Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν: Ο «μεγάλος Ευρωπαίος» δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας

Ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ' Εστέν έφυγε σε ηλικία 94 ετών βυθίζοντας στο πένθος την ευρωπαϊκή οικογένεια. Είχε δανείσει το αεροπλάνο του στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, για να επιστρέψει στην Ελλάδα και να αναλάβει την εξουσία μετά την πτώση της Χούντας.

“Με το αεροπλάνο του επέστρεψε η Δημοκρατία στη χώρα μας και με τη στήριξη του εντάχθηκε στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Με ευγνωμοσύνη και συγκίνηση η Ελλάδα αποχαιρετά τον μεγάλο φίλο της, Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν”. Με αυτήν την ανάρτηση στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, απέτισε φόρο τιμής στη μνήμη του φιλέλληνα, τέως προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, ο οποίος πέθανε από επιπλοκές του κορωνοϊού.

Υποστηρικτής της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και εμπνευστής – δημιουργός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κυβέρνησε τη Γαλλία από το 1974 ως το 1981 προωθώντας εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις. Ποιος ήταν λοιπόν ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν;

Όταν εξελέγη, το 1974, ήταν -στα 48 του χρόνια- ο νεότερος πρόεδρος της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας.  Ήταν πολιτικός του κέντρου. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, επιδίωξε τον εκσυγχρονισμό της χώρας του, προωθώντας σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως η αποποινικοποίηση της άμβλωσης με σχέδιο νόμου που καταρτίστηκε από την υπουργό Υγείας της κυβέρνησής του Σιμόν Βέιλ, ή η μείωση του ορίου της ενηλικίωσης στα 18 έτη. Επίσης, ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας που δεν ανήκε στον πολιτικό χώρο των γκολικών, έπειτα από τον ίδιο τον στρατηγό Σαρλ ντε Γκολ και τον Ζορζ Πομπιντού.

Παθιασμένος υποστηρικτής της ενωμένης Ευρώπης:

Ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν ζούσε και ανέπνεε για μια ενωμένη Ευρώπη. Συνεργάστηκε με τον Χέλμουτ Σμιτ για μια γαλλογερμανική φιλία, ενώ τη δεκαετία του 2000 έγινε πρόεδρος της Συνέλευσης για το Μέλλον της Ευρώπης, επιδιώκοντας να προικίσει την ΕΕ μ’ ένα Σύνταγμα. Το συμβιβαστικό κείμενο, που δόθηκε τον Ιούνιο του 2003 στους Ευρωπαίους ηγέτες από τον Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν, απορρίφθηκε τελικά με δημοψήφισμα το 2005 στη Γαλλία και την Ολλανδία, μπλοκάροντας τη διαδικασία επικύρωσής του μέσα στην Ένωση.

Σημειώνεται πως ήταν και διαπρεπής οικονομολόγος – συγγραφέας πολλών βιβλίων. Από το 2003 αποτελούσε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Εξελέγη πρόεδρος επικρατώντας του Φρανσουά Μιτεράν, σε μια περίοδο όπου η Γαλλία προσπαθούσε ακόμα να “χωνέψει” τον Μάη του ’68. Το πρώτο διάστημα μετά την επικράτησή του, έπνευσε άνεμος ελευθερίας στη χώρα, αφού με τις πρωτοβουλίες του μεταμόρφωσε την πολιτική επικοινωνία στη Γαλλία.

Προερχόμενος από τη γαλλική ελίτ, ο Ντ’ Εστέν έγινε για πρώτη φορά μέλος της κυβέρνησης το 1959 και τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 διετέλεσε υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών. Έχοντας περάσει δύο χρόνια απ’ όταν ανέλαβε την εξουσία ήρθε αντιμέτωπος με την πρώτη του κρίση. Συγκεκριμένα, το 1976 ο πρωθυπουργός του, Ζακ Σιράκ, παραιτήθηκε. Η επιβράδυνση της γαλλικής οικονομίας μετά την πετρελαϊκή κρίση, τα σκάνδαλα, η ύποπτη αυτοκτονία του υπουργού του Ρομπέρ Μπουλάν, τα διαμάντια που του πρόσφερε ο ηγέτης της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας, Ζαν-Μπεντέλ Μποκασά, και η στροφή του σε πιο συντηρητικές πολιτικές θέσεις και στη λιτότητα έπληξαν τη δημοτικότητά του.

Στις εκλογές της 10ης Μαΐου 1981, δεν κατάφερε να αναδειχθεί ξανά νικητής, αφού ηττήθηκε με διαφορά ενός εκατομμυρίου ψήφων από τον Φρανσουά Μιτεράν. «Δεν είχα φανταστεί ποτέ την ήττα», παραδέχτηκε αργότερα. Μετά την αποχώρηση του από το προεδρικό αξίωμα πέρασε βαθιά κατάθλιψη. Αυτό που θυμόταν περισσότερο, θα έγραφε το 2006, δεν ήταν «η ταπείνωση», αλλά κάτι πολύ πιο οδυνηρό: «η απόγνωση του να αφήνεις το έργο σου ανολοκλήρωτο».

Σταδιακά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990 ο πρώην πρόεδρος και οι πολιτικές του χάνονταν από το πολιτικό τοπίο. Ωστόσο, στις Βρυξέλλες άφησε το στίγμα του. «Μεγάλο Ευρωπαίο», στον οποίο η οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης «οφείλει πολλά», τον χαρακτήρισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

«Δημιούργησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο έθεσε τα θεμέλια της νομισματικής ένωσης και συνεπώς του ευρώ», πρόσθεσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου, Σαρλ Μισέλ. «Του οφείλουμε πολλά. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του εργάσθηκε υπέρ της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής οικοδόμησης» είπε με τη σειρά του ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοσέπ Μπορέλ. Σημειώνεται, πως ο Ντ’ Εστέν διετέλεσε και ευρωβουλευτής από το 1989 ως το 1993.

Φίλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή:

Ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας είχε άριστες σχέσεις και με τη χώρα μας. Για την ακρίβεια  ήταν προσωπικός φίλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή.Μάλιστα, του διέθεσε το προεδρικό αεροσκάφος του για να επιστρέψει στην Ελλάδα το 1974, για να αναλάβει την εξουσία, μετά την πτώση της Δικτατορίας. Ο ίδιος το 2019 δήλωνε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Καθημερινή» ότι “χάρη στον Κωνσταντίνο Καραμανλή η Ελλάδα μπόρεσε να βρει τον δρόμο προς τη Δημοκρατία και να γίνει, το 1981, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν δεν βρίσκεται λοιπόν, πλέον ανάμεσά μας. Το πολιτικό έργο του όμως θα μας συντροφεύει για πάντα.