Αποκωδικοποίηση τι συμβαίνει τώρα: Οι δύο όμορες χώρες (Ελλάδα – Τουρκία) εμπλέκονται στη ΝΑ Μεσόγειο στο αποκορύφωμα μιας κρίσης διευθέτησης «ορίων», όχι μόνο γεωγραφικών (σύνορα) αλλά και συμπεριφορών (σεβασμός στους κανόνες του διεθνούς δικαίου αλλά στοιχειώδους σεβασμού θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου (μεταναστευτικό). Είναι μία κρίση διαρκείας, που πλέον λόγω της «υπερέκτασής» της έχει χαρακτηριστικά ημιμόνιμης κατάστασης. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει επιλέξει και παίζει πειστικά ένα νέο «ρόλο» του επιθετικού περιφερειακού, ο δε Κυριάκος Μητσοτάκης στον παραδοσιακό ελληνικό του κατευνασμού που είναι πιο παθητικός.
Πώς; Από που διαφαίνεται αυτό; Απλά από το γεγονός ότι εμείς πρώτοι ταράζουμε τα ηθελημένα (με εθνική στρατηγική) λιμνάζοντα ύδατα της εξωτερικής μας πολιτικής και σε σχέση με την Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή. Η Ελλάδα με πρωτοβουλία της συνάπτει δύο συμφωνίες για την ΑΟΖ της. Την πρώτη με την Ιταλία, η οποία δεν προκάλεσε ιδιαίτερες αντιδράσεις, αλλά δεν έγινε και με θέρμη αποδεκτή από την διεθνή κοινότητα…
Η Συμμαχία των Χωρών του Νότου δεν λειτούργησε καθόλου γιατί έχουν εξοστρακιστεί οι εμπνευστές της (Παυλόπουλος, Τσίπρας), αλλά και να υπήρχε τα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα άλλαξαν δραματικά και την συμπαρέσυραν. (Διαφωνούμε).
Στην παρούσα φάση δύσκολα θα έβρισκε έκφραση στα εθνικά, αφού η Ισπανία κυρίως και δευτερευόντως η Ιταλία είναι παραδοσιακά πιο φιλότουρκες, ενώ οι 2 (ημι)εγγυήτριες δυνάμεις» της εξωτερικής μας πολιτικής, η Γαλλία και η Γερμανία φαίνεται να έχουν διαφορετικές γραμμές. Η μεν Γαλλία ήθελε να προχωρήσει αμέσως η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία, γι΄ αυτό και μας πίεσε να υπογράψουμε εσπευσμένα, ενώ αντίθετα η Γερμανία δεν συμφωνούσε, τουλάχιστον ως προς το timing. Η ελληνική πλευρά πίστευε ότι η Γερμανία στο τέλος θα αποδεχόταν το fait accompli. Το Βερολίνο, η πιο ισχυρή ασπίδα (;) της Ελλάδας -μετά τις ΗΠΑ- είναι πλέον εμφανώς δυσαρεστημένο με την Αθήνα και το εκφράζει σε κάθε δυνατή ευκαιρία.
Για άλλη μια φορά δεν διαβάσαμε καλά του Γερμανούς… (θυμηθείτε την οργή τους όταν ο Αντώνης Σαμαράς μίλησε για το τέλος της επιτήρησης- χωρίς να έχει πάρει «άδεια» ως νόμιζαν ότι όφειλε- από το Βερολίνο του τράβηξαν βίαια το χαλί, ενώ η χώρα είχε βρει το δρόμο της, και στο τέλος τον ανέτρεψαν…). Αυτοί και τώρα αισθάνονται προσβεβλημένοι και το δυσεξήγητο παράδοξο είναι πως να μας το ανταποδώσουν… Η διαφορά είναι πως η σημερινή πολιτική ηγεσία, που έχει και έντονο «Σημιτικό άρωμα», είναι η πιο φίλα προσκείμενη στο γερμανικό άξονα, από το 2004 και μετά που ηττήθηκε ο Κώστας Σημίτης, αλλά κατά πως φαίνεται «ανασταίνεται» τις κρίσιμες για την Πατρίδα στιγμές.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προφανώς θεωρούσε πως υπογράφοντας τις δύο συμφωνίες για τις ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας και Αιγύπτου, θα εμφανιζόταν ισχυροποιημένος στο «διάλογο» που σχεδιάζει να ακολουθήσει, όμως φαίνεται πως έκανε το δεύτερο λάθος υπολογισμό μετά την υποεκτίμηση των Γερμανών. Γιατί; Οι εικασίες πολλές.
Προσπάθησε να δείξει σε όλους ότι είναι «καλός και πρόθυμος». Γιατί προσπάθησε κάτι σχεδόν αδύνατο στο σημερινό πλαίσιο άσκησης εξωτερικής πολιτικής, να έχει όλους τους «συμμάχους» (;) μας ικανοποιημένους; Όμως από τις εξελίξεις διαφαίνεται (ευθείες δηλώσεις αξιωματούχων, διαρροές πρωτοσέλιδα ευρωπαϊκών εφημερίδων, αλλά και «χλιαρά» επίσημα ανακοινωθέντα των οργάνων της ΕΕ) πως όχι μόνο δεν τα κατάφερε, αλλά κινδυνεύει κιόλας από μια ιδιότυπη απομόνωση. Για την κάθε σύμμαχο χώρα μπορεί να είναι διαφορετικό, η αιτία όμως είναι μια. Η προτεραιοποίηση των συμφερόντων τους. Η Γερμανία προηγείται ημών σαφώς και τώρα το «παίζει» και θιγμένη από τις «βιαστικές» διπλωματικές ενέργειες της Αθήνας.
Ως αποτέλεσμα, η Χώρα μας βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα δύσκολη θέση: πρώτα οι ΗΠΑ (και λόγω της προσωπικής σχέσης Τραμπ/Ερντογάν, αλλά όχι μόνο, γι’ αυτό να μην ποντάρουν πολλά στον Μπάιντεν) και τώρα η Γερμανία «ουδετεροποιούνται». Σημειώστε πως ο Ερντογάν δρα με συμβολισμούς και πως στις 30/8 η Τουρκία γιορτάζει την Ημέρα της Νίκης (Ντουμπλουπινάρ), την τελευταία μάχη του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1922.
Πιθανότητα να μην πάει πιο πίσω χρονικά υπάρχει; Ναι, αλλά πολύ μικρή, έως απειροελάχιστη, καθώς το πολιτικό κόστος για τον ίδιο τον Πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του θα ήταν τεράστιο. Αν κάτι τέτοιο συμβεί, σημαίνει ότι θα έχει προκύψει μείζον πρόβλημα με τη λεγόμενη «Πατριωτική Πτέρυγα» του κόμματος (Καραμανλικοί/Σαμαρικοί), που θα του βάζει όρους και αιτήματα στα οποία δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί. Οι πιθανότητες όμως για μια τέτοια εξέλιξη όπως είδαμε είναι μικρές, σε αυτή τουλάχιστον την φάση των εξελίξεων… Γρατζουνιές θα υπάρξουν. Πληγές όχι ακόμη…
Ερ. 1: Τί κάνουν μετά τις δύο συμφωνίες για την ΑΟΖ οι γείτονες;
Απ. 1.Ο Ερντογάν συνεχίζει σε σκληρή γραμμή.
Οι Τούρκοι προχωρούν σε μια νέα τριάδα προκλήσεων:
Άρα τί σκοπό έχουν; Αφού πέτυχαν να «ρευστοποιήσουν» την περιοχή γύρω από το Καστελόριζο και τη Μεγίστη, μετατοπίζουν το «Θέατρο» των παραβιάσεων δυτικότερα.
Ερ.2. Πώς αντιδρούν (;) α) η Ευρώπη και β) οι άλλοι Δυτικοί μας Σύμμαχοι;
Απ. 2. Πολύ απλά… Δεν αντιδρούν!…
Ερ. 3. Πώς ενεργεί/αντιδρά η Ελλάδα;
Σενάριο Α’: Ο Πρωθυπουργός έχει δηλώσει απερίφραστα πως: «Δεν γίνεται διάλογος -που επιβάλλεται- με απειλές»! Επομένως, αν θέλει να είναι συνεπής μεταξύ λόγων και πράξεων, «μπλοκάρει» τις κινήσεις του Τουρκικού στόλου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται… [Πιθανότητες 25%].
Σενάριο Β’: Η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει να «κάνει πως δεν καταλαβαίνει…». Αποτέλεσμα; Αν τα θαλάσσια σύνορά μας μοιάζουν με ελβετικό τυρί, τώρα θα γίνουν fondie… [Πιθανότητες 65%].
Σενάριο Γ’: Μπροστά στο αδιέξοδο: Γ1: ο Κυριάκος Μητσοτάκης προκηρύσσει εκλογές (Covid-19 επιτρέποντος) ή Γ2: Ο «αυτοεγκλωβισμός» και οι εσωτερικές αντιδράσεις του δίνουν τη δυνατότητα (προσωρινής) απόδρασης με παράδοση -παραλαβή σε άλλη (υπηρεσιακή) κυβέρνηση ειδικού σκοπού κατά το μοντέλο Παπανδρέου – Παπαδήμου. [Πιθανότητες 10%].
Ο Πρωθυπουργός έχει δηλώσει ξεκάθαρα πως «δεν γίνεται διάλογος με απειλές». Ας υποθέσουμε πως επί της αρχής είμαστε διαχρονικά υπέρ του διαλόγου (με ένα μόνο θέμα). Όμως, δεν θα πρέπει να ξεκαθαριστούν πρωτίστως μεταξύ των πολιτικών αρχηγών, των κομμάτων τους, αλλά και του ελληνικού λαού, μια σειρά από μείζονα ζητήματα; Τα ζητήματα λοιπόν που προκύπτουν από την προβοκατόρικη/παραβατική στάση του Ερντογάν είναι:
Ζήτημα 1ο: Τί ορίζει κανείς ως «απειλές»;
Ζήτημα 2ο: Κάθεσαι ποτέ σε «Τραπέζι» «διαλόγου» «απειλούμενος»; Πόσο μάλλον αν το «τραπέζι» δεν είναι ροτόντα, αλλά bar-stool με ένα μόνο σκαμπό. Ο δε «διάλογος» είναι η μήτρα όλων των «Διαλόγων».
Ζήτημα 3ο: Αν ναι, με ποιά ατζέντα συζητάς τη μονοθεματική της Εθνικής Γραμμής (1974-2020) ή τη «νέα πολυθεματική», που έχει «λανσάρει» (;)/ «υιοθετήσει» (;) η παρούσα κυβέρνηση; Αυτή η «συζήτηση» / «διάλογος» / «διαπραγμάτευση» δεν χρειάζεται έγκριση τουλάχιστον από το Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών, ή ακόμη και τη Βουλή;
Ζήτημα 4ο: Και την αυξημένη θεσμική κάλυψη της μείζονος και της ελάσσονος Αντιπολίτευσης; Αυτό έγινε σε αντίστοιχη περίπτωση μετά το Δημοψήφισμα του ’15 και δόθηκε κοινή συναίνεση/έγκριση μετά από ψηφοφορία για να διαπραγματευτεί η Ελληνική Κυβέρνηση. Τότε η έγκριση αφορούσε μόνο οικονομικοκοινωνικά θέματα: Αν έγινε τότε για Μνημόνιο διαρκείας, δεν θα γίνει για εθνικά θέματα που θα καθορίσουν το μέλλον της Χώρας για έναν αιώνα;
Ζήτημα 5ο: Οι Τούρκοι βάζουν τις δικές τους «κατακόκκινες γραμμές», βαθιά μέσα στην ελληνική επικράτεια. Εμείς δεν βάζουμε «γαλάζιες γραμμές» ούτε καν σε γαλανόλευκα νερά;
Ζήτημα 6ο: Αν η Τουρκία κινείται επιθετικά και ανεμπόδιστα μέχρι τώρα και ξεκάθαρα με βάση το «Δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας», εμείς με βάση ποια «Γαλανόλευκη Στρατηγική» κινούμαστε; Υπάρχει Νέα Εθνική Στρατηγική; Αν ναι ποιός την εισηγήθηκε, ποιός την τεστάρει, ποιος την υλοποιεί; Είναι ένας ο εμπνευστής της ή πολλοί; Και κυρίως ποιός την υιοθετεί για να μην βρεθεί ο Έλληνας Πρωθυπουργός να τη στηρίζει μόνος του (χωρίς τις απαραίτητες συμμαχίες και «πλάτες» στα εθνικά και τα διεθνή;
Ξεκινάμε την προτελευταία και σημαντικότερη ενότητα της ανάλυσής μας κάνοντας τις εξής παραδοχές:
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προφανώς έχει στο μυαλό του τις εξής παραμέτρους/στόχους:
Μέχρι τώρα η Ελλάδα φαίνεται:
Άλλο όμως η «προσαρμοστικότητα» σε συνθήκες με ανάλογες αυτής και πιο ευέλικτες τακτικές και άλλο η «αναπροσαρμογή» στρατηγικών δογμάτων που μας πήραν μισό σχεδόν αιώνα να συνδιαμορφώσουμε. Αυτό οι «κόκκινοι καρχαρίες» μπορεί να μην ερμηνεύσουν ως νέο δόγμα εθνικό δόγμα, αλλά ως νέα εθνική αδυναμία. Δεν επιτρέπεται ούτε καν να διανοηθούν πως το Καστελλόριζο θα μετονομαστεί σε Meis…
Αν υπάρχει νέο δόγμα, πρέπει να παρουσιαστεί, να αναλυθεί να γίνει κτήμα όλων μας και να αρχίζει να εφαρμόζεται, αφού σχεδιαστεί και εφαρμοστεί ένας εθνικός οδικός χάρτης και δημιουργηθούν άμεσα συνθήκες συνεννόησης και Εθνική Ομάδα Διεθνούς Διπλωματίας και Επικοινωνίας. Όσοι νομίζουν πως συνομιλούν με την ιστορία μέσω δημοσκόπων, κάνουν λάθος. Το Oruc Reis ξεκίνησε ως πλοίο και κινείται πλέον ως λεωφορείο.
«Το φως στο τέλος πάντα νικάει το σκοτάδι». Το φως δεν επιτρέπει σε μαθητευόμενους μάγους να κρύβονται στις σκιές. Η αυτοϋπονόμευση της Εθνικής Κυριαρχίας είτε από άγνοια, είτε από αυταπάτες, είτε από αλαζονική υπεραυτοπεποίθηση, δεν συγχωρείται. Καλύτερα οι decision makers να κάνουν «ηρωική έξοδο», παρά στο βωμό της συνέχισης μιας καταδικασμένης θητείας να μας οδηγήσουν στην αυτοαπομόνωση. Η εθνική αξιοπρέπεια ήταν, είναι και θα είναι η «Απόλυτη Εθνική μας Γραμμή».
ΥΓ1. Είναι σίγουρο πως τα «σημεία»/νησιά που δεν περιλαμβάνονται στην οριοθέτηση (δεν) τα προστατεύουμε στρατιωτικά, ή το αντίθετο, τα αφήνουμε εκτός αμυντικής ομπρέλας πυρός;
Επιμύθιο 1ο. Η συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου (κατά ασφαλείς πληροφορίες μέχρι να δούμε το επίσημο κείμενο στη Βουλή) δεν βασίζεται σε «επιτηρήσεις νησιών», ούτε στη λογική της «μέσης γραμμής», αλλά στην «αναλογικότητα». Οι υπολογισμοί βάση της αναλογικότητας «από και επί των ακτών» σε θαλάσσια σύνορα, όπως αυτά με την Αίγυπτο, ίσως είναι συμφέροντες. Αν εφαρμοστούν όμως στο πολυσύνθετο και ανάγλυφο περιβάλλον το Αιγαίου, δεν είναι σίγουρο πως θα είναι διακριτή η «επήρεια», που θα έχει τελικά το κάθε νησί μας… Κινδυνεύουμε λοιπόν μια νεωτερική και αδοκίμαστη λύση, να είναι μεν εθνικά ωφέλιμη σε ΑΟΖ όπως με την Ιταλία ή την Αίγυπτο και «θολή» με την κακόπιστη Τουρκία.