Charlie Hebdo: Όταν η Γαλλία μπήκε στο στόχαστρο του ISIS

Πέντε χρόνια από την τρομοκρατική επίθεση στα γραφεία του περιοδικού Charlie Hebdo.

Ήταν 7 Ιανουαρίου του 2015 όταν τα γραφεία του σατιρικού περιδοικού Charlie Hebdo, στο Παρίσι, δέχονται τρομοκρατική επίθεση που κοστίζει τη ζωή σε 12 ανθρώπους και βυθίζει στο πένθος τη Γαλλία. Η συγκεκριμένη επίθεση άλλαξε μια για πάντα την Ευρώπη, αφού σηματοδότησε επί της ουσίας, την έναρξη των αιματηρών επιθέσεων του Ισλαμικού Κράτους, ISIS, σε ευρωπαϊκό έδαφος, , οι οποίες κορυφώθηκαν με την εκατόμβη νεκρών στο Μπατακλάν. Την επίθεση στο Charlie Hebdo οργάνωσαν και εκτέλεσαν τα αδέλφια Σαϊντ και Σερίφ Κουατσί, τα οποία δύο μέρες αργότερα έπεσαν νεκρά σε επιχείρηση της αστυνομίας.

Οι δυο τζιχαντιστές εισέβαλαν στα κεντρικά γραφεία του Charlie Hebdo στον αριθμό 10 της οδού Νικολά Απέρ και άνοιξαν πυρ. Λίγο πριν, τα δυο αδέρφια- τρομοκράτες είχαν κάνει ένα μικρό λάθος, αφού είχαν μπει στα γραφεία του αρχείου του Charlie Hebdo στον αριθμό 6 της ίδιας οδού και είχαν ρωτήσει φωνάζοντας αν ήταν εκεί τα γραφεία του περιοδικού.

Όταν τα αδέρφια Κουασί εισέβαλαν στα “σωστά” γραφεία, υποχρέωσαν την σκιτσογράφο Κορίν “Κοκό” Ρεΐ να πληκτρολογήσει τον κωδικό πρόσβασης για την πόρτα και τότε ακούστηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί, που είχαν ως πρώτο θύμα τον εργαζόμενο συντήρησης Frédéric Boisseau που βρισκόταν στην υποδοχή. Έπειτα ανάγκασαν με την απειλή όπλου τη Ρεΐ να τους οδηγήσει στο γραφείο των συντακτών, όπως και έγινε. Εκείνη τη μέρα 15 μέλη του προσωπικού είχαν συνέλευση, την πρώτη ετήσια του Charlie Hebdo, σε ένα γραφείο του δευτέρου ορόφου.

Οι δημοσιογράφοι είχαν ακούσει τους πυροβολισμούς, αλλά δεν κατάλαβαν τι είχε συμβεί, μέχρι που οι ένοπλοι εισέβαλαν στο γραφείο και άνοιξαν πυρ εναντίον τους, φωνάζοντας “Αλλάχ Ακμπάρ” (ο θεός είναι μεγάλος), σκοπεύοντας τα κεφάλια τους και εκτελώντας τους. Λίγες ημέρες μετά την επίθεση έγινε γνωστό πως οι αδελφοί Σαΐντ και Σερίφ Κουασί «κατηχήθηκαν» πολιτικά στις αρχές της δεκαετίας του 2000 στην καρδιά του Παρισιού κι ο μεγαλύτερος από αυτούς εκπαιδεύτηκε στον χειρισμό όπλων στην Υεμένη, ενώ ο μικρότερος προσπάθησε, αλλά δεν μπόρεσε, να πάει στο Ιράκ για να πολεμήσει εναντίον των Αμερικανών.

Ο Σερίφ, ο μικρότερος, που δικάστηκε το 2008 κατηγορούμενος για στρατολόγηση επίδοξων τζιχαντιστών, ήταν γνωστός στη γαλλική αντιτρομοκρατική υπηρεσία. Οι δύο αδελφοί ήταν επίσης «εδώ και χρόνια» στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ που περιλαμβάνει ονόματα υπόπτων για τρομοκρατία. Δώδεκα νεκροί και 11 τραυματίες ήταν ο απολογισμός από την επίθεση δύο ένοπλων ισλαμιστών κουκουλοφόρων στα γραφεία της σατιρικής εφημερίδας Charlie Hebdo.

Ηταν μία ενέργεια χωρίς προηγούμενο στην ιστορία του γαλλικού Τύπου. Οι πρώτες εικόνες μετά το μακελειό θα μείνουν για χρόνια χαραγμένες στη μνήμη όσων επέζησαν αλλά και του γαλλικού λαού. Χαρτιά με πρόχειρα σκίτσα και σημειώσεις πεσμένα στο πάτωμα της αίθουσας σύνταξης του Charlie Hebdo. Ολα βαμμένα με το αίμα των ανθρώπων του περιοδικού, οι οποίοι έπεσαν νεκροί από τις σφαίρες των τρομοκρατών.

Ο χώρος σκέψης, εφευρετικότητας, δημιουργίας και σάτιρας μετατράπηκε μέσα σε λίγα λεπτά σε ένα κολαστήριο, όταν οι δυο τρομοκράτες μπήκαν μέσα και άνοιξαν πυρ. Ο χώρος δεν θα είναι ποτέ πια ίδιος. Το εβδομαδιαίο σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις το 2006 όταν δημοσίευσε σατιρικά σκίτσα του Μωάμεθ, τα οποία προηγουμένως είχαν δημοσιευτεί σε δανική εφημερίδα. Το 2011, μετά την κυκλοφορία ειδικού τεύχους, το οποίο ασκούσε κριτική στην εκλογική νίκη του ισλαμιστικού κόμματος Ενάχντα στη Τυνησία, το περιοδικό αποτέλεσε αντικείμενο απειλών και επιθέσεων. Έπειτα από εμπρησμό με ρίψη βόμβας μολότοφ στα γραφεία, το περιοδικό τέθηκε υπό τακτική αστυνομική περιφρούρηση.

Τον Ιανουάριο του 2013 δημοσίευσε ένα ειδικό τεύχος αποτελούμενο από δύο τμήματα, το La Vie de Mahomet (Η Ζωή του Μωάμεθ), στο οποίο ο Charb διηγείτο με σκίτσα τη ζωή του Μωάμεθ, ενώ το 2013 η Αλ-Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο (AQAP) εξέδωσε στο διαδικτυακό περιοδικό της, Inspire, μία λίστα έντεκα δυτικών προσωπικοτήτων, οι οποίες “καταζητούνταν ζωντανές ή νεκρές για εγκλήματα κατά του Ισλάμ”, μεταξύ των οποίων βρισκόταν και ο Charb.

Τη μέρα που πραγματοποιήθηκε η επίθεση, είχε εκδοθεί το τεύχος n°1177 με πρωτοσέλιδο ένα σκίτσο του Μισέλ Ουελμπέκ, το οποίο είχε σχεδιάσει ο Luz. Στο εσωτερικό του βρισκόταν ένα από τα τελευταία σκίτσα που είχε σχεδιάσει ο Charb, το οποίο έφερε ως τίτλο “Toujours pas d’attentats en France” (Ακόμη να υπάρξει τρομοκρατική επίθεση στη Γαλλία), δείχνοντας έναν τζιχαντιστή να λέει: “Attendez ! On a jusqu’à la fin janvier pour présenter ses vœux…” (Περιμένετε, έχουμε καιρό μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου για να εκφράσουμε τις ευχές μας).

Αυτά ήταν τα θύματα

Ο Stephane Charbonnier ήταν ο γνωστός σκιτσογράφος με την επωνυμία «Charb». Η αστυνομία θεωρεί ότι ήταν ο βασικός στόχος των δραστών. Μάλιστα σύμφωνα με τις μαρτυρίες όταν τα αδέρφια Κουασί μπήκαν στα γραφεία τον φώναξαν με το όνομά του και όταν τους απάντησε τον σκότωσαν πρώτο. Διάσημη ατάκα του Charb: «Προτιμώ να πεθάνω όρθιος παρά να ζω στα γόνατα». Ο σκιτσογράφος ήταν 48 ετών και διευθυντής σύνταξης του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo ενώ υπερασπιζόταν την μαχητική και σατιρική άποψη του εντύπου με κάθε τρόπο. Να σημειωθεί πως ο σκιτσογράφος βρισκόταν σε μια λίστα 10 μελλοθανάτων της al-Quaeda.

Ένας από τους μεγάλους καλλιτέχνες και σκιτσογράφους του περιοδικού ο Jean «Cabu» Cabut, ήταν ο δεύτερος άνθρωπος που σκότωσαν οι δύο τρομοκράτες. Ο Cabu, 76 ετών, ήταν διάσημος γιατί είχε δημιουργήσει το προφίλ του μέσου Γάλλου υπό την επωνυμία «Mon Beauf» που ήταν η καρικατούρα ενός βλάκα, ρατσιστή, σεξιστή Γάλλου και η λέξη αυτή πέρασε στο γαλλικό λεξιλόγιο.

Η εφημερίδα Le Monde αποκαλούσε τον Georges Wolinski «μια ζωντανή βόμβα ελευθερίας του Τύπου». Ο 80χρονος ταλαντούχος σκιτσογράφος, ο οποίος γεννήθηκε στην Τυνησία, άρχισε να σχεδιάζει το 1960 και τα σκίτσα του δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο σατιρικό-ερωτικό περιοδικό hara-Kiri, το οποίο είχε ιδρύσει ο Cabu. Ο Wolinski θεωρείται πατέρας των περισσότερων σκιτσογράφων της Γαλλίας και όταν είχε ερωτηθεί για τον θάνατό του είχε δηλώσει: «Θέλω να αποτεφρωθώ. Λέω στη σύζυγό μου να ρίξει τις στάχτες μου στην τουαλέτα για να βλέπω τα οπίσθιά της κάθε μέρα».

Ο Bernard Velhac, γνωστός ως Tignous (που σημαίνει μικρό παράσιτο) ήταν μέλος των Σκιτσογράφων για την Ειρήνη. «Θέλω να πιστεύω ότι κάθε φορά που κάνω ένα σκίτσο θα προλαβαίνω μια απαγωγη, έναν φόνο ή θα βγάζω μια βόμβα από ένα χωράφι». Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1957 ήταν γνωστός για τις επιθέσεις στον καπιταλισμό των αγορών καθώς και για τα αιχμηρά σκίτσα του εναντίον του πρώην προέδρου Νικολά Σαρκοζί τα οποία περιλαμβάνονται στο βιβλίο του «Πέντε χρόνια υπό τον Σαρκοζί».

Οικονομολόγος, συγγραφέας και μέτοχος του Charlie Hebdo, ο Bernard Maris έγραφε μια στήλη για το περιοδικό υπό τον τίλτο «Θείος Μπερνάρ». Ηταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Τράπεζας της Γαλλίας και αρθρογραφούσε στις εφημερίδες Le Monde και Figaro ενώ παρενέβαινε συχνά στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Ο 68χρονος διανοούμενος ήταν επίσης καθηγητής στο Institute of European Studies και στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού VIII. Είναι ο άνθρωπος που έφτιαξε το τελευταίο σκίτσο που ανέβασε σε tweet το περιοδικό Charlie Hebdo με το οποίο κορόιδευε τον ηγέτη του Ισλαμικού Κράτους Abu Bakr al-Baghdadi. Ο Honore ήταν 73 ετών και μόνιμος σκιτσογράφος του περιοδικού. Εργαζόταν εκεί από το 1992.

Ο Mustapha Ourad ηταν υπεύθυνος ύλης στο Charlie Hebdo και μετακόμισε από την Αλγερία στο Παρίσι σε ηλικία 20 ετών. Ηταν αυτοδίδακτος και η εφημερίδα Le Monde θρήνησε τον θάνατό του λέγοντας ότι χάθηκε ένας «πολυαγαπημένος άνθρωπος». Η Elsa Cayat η μόνη γυναίκα που σκοτώθηκε στην επίθεση ήταν συγγραφέας και ψυχαναλύτρια η οποία έγραψε μια δίμηνη στήλη στο Charlie Hebdo.

Ο Michel Renaud επισκέφτηκε τυχαία εκείνη την ημέρα τα γραφεία του περιοδικού για να συζητήσει ένα σχέδιο που είχε κατά νου με τον φίλο του σκιτσογράφο Cabu. Συμμετείχε εκείνη την ώρα στην σύσκεψη. Ηταν πρώην διευθυντής του γραφείου του δημάρχου της πόλης  Clermont Ferrand, δημοσιογράφος και αγαπούσε τα ταξίδια.

Ο Frederic Boisseau, σεκιουριτάς στο κτίριο, 42 ετών και πατέρας δύο παιδιών, εργαζόταν εκείνη την ώρα. Τον σκότωσαν μπαίνοντας στο κτίριο αφού πρώτα τον ρώτησαν πού βρίσκονται τα γραφεία του περιοδικού. Ο Boisseau εργαζόταν για την εταιρεία Sodexo group, η οποία αποκάλεσε την επίθεση «τραγική, άδικη και φρικτή».

Ο Αχμεντ Μεραμπέ ήταν ο Μουσουλμάνος αστυνομικός που εκτέλεσαν εν ψυχρώ οι δράστες της τρομοκρατικής επίθεσης στο περιοδικό Charlie Hebdo στο Παρίσι.Ο 42χρονος, ήταν από τους πρώτους αστυνομικούς που έφτασαν στο σημείο της επίθεσης στα γραφεία του Charlie Hebdo, με το ποδήλατό του και επιχείρησε να σταματήσει τους δράστες με το πιστόλι του 9 χιλιοστών. Η στιγμή της δολοφονίας του 42χρονου συγκλόνισε όλο τον κόσμο. Ο άτυχος αστυνομικός είχε πέσει τραυματισμένος στο έδαφος και είχε σηκώσει τα χέρια ψηλά, ωστόσο ο τρομοκράτης-δολοφόνος τον πυροβόλησε εν ψυχρώ στο κεφάλι σχεδόν εξ επαφής.