Δημοσκόπηση για 1821: Πόσο καλά γνωρίζουν οι Έλληνες την ιστορία της επανάσταση

Δημοσκόπηση για 1821: Δείτε τι απαντάνε οι Έλληνες για την επανάσταση. Ποιους ήρωες ξεχωρίζουν, τι πιστεύουν για το κρυφό σχολειό, πόσο καλά ξέρουν τα γεγονότα.

Το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών – Μάρκος Δραγούμης (ΚΕΦίΜ), με αφορμή τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση, πραγματοποίησε έρευνα για το πόσο καλά οι σύγχρονοι Έλληνες γνωρίζουν την ιστορία του 1821. Ερωτήσεις για τους ήρωες, το κρυφό σχολειά, το ρόλο της εκκλησίας, τα πρώτα συντάγματα και πολλές άλλες συνθέτουν τη δημοσκόπηση. Οι απαντήσεις έχουν ενδιαφέρον και σε αρκετές περιπτώσεις δίνονται από το «θυμικό» και όχι από τη γνώση. Την έρευνα την παρουσιάζει το in.gr.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας μόνο ένας στους δέκα θεωρεί ότι ο μέσος Έλληνας γνωρίζει την ιστορία της Επανάστασης του 1821 ενώ επτά στους δέκα Έλληνες θεωρούν ότι το κρυφό σχολειό δεν είναι μύθος.

Από εκεί και πέρα στην ερώτηση για τους ήρωες που έπαιξαν ρόλο με μεγάλη διαφορά, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (92,7%). Ακολουθεί ο Γεώργιος Καραϊσκάκης (63,1%). Η Μπουμπουλίνα, βρίσκεται στην πρώτη τριάδα, ενώ ανάμεσα στους πλέον αναγνωρισμένους 10 πρωταγωνιστές της Επανάστασης βρίσκεται άλλη μία γυναίκα, η Μαντώ Μαυρογένους, στην 10η θέση.

Όσον αφορά τις κοινωνικές ομάδες ή τους θεσμούς οι οποίες συνέβαλαν αποφασιστικά στο ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821. Η Φιλική Εταιρεία πρωταγωνιστεί με 94,2% και ακολουθούν οι Φιλέλληνες (87,1%), οι νησιώτες πλοιοκτήτες (85,2%), οι στρατιωτικοί δηλαδή οι πρώην Κλέφτες και Αρματολοί με 81,2%, η εκκλησία (72,1%) και τέλος οι Φαναριώτες λόγιοι με 68,6%.

Επίσης η Ρωσία αναδεικνύεται, με μεγάλη διαφορά, ως η ξένη δύναμη με τη θετικότερη συμβολή στην Επανάσταση του 1821. Ακολουθούν η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία.

Σχεδόν άγνοια δηλώνουν οι ερωτώμενοι σχετικά με τις τρεις εθνοσυνελεύσεις αμέσως μετά από την Επανάσταση και τα αντίστοιχα Συντάγματα της Επιδαύρου, του Άστρους και της Τροιζήνας. Το 44% «κάτι έχει ακούσει» γι’ αυτά, ενώ το 47,5% δεν είναι σε θέση να απαντήσει εάν τα περί ων ο λόγος Συντάγματα ήταν δημοκρατικά, κοινωνικά, παραδοσιακά ή φιλελεύθερα.

Σχετικά με τις πηγές και τον χρόνο μάθησησ των Ελλήνων για την Ελληνική Επανάσταση, η γενιά των σημερινών φοιτητών έχει διδαχθεί την Επανάσταση του 1821 στην Στ’ Δημοτικού και στην Γ’ Γυμνασίου (σε κάποιες περιπτώσεις και στην Γ ́ τάξη του Λυκείου).

Τι απαντάνε ανάλογα με την πολιτική τοποθέτηση

Σε σχέση με τον τύπο της Επανάστασης του ’21, ενδιαφέρον έχει επίσης το να εξετάσει κανείς τα ευρήματα σε συσχετισμό με την κομματική επιλογή των συμμετεχόντων στις βουλευτικές εκλογές του 2019. Τόσο αυτοί που ψήφισαν Νέα Δημοκρατία, όσο και εκείνοι που προτίμησαν τον ΣΥΡΙΖΑ, θεωρούν ότι η Επανάσταση του ’21 ήταν εθνικής φύσεως (91,5% ΝΔ, 88,8% ΣΥΡΙΖΑ).

Όσον αφορά το κρυφό σχολειό, παρά το ότι η σύγχρονη ιστοριογραφία λέει ότι είναι μύθος, το 72% περίπου πιστεύει ότι υπήρξε στ’ αλήθεια.

Ίσως αντιστρόφως, μόνο το 42,7% των Ελλήνων θεωρεί ότι η έναρξη της Επανάστασης έγινε στις 25 Μαρτίου στη μονή της Αγίας Λαύρας. 

Η τρίτη ερώτηση αυτής της κατηγορίας αναφέρεται σε ένα πραγματικό γεγονός, στον αφορισμό της Επανάστασης από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε´, κάτι που ενώ δεν έχει ποτέ αμφισβητηθεί και διδάσκεται στη μέση εκπαίδευση, φέρνει σε αμηχανία τον ένα στους τρεις Έλληνες που δηλώνει αβέβαιος ως προς το αν αυτό συνέβη στην πραγματικότητα, ενώ το 23,3% το αμφισβητεί ευθέως.

Τι λένε οι επιστήμονες που πραγματοποίησαν την έρευνα

«Η εικόνα που έχουν οι Ελληνίδες και οι Έλληνες για την Επανάσταση είναι αρκετά σχηματική, μονοδιάστατη, σε αρκετό βαθμό παρωχημένη καθώς δεν φαίνεται να έχει ενημερωθεί ιδιαίτερα από την πρόσφατη ιστορική έρευνα. Όμως, από την άλλη, η Επανάσταση αναδεικνύεται σε ένα ισχυρό ενοποιητικό στοιχείο για την ελληνική κοινωνία, αναπόσπαστο και ιερό κομμάτι της ταυτότητάς της. Γι’ αυτό και οι Έλληνες αντιδρούν με δυσπιστία ή και οργή σε ο,τιδήποτε κλονίζει ή ενημερώνει το κυρίαρχο εθνικό αφήγημα, αυτό που έμαθαν στο σχολείο» παρατηρεί, μεταξύ άλλων, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου αθηνών Αριστείδης Χατζής, επικεφαλής του εκπαιδευτικού προγράμματος του ΚΕΦίΜ, διευθυντής ερευνών στο ΚΕΦίΜ και μέλος της Επιτροπής 2021.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΚΕΦίΜ κ. Αλέξανδρος Σκούρας δηλώνει ότι «σκοπός της έρευνας καθώς και όλων των δραστηριοτήτων του ΚΕΦίΜ σχετικά με τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση δεν είναι βεβαίως να ξαναγραφτεί η ιστορία του 1821, αλλά η καλύτερη και βαθύτερη κατανόηση των ανθρώπων, των ιδεών και των ιστορικών συγκυριών που συνέβαλαν σε αυτή.

Τα στοιχεία της έρευνας

Το ΚΕΦίΜ είναι ένας ανεξάρτητος, μη-κομματικός, μη-κερδοσκοπικός οργανισμός με στόχο την ενίσχυση της ατομικής και οικονομικής ελευθερίας των Ελλήνων μέσα από την προώθηση των φιλελεύθερων ιδεών και προτάσεων πολιτικής. Οι πυλώνες της στρατηγικής του είναι κατά βάσιν οι εξής τέσσερις: α) Διατύπωση προτάσεων πολιτικής, β) Προάσπιση των ατομικών ελευθεριών, γ) Προώθηση οικονομικού αλφαβητισμού και δ) Ενίσχυση του φιλελεύθερου κινήματος.

Η έρευνα με τίτλο «Πώς βλέπουν οι Έλληνες την Επανάσταση του 1821;» πραγματοποιήθηκε από την MARC A.E. Ο εξεταζόμενος πληθυσμός ήταν άνδρες και γυναίκες, 17 ετών και άνω. Το μέγεθος δείγματος ήταν 1.200 νοικοκυριά, σε όλη την Ελλάδα και κατά το διάστημα 6 έως 19 Δεκεμβρίου 2019. Η μέθοδος που εφαρμόστηκε ήταν η πολυσταδιακή τυχαία δειγματοληψία μέσω τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, με ιδιαίτερη έμφαση στην ακριβή αποτύπωση της αναλογίας βάσει φύλου, ηλικίας και γεωγραφικής κατανομής.