Marfin επεισόδια: Δέκα χρόνια από την τραγωδία
ΧΡΟΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ 11 '
Marfin επεισόδια: Μια εβδομάδα πριν την 5η Μαϊου 2010 η χώρα βρισκόταν σε αναβρασμό. Τα σκληρά οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης εξαιτίας του μνημονίου έχουν προκαλέσει τεράστια ανησυχία στους εργαζόμενους όλων των κλάδων. Τα συνδικάτα (ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, ΠΑΜΕ) καθώς και τοπικές οργανώσεις πρωτοβάθμιων σωματείων έχουν καλέσει σε γενική απεργία και διαδήλωση στο κέντρο της Αθήνας για την Τετάρτη 5 Μαϊου.
Ήταν ίσως η μαζικότερη συγκέντρωση κατά του Μνημονίου από ανθρώπους όλων των ηλικιών. Η πορεία ήταν μία από τις μεγαλύτερες που έχουν καταγραφεί στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας, με τον αριθμό των διαδηλωτών να εκτιμάται μεταξύ 120.000 και 150.000. Ορισμένοι ωστόσο κάνουν λόγο ακόμη και για 300.000. Η ατμόσφαιρα ήταν αρκετά ηλεκτρισμένη κατά τη διάρκεια της πορείας προς τη Βουλή.
Στο υποκατάστημα της τράπεζας Marfin στην οδό Σταδίου, μία υπάλληλος δήλωσε πως εκείνη την ημέρα μπαίνοντας στο κτίριο για να εργαστεί είδε γραμμένο ένα σύνθημα δεξιά στην τζαμαρία που έλεγε “φωτιά στους υπαλλήλους”. Ενώ η κύρια πορεία των διαδηλωτών ανέβαινε την οδό Σταδίου κατευθυνόμενη προς τη πλατεία Συντάγματος, περίπου στις 2 παρά πέντε το μεσημέρι ομάδα κουκουλοφόρων επιτέθηκε στο κτίριο της Marfin που βρισκόταν στον αριθμό 23. Αυτόπτης μάρτυρας ανέφερε ότι άτομα με κουκούλες έσπασαν με 3-4 χτυπήματα τα τζάμια και έριξαν εύφλεκτο υλικό και βόμβες μολότωφ. Είναι συνήθης πρακτική οι τζαμαρίες των τραπεζών να ενισχύονται με νοβοπάν για να καθυστερείται το σπάσιμο, ωστόσο εκείνη τη μέρα αυτό δεν είχε γίνει.
Oι περισσότεροι συγκεντρωμένοι εκείνη τη στιγμή τους ενθάρρυναν, με εξαίρεση κάποιους που τους παρότρυναν να σταματήσουν, ενώ σύντομα πυκνός καπνός τύλιξε όλο το υποκατάστημα. Οι περισσότεροι υπάλληλοι στοιβάχτηκαν στον μικρό φωταγωγό που επικοινωνούσε μέσω πλέγματος με την ταράτσα, το οποίο πλέγμα ένας εξ αυτών κατάφερε και έσπασε.
Στη συνέχεια αναρριχήθηκαν από τον φωταγωγό στη στέγη, απ’ όπου πήδηξαν σε διπλανό κτίριο σπάζοντας τη τζαμαρία του με καδρόνι. Ακόμα και όταν το ισόγειο καιγόταν και κάποιοι υπάλληλοι για να σωθούν είχαν βγει στο μπαλκόνι του πρώτου ορόφου, ακούγονταν συνθήματα όπως «να καείτε ρε π… και «κάψτε τους πλούσιους», ενώ αυτόπτης μάρτυρας κατέθεσε αργότερα πως το συγκεντρωμένο πλήθος τους πετούσε πέτρες.
Από τους 8 υπαλλήλους που είχαν εγκλωβιστεί, οι 5 κατάφεραν να ξεφύγουν από το φλεγόμενο κτίριο. Τρία άτομα όμως έφυγαν με τον πλέον φρικτό τρόπο. Νεκροί ανασύρθηκαν η Αγγελική Παπαθανασοπούλου, 32 ετών (έγκυος 4 μηνών), ο Επαμεινώνδας Τσάκαλης, 36 ετών και η Παρασκευή Ζούλια, 35 ετών. Αυτοί εγκλωβίστηκαν από τις φλόγες στον 3ο όροφο του κτιρίου με αποτέλεσμα να πεθάνουν από ασφυξία.
Σύμφωνα με τον ιατροδικαστή Φίλιππο Κουτσάφτη «Ο καπνός και τα τοξικά αέρια από την καύση των πλαστικών και χαρτικών τους σκότωσαν σχεδόν αμέσως. Απώλεσαν τις αισθήσεις τους και λίγο μετά πέθαναν». Όταν βρέθηκαν είχαν τα στόματά τους ανοιχτά και τα πρόσωπά τους ήταν μαύρα από τον καπνό. Φαίνεται πως είχαν προσπαθήσει να βγουν από το εσωτερικό του κτιρίου από την πόρτα της ταράτσας, η οποία όμως δεν άνοιγε.
Εμπρηστική επίθεση από την ίδια ομάδα αναρχικών με καλυμμένα τα χαρακτηριστικά δέχτηκε και βιβλιοπωλείο της αλυσίδας Ιανός που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την τράπεζα στον αριθμό 24 της οδού Σταδίου.
Αντιδράσεις
Το γεγονός έγινε γρήγορα γνωστό στον πανελλήνιο και διεθνή χώρο και σχολιάστηκε με διάφορους τρόπους από πολιτικούς, ΜΜΕ και ανώνυμους στο διαδίκτυο.Ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου έκανε λόγο για «ωμή δολοφονική ενέργεια». Το ΚΚΕ το χαρακτήρισε «έγκλημα με στόχο την τρομοκράτηση του λαού, τη συκοφάντηση του αγώνα για την ανατροπή των βάρβαρων μέτρων, της αντιλαϊκής πολιτικής».
Σε άρθρο της η Αφροδίτη Πολίτη στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία αναφέρθηκε σε προβοκάτσια. Η εφημερίδα Ριζοσπάστης ομοίως αναφέρθηκε σε καλά στημένη προβοκάτσιας. Αντίθετα, δεκάδες αναρχικές συλλογικότητες καταδίκασαν το γεγονός μεταξύ άλλων ως αντικοινωνική βία, ενώ μέλος της ΣΠΦ χαρακτήρισε το γεγονός ως παράπλευρη απώλεια.
Την ίδια μέρα της επίθεσης, η Ομοσπονδία Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδος, κήρυξε 24ωρη απεργία για την επομένη ημέρα 6 Μαΐου 2010, με αφορμή το συμβάν των τριών νεκρών της Marfin. Η ΟΤΟΕ σε ανακοίνωσή της, επέρριψε την ηθική ευθύνη για τον εμπρησμό στην «…ασκούμενη πολιτική, στην επιχειρησιακή στάση της αστυνομίας αλλά και στις διοικήσεις των τραπεζών που εμποδίζουν τη συμμετοχή των εργαζομένων στις κινητοποιήσεις, ενώ με την ανευθυνότητά τους δεν λαμβάνουν εγκαίρως όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας…» καταλογίζοντας στην διοίκηση της τράπεζα ευθύνες για ελλιπή πυροπροστασία και για την παρουσία προσωπικού στο υποκατάστημα ενώ εξελισσόταν η διαδήλωση και γνωρίζοντας ότι οι τράπεζες αποτελούν συχνά στόχο επίθεσης.
Η διοίκηση της τράπεζας με ανακοίνωση – απάντηση κατηγόρησε την ΟΤΟΕ πως «…αφιέρωσε τρεις μόνον γραμμές εναντίον των απάνθρωπων δολοφόνων και όλο το υπόλοιπο κείμενο εναντίον της κακιάς εργοδοσίας για δήθεν έλλειψη μέτρων ασφαλείας…», ενώ καταδίκασε και αυτή τα γεγονότα.
Όταν ο πρόεδρος της τράπεζας Marfin Ανδρέας Βγενόπουλος επισκέφτηκε το υποκατάστημα λίγες ώρες μετά τον εμπρησμό, δέχτηκε έντονες αποδοκιμασίες και ρίψη μπουκαλιών από το συγκεντρωμένο πλήθος. Στη συνέχεια, εργαζόμενοι από την τράπεζα και ο σύζυγος της νεκρής Αγγελικής Παπαθανασοπούλου κινήθηκαν νομικά κατά της διοίκησης της τράπεζας.
Η συμμετοχή του κόσμου μετά το “τεράστιο σοκ”της τραγωδίας στις πορείες μειώθηκε αισθητά ενώ το αναρχικό κίνημα απώλεσε την “ιδεολογική νομιμοποίηση” που είχε μέχρι εκείνη την στιγμή. Μετά το γεγονός το αναρχικό κίνημα μετακινήθηκε πολιτικά περισσότερο στην ενασχόληση του με τις πολιτικές ταυτότητας αντί των πιο επαναστατικών διαδικασιών Παράλληλα, ο αναρχικός χώρος πέρασε περίοδο εσωστρέφειας, ενώ προκρίθηκαν τα πιο φιλειρηνικά στοιχεία εντός του κινήματος κάτι που συνέβαλε τελικά στη δημιουργία του”μη βίαιου” κίνηματος των πλατειών το 2011.
Ποινικές διώξεις και καταδίκες
Ως ύποπτος για τον εμπρησμό της Μαρφίν συνελήφθη ένα άτομο, το οποίο παραπέμφθηκε σε δίκη για τα εγκλήματα της «ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως τελεσθείσας σε ήρεμη ψυχική κατάσταση, κατά συναυτουργία και κατά συρροή τετελεσμένης και εν αποπείρα, της εκρήξεως εκ της οποίας επήλθε θάνατος και κίνδυνος για ανθρώπους και ξένα πράγματα, της κατασκευής και κατοχής εκρηκτικής βόμβας και της απρόκλητης φθοράς ξένης περιουσίας διά εκρήξεως από πρόσωπο που είχε καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου του». Το βούλευμα αναφέρει ότι υπήρχαν και άλλα δύο άτομα αυτουργοί του εμπρησμού, τα οποία είναι άγνωστα. Ταυτόχρονα παραπέμφθηκε σε δίκη ένα ακόμα πρόσωπο για τον εμπρησμό στο βιβλιοπωλείο “Ιανός”.
Μετά από πολλές αναβολές, η δίκη ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2016 χωρίς κάποιος από τους αυτουργούς του εμπρησμού να έχει καταδικαστεί. Ο κατηγορούμενος, ο οποίος αυτοχαρακτηρίζεται αναρχικός, κρίθηκε ομόφωνα αθώος από το Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο Αθηνών «ελλείψει ικανών ενδείξεων ενοχής». Αυτόπτες μάρτυρες κατέθεσαν στη δίκη ότι ο εμπρησμός έγινε από ομάδα που είχε δομή και ήταν συντεταγμένη. Πυροσβέστες κατέθεσαν ότι κάποιοι διαδηλωτές τους εμπόδιζαν να προσεγγίσουν ενώ άλλοι προσπαθούσαν να τους διευκολύνουν, αλλά γενικά το μεγάλο πλήθος των διαδηλωτών τους δυσκόλεψε να φτάσουν στο υποκατάστημα.
Σε άλλη δίκη που ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2013 κρίθηκαν ένοχοι ο διευθύνων σύμβουλος της Marfin, ο υπεύθυνος ασφαλείας του κτιρίου και η διευθύντρια του καταστήματος για φόνο εξ αμελείας τριών υπαλλήλων, τις σωματικές βλάβες άλλων 21 υπαλλήλων και για πολλαπλές παραλείψεις στα μέτρα πυρασφάλειας και στην εκπαίδευση του προσωπικού.
Συγκεκριμένα, στο πόρισμα που συνέταξε ο τεχνικός επιθεωρητής του Υπουργείου Εργασίας αναφέρεται πως η έξοδος κινδύνου ήταν κλειδωμένη και πως για να ανοίξει ήταν απαραίτητη η χρήση τηλεχειριστήριου, το οποίο βρισκόταν στη κατοχή της διευθύντριας. Μία εργαζόμενη κατέθεσε πως είχε γίνει μία φορά επίδειξη χρήσης των πυροσβεστήρων, και μία άλλη πως είχαν διανεμηθεί στο προσωπικό ενημερωτικά φυλλάδια για θέματα πυροπροστασίας.
Όλοι οι εργαζόμενοι κατέθεσαν πως δεν είχε γίνει ποτέ άσκηση εκκένωσης του κτιρίου. Επίσης το υποκατάστημα δεν διέθετε το απαιτούμενο από το νόμο πιστοποιητικό πυρασφάλειας. Επιπλέον, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, όχι μόνο δεν είχε δοθεί εντολή στους υπαλλήλους να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους πριν τον εμπρησμό, όταν ήδη υπήρχαν φόβοι για σοβαρά επεισόδια στην πορεία που διέσχιζε τη Σταδίου, αλλά αντίθετα τους είχε δοθεί η οδηγία να εργαστούν κανονικά.
Τα τρία στελέχη της τράπεζας καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης, οι δύο πρώτοι 22 ετών (θα εκτίσουν 10 χρόνια με αναστολή) και η διευθύντρια του καταστήματος πέντε ετών και ενός μήνα. Εκ των υστέρων έγινε γνωστό ότι οι υπάλληλοι βρίσκονταν στη τράπεζα εκείνη τη μέρα παρόλο που είχε κηρυχτεί γενική απεργία από φόβο μην απολυθούν.Επίσης έγιναν αγωγές θυμάτων και συγγενών τους κατά της τράπεζας. Ορίστηκε η καταβολή αποζημίωσης περίπου 1,1 εκατομμυρίου ευρώ στους συγγενείς ενός θύματος και 720.000 ευρώ στους υπαλλήλους που εγκλωβίστηκαν στο κτίριο.
Το γεγονός στον μετέπειτα πολιτικό και δημόσιο λόγο
Τα επόμενα χρόνια το συμβάν του εμπρησμού της Marfin επανήλθε πολλές φορές στον πολιτικό και δημόσιο λόγο. Το 2013, ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ανέφερε την υπόθεση Marfin ως αντίστοιχη της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα. Κατά την εποχή εκδίκασης της υπόθεσης το 2016, ο Σταύρος Θεοδωράκης, πρόεδρος του κόμματος “Το Ποτάμι”, σημειώνει τη γενική αδιαφορία για το έγκλημα, το οποίο χαρακτηρίζει “συλλογικό”.”
Την ίδια εποχή, ο εκπρόσωπος τύπου του ΠΑΣΟΚ απέδωσε τον εμπρησμό στο “τυφλό μίσος και το διχασμό” και δήλωσε ότι πρέπει να αποδοθεί δικαιοσύνη.Ο βουλευτής Δημήτρης Κουκούτσης, όταν ήταν μέλος της Χρυσής Αυγής, αποκάλεσε τον Πέτρο Κωνσταντίνου, στέλεχος του κόμματος ΑΝΤΑΡΣΥΑ, «γνωστό εμπρηστή και δολοφόνο της Marfin και όχι μόνο». Για το λόγο αυτό κρίθηκε ένοχος συκοφαντικής δυσφήμισης και καταδικάστηκε σε 15 μήνες φυλάκιση με αναστολή.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Το σχόλιο σας