαζόταν «Νόμος του Λιντς» από τον οποίο βγήκε και η λέξη «λιντσάρισμα».

Ο Τσαρλς Λιντς και ο Νόμος

Ο Τσάρλς Λιντς (1736-1796) ήταν γεωργός, πολιτικός και επαναστάτης κατά την περίοδο της Αμερικανικής Επανάστασης. Ο Λιντς ως ειρηνοδίκης στην περιοχή της Βιρτζίνια, είχε οργανώσει παράνομες ομάδες με σκοπό την άμεση τιμωρία και εκτέλεση συμπαθούντων τους Άγγλους.

Ο Λιντς έκανε μια συμφωνία στις 22 Σεπτεμβρίου του 1780 με μια ομάδα γειτόνων του. Υποστηρίζοντας ότι «…η Πενσυλβανία έχει αντιμετωπίσει μεγάλες και αβάσταχτες απώλειες από μερικούς άνομους άντρες, οι οποίοι μέχρι τούδε έχουν καταφέρει να ξεφύγουν από τη δημόσια εξουσία με ατιμωρησία…» συμφώνησαν να ανταποκρίνονται σε αναφορές εγκληματικής συμπεριφοράς που θα γίνονταν στην περιοχή, έτσι ώστε «…να μεταβαίνουν στο άτομο ή άτομα που είναι ύποπτοι… και αν δεν είναι πρόθυμοι να παραιτηθούν από τις άνομες πρακτικές τους, θα επιβάλλουμε τέτοια σωματική τιμωρία σε αυτόν ή αυτούς, η οποία θα είναι για μας ανάλογη του εγκλήματος που διαπράχθηκε ή της ζημιάς που προκλήθηκε…». Παρ’ όλο που ο Νόμος του Λιντς και το λιντσάρισμα είχαν άμεσα συνδεθεί με την κρεμάλα, χρησιμοποιήθηκαν και άλλες λιγότερο σοβαρές πρακτικές τιμωρίας.

Η εξέλιξη του «νόμου του Λιντς»

Και αν η αρχή ήταν η Αμερικανική Επανάσταση και η εκτέλεση συνεργατών των Άγγλων, στην εξέλιξη της ιστορίας, ο «νόμος» στράφηκε κατά των μαύρων στις Νότιες πολιτείες των ΗΠΑ. Εκεί καταγράφηκαν περίπου 4000 λιντσαρίσματα με τα θύματα να είναι κατά τα 4/5 μαύροι.

Καθώς τα σύνορα κινήθηκαν προς τα δυτικά κατά τη διάρκεια του επόμενου αιώνα, ο νόμος του Λιντς μετακινήθηκε μαζί τους. Αρχικά, λιντσάρισμα σήμαινε τη συγκέντρωση των πολιτών μιας κοινότητας για να ενημερωθούν για την υπόθεση και να απονέμουν δικαιοσύνη και σπάνια επρόκειτο για θανατική ποινή (συνήθως επρόκειτο για 39 φορές μαστιγώματος).

Αλλά προς τα τέλη του 19ου αιώνα, το λιντσάρισμα είχε την έννοια της πρακτικής του όχλου. Και της θανάτωσης με κρέμασμα ή ακόμα και κάψιμο. Και βέβαια, δεν περιορίστηκε μόνο στην περιοχή εκείνη. Το λιντσάρισμα επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα, εκτός από την περιοχή της «Νέας Αγγλίας».

Παρ’ ότι μέλη από όλες τις φυλές έπεσαν θύματα λιντσαρίσματος, η πρακτική αυτή υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή για τους μαύρους της Νοτίου Αμερικής. Εκείνοι είχαν πολύ μικρή σχέση με το νόμο. Κατά την περίοδο 1880-1960 κοντά στους 3000 μαύροι λιντσαρίστηκαν. Μόνο τότε και χάρη στην διογκούμενη οργή των έγχρωμων κοινοτήτων στις ΗΠΑ, η πρακτική αυτή περιορίστηκε στο ελάχιστο..

Ο «Νόμος του Λιντς» χρησιμοποιήθηκε στις αρχές εγκαθίδρυσης του Αμερικανικού κράτους. Ως ένας τρόπος επιβολής της τάξης και της εξουσίας, προτού εμφανιστούν οι σερίφηδες και τα δικαστήρια στη χώρα. Ήταν ένας τρόπος για να στερήσουν από τον οποιοδήποτε αφανή κατηγορούμενο τα δικαιώματά του και να ικανοποιήσουν τη καλλιεργημένη για λόγους σκοπιμότητας «δίψα του όχλου για εκδίκηση». Γι’ αυτό και χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα από τους λευκούς της Νοτίου Αμερικής, προκειμένου να τρομοκρατήσουν και να καθυποτάξουν τους μαύρους σκλάβους τους.

Υπάρχει και η αναφορά στο λόγο του Λιντς, τον οποίο εκφώνησε στις όχθες του ποταμού James στη Βιρτζίνια, το 1712 και αφορούσε τον έλεγχο των σκλάβων μέσα σε μια αποικία. Ο Λιντς, που υπήρξε και αυτός ιδιοκτήτης σκλάβων στις Δυτικές Ινδίες, παραβρέθηκε στη συγκέντρωση εκείνη λόγω των συνεχών εξεγέρσεων των σκλάβων στην περιοχή, καθώς και λόγω της φήμης του ως απολυταρχικού και σκληρού άρχοντα.

Τα εγκλήματα για τα οποία λιντσαρίστηκαν τα θύματα αυτά ήταν 38% για ανθρωποκτονίες, 23% για απαγωγές ή απόπειρες απαγωγής, 7% για κλοπές, 6% για άδικες επιθέσεις, 2% για ύβρεις και 24% για άλλα αδικήματα.

Η συμμετοχή σε λιντσάρισμα τιμωρείται κατά τον αμερικανικό νόμο, αν και οι καταδίκες δεν έφθασαν το 1% των περιπτώσεων

Κατά τα έτη 1882 – 1900 τα λιντσαρίσματα στις ΗΠΑ έφθαναν, κατ΄ έτος, από 96 μέχρι 231. Το 1945 σημειώθηκε ένα, ενώ το 1946 έφθασαν τα 6. Οι επανειλημμένες προσπάθειες όμως για την εξάλειψη αυτής της τιμωρίας με νομοθετικά μέτρα έβρισκαν την έντονη αντίδραση της αμερικανικής Γερουσίας.

Το 1947, 31 άτομα που είχαν προσαχθεί σε δίκη, τα οποία συμμετείχαν σε λιντσάρισμα στην πόλη Γκρίνσβιλ της Νότιας Καρολίνας, αθωώθηκαν, αν και κάποια από αυτά είχαν ομολογήσει τη συμμετοχή τους.

Ο Λιντς πέθανε το 1820 και στον τάφο του υπήρχε η επιγραφή: «ακολούθησε την αρετή ως πραγματικό του οδηγό».