Υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Όλα όσα πρέπει να ξέρουμε

Υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Περί τίνος πρόκειται και πως μπορεί να βοηθήσει η στρατηγική στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας;

Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μεγάλη συζήτηση για το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή  αλλά και τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, στην Ευρωπαϊκή Ένωση μιλούν για το πως οι πηγές αυτές μπορούν να συμβάλλουν στην στρατηγική για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας αλλά και με ποιον τρόπο μπορούν να επωφεληθούν τα κράτη από αυτές. Για να γίνουν όλα πιο κατανοητά αρκεί να απαντηθούν τα παρακάτω.

Τι είναι οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;

Η ενέργεια από υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές μπορεί να προέρχεται από πληθώρα άφθονων, φυσικών και καθαρών πηγών. Οι τεχνολογίες για την αξιοποίησή τους βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης.

• Οι υπεράκτιες σταθερά εδραζόμενες εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας βρίσκονται ήδη σε προηγμένο στάδιο, με τρέχουσα εγκατεστημένη ισχύ 12 GW στα ύδατα της ΕΕ.
• Οι πλωτές υπεράκτιες εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας έχουν εγκατεστημένη ισχύ 40 MW και ορισμένα κράτη μέλη ανακοινώνουν επί του παρόντος μεγάλα εμπορικά έργα.
• Τεχνολογίες ωκεάνιας ενέργειας, όπως οι κυματικές και οι παλιρροϊκές διατάξεις, τρέχουσας εγκατεστημένης ισχύος 13 MW, προσεγγίζουν σήμερα επίπεδο ωριμότητας που τις καθιστά ενδιαφέρουσες για μελλοντικές εφαρμογές.
• Άλλες τεχνολογίες, όπως βιοκαύσιμα από φύκη (βιοντίζελ, βιοαέριο και βιοαιθανόλη), πλωτές φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις και μετατροπή θερμικής ενέργειας, βρίσκονται σήμερα σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, αλλά αφήνουν υποσχέσεις για το μέλλον.

Πώς συμβάλλει η στρατηγική στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας;

Η απανθρακοποίηση του τομέα της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές είναι μια από τις βασικές συνιστώσες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συγκαταλέγονται στις τεχνολογίες με τις μεγαλύτερες δυνατότητες κλιμάκωσης, χάρη στον μεγάλο αριθμό και την ποικιλία θαλάσσιων λεκανών στην ΕΕ και το σταθερά μειούμενο κόστος των νέων εγκαταστάσεων. Η κλιμάκωση της παραγωγής ενέργειας από υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές θα αυξήσει την άμεση χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας σε ευρύτερο φάσμα τελικών χρήσεων στην οικονομία μας. Θα στηρίξει επίσης τον έμμεσο εξηλεκτρισμό μέσω του ανανεώσιμου υδρογόνου και άλλων απανθρακοποιημένων αερίων. Στην εκτίμηση επιπτώσεων που συνοδεύει το σχέδιο κλιματικών στόχων για το 2030, προβλέπεται ότι για την οικοδόμηση ενός ενοποιημένου, οικολογικότερου και κλιματικά ουδέτερου ενεργειακού συστήματος το 2050 θα χρειαστούν υπεράκτιες αιολικές εγκαταστάσεις εκτιμώμενης ισχύος 300 GW, οι οποίες θα πρέπει να συμπληρώνονται από ωκεάνια ισχύ 40 GW περίπου. Η στρατηγική περιγράφει με ποιον τρόπο μπορούμε να επιτύχουμε αυτή την ισχύ.

Είναι η στρατηγική επωφελής για όλα τα κράτη μέλη;

Η ΕΕ διαθέτει τον μεγαλύτερο θαλάσσιο χώρο παγκοσμίως και βρίσκεται στην πλέον κατάλληλη θέση για να αναπτύξει υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

• Η Βόρεια Θάλασσα διαθέτει τεράστιο φυσικό δυναμικό για υπεράκτια αιολική ενέργεια χάρη στα ρηχά της ύδατα και τις τοπικές δυνατότητες για κυματική και παλιρροϊκή ενέργεια.
• Η Βαλτική Θάλασσα προσφέρει σημαντικό δυναμικό για υπεράκτια αιολική ενέργεια και ορισμένες τοπικές δυνατότητες για κυματική ενέργεια.
• Οι χώρες της ΕΕ που βρέχονται από τον Ατλαντικό διαθέτουν υψηλό δυναμικό υπεράκτιας αιολικής ενέργειας (σταθερά εδραζόμενες και πλωτές εγκαταστάσεις) και αξιόλογες φυσικές δυνατότητες για κυματική και παλιρροϊκή ενέργεια.
• Η Μεσόγειος Θάλασσα προσφέρει σημαντικό δυναμικό για υπεράκτια αιολική ενέργεια (κυρίως πλωτές εγκαταστάσεις) και τοπικές δυνατότητες για παλιρροϊκή και κυματική ενέργεια.
• Ο Εύξεινος Πόντος προσφέρει αξιόλογο φυσικό δυναμικό για υπεράκτια αιολική ενέργεια (σταθερά εδραζόμενες και πλωτές εγκαταστάσεις) και τοπικές δυνατότητες για κυματική ενέργεια.
• Τα νησιά της ΕΕ προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες στον τομέα των θαλάσσιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην ανάπτυξη των υπεράκτιων πηγών ενέργειας της ΕΕ. Ενδείκνυνται ιδιαίτερα για διεξαγωγή δοκιμών και επιδείξεις καινοτόμων τεχνολογιών υπεράκτιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Η γεωγραφική έκταση των βιομηχανικών δραστηριοτήτων στις οποίες στηρίζεται η υπεράκτια ενέργεια, όπως, για παράδειγμα, η κατασκευή πύργων και θεμελίων, προμηθευτές καλωδίων και φορείς εκμετάλλευσης σκαφών, καλύπτει ολόκληρη την ΕΕ. Για παράδειγμα, κατασκευαστικά στοιχεία ανεμογεννητριών κατασκευάζονται στην Αυστρία, στην Τσεχία και σε ηπειρωτικές περιφέρειες της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας. Στην Ευρώπη 62.000 άτομα εργάζονται σήμερα στη βιομηχανία υπεράκτιας αιολικής ενέργειας και περίπου 2.500 στον τομέα της ωκεάνιας ενέργειας. Η παραγόμενη ενέργεια θα διοχετεύεται στο ενεργειακό δίκτυο προς όφελος ολόκληρης της ΕΕ, μειώνοντας την εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και ωφελώντας τους καταναλωτές της ΕΕ οπουδήποτε κι αν ζουν.

Πώς θα βοηθήσει η στρατηγική την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης από την κρίση COVID-19;

Η μαζική αξιοποίηση υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα λειτουργήσει ως καταλύτης για τον τομέα, προωθώντας την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε όλα τα τμήματα της αλυσίδας εφοδιασμού ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Ο τομέας της τεχνολογίας υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ήδη σημειώνει καλύτερες επιδόσεις από τον τομέα της συμβατικής ενέργειας σε όρους προστιθέμενης αξίας, παραγωγικότητας της εργασίας και απασχόλησης, και μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην οικονομική μεγέθυνση της ΕΕ κατά τα επόμενα έτη.

Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους 672,5 δισ. ευρώ θα διαθέσει το 37 % των κονδυλίων του στην πράσινη μετάβαση και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων σε υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας «Power up». Η χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα πρέπει να δεσμευθεί έως το τέλος του 2023.

Ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας τα κράτη μέλη να παρουσιάσουν μια σειρά ώριμων έργων, σε στενή συνεργασία με εταιρείες που ήδη ετοιμάζονται να επενδύσουν. Η στρατηγική βοηθά στη διαμόρφωση των εξελίξεων. Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μπορεί επίσης να στηρίξει επενδύσεις σε υποδομές λιμένων, καθώς και συνδέσεις με το δίκτυο και μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για τη διευκόλυνση της ανάπτυξης υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ενσωμάτωσής τους σε ενεργειακά συστήματα (π.χ. με εξορθολογισμένες διαδικασίες αδειοδότησης, δίκτυα και θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, και δημοπρασίες ενέργειας από υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές).

Τι επενδύσεις χρειάζονται και με ποιον τρόπο θα βοηθήσει η στρατηγική;

Οι επενδύσεις που απαιτούνται για την εγκατάσταση τεχνολογιών υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα έως το 2050 εκτιμώνται σε 800 δισ. ευρώ κατά προσέγγιση, εκ των οποίων περίπου τα δύο τρίτα θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της σχετικής υποδομής δικτύου και το ένα τρίτο για τη χρηματοδότηση της υπεράκτιας παραγωγής ενέργειας. Το μεγαλύτερο μέρος της εν λόγω χρηματοδότησης θα προέλθει από ιδιωτικές επενδύσεις. Η στρατηγική αυτή έχει ως στόχο να παράσχει ασφάλεια στους επενδυτές και να μετριάσει τον εκτιμώμενο κίνδυνο με στοχευμένη χρήση δημόσιας χρηματοδότησης. Μέτρα όπως, μεταξύ άλλων, η μελλοντική αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις και της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα προσφέρουν ένα πλήρως επικαιροποιημένο πλαίσιο για την οικονομικά αποδοτική ανάπτυξη της καθαρής ενέργειας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα συνεργαστούν για τη στήριξη στρατηγικών επενδύσεων σε υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Εκτός από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης Και Ανθεκτικότητας, τα ακόλουθα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ μπορούν να διαδραματίσουν στρατηγικό ρόλο στην ανάπτυξη τεχνολογιών υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας:

• Το πρόγραμμα InvestEU μπορεί να παρέχει στήριξη και εγγυήσεις σε αναδυόμενες τεχνολογίες με σκοπό την επιτάχυνση των ιδιωτικών επενδύσεων, μέσω των διαφορετικών σκελών του.
• Ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υποστηρικτικό μέσο για την προώθηση της ανάπτυξης υποδομών δικτύου, αλλά και υπεράκτιων διασυνοριακών έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
• Ο μηχανισμός χρηματοδότησης της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα δώσει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να παρέχουν από το 2021 χρηματοδοτικές συνεισφορές σε έργα ανανεώσιμων πηγών και να λαμβάνουν στατιστικά οφέλη σε αντάλλαγμα.
• Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» στηρίζει την ανάπτυξη και τη δοκιμή νέων και καινοτόμων λύσεων.
• Το Ταμείο Καινοτομίας στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ της ΕΕ) μπορεί να στηρίξει την επίδειξη καινοτόμων καθαρών τεχνολογιών σε εμπορική κλίμακα, όπως η ωκεάνια ενέργεια, οι νέες τεχνολογίες πλωτών υπεράκτιων εγκαταστάσεων αιολικής ενέργειας ή έργα συνδυασμού υπεράκτιων αιολικών πάρκων με αποθήκευση ενέργειας σε συσσωρευτές ή παραγωγή υδρογόνου.
• Το Ταμείο Εκσυγχρονισμού στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ θα είναι επίσης διαθέσιμο για τη στήριξη της ανάπτυξης υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα 10 επιλέξιμα κράτη μέλη.

Ποιες κανονιστικές αλλαγές προβλέπει η στρατηγική για να διευκολυνθεί η ταχεία κλιμάκωση των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας;

Ένα προβλέψιμο μακροπρόθεσμο νομικό πλαίσιο είναι καίριας σημασίας για την παροχή ασφάλειας σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και την κινητοποίηση χρηματοδότησης από επενδυτές. Το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο δεν σχεδιάστηκε με την προοπτική διασυνοριακών υπεράκτιων έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των εγγενών δυσκολιών τους.

Επομένως, πρέπει να αποσαφηνιστούν οι κανόνες της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει την παρούσα στρατηγική. Με βάση τις εν λόγω κατευθύνσεις, η Επιτροπή θα αξιολογήσει κατά πόσον το υφιστάμενο πλαίσιο της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στηρίζει την ανάπτυξη υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα εξετάσει αν απαιτούνται πιο συγκεκριμένοι και στοχευμένοι κανόνες.

Η δημιουργία υπεράκτιας ζώνης προσφοράς είναι η πλέον ενδεδειγμένη προσέγγιση για την ευρεία κλιμάκωση των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών, επειδή εξασφαλίζει την πλήρη ενσωμάτωση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην αγορά. Η προσέγγιση αυτή διασφαλίζει ότι η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να κατευθύνεται όπου χρειάζεται και βελτιώνει την ασφάλεια του περιφερειακού εφοδιασμού. Από διαβουλεύσεις και μελέτες προκύπτει ότι μπορούν να δημιουργηθούν υπεράκτιες ζώνες προσφοράς για υβριδικά έργα κατά τρόπο συμβατό με τους κανόνες της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Θα πρέπει να διερευνηθούν τα αποτελέσματα διανομής αυτής της προσέγγισης.

Επιπλέον, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πρακτικές φυσικές δυσκολίες της σύνδεσης έργων με διάφορες αγορές που διέπονται από διαφορετικούς κανόνες σύνδεσης, θα πρέπει να εκπονηθεί κοινή προσέγγιση όσον αφορά τις απαιτήσεις σύνδεσης στο δίκτυο για τα δίκτυα συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης (HVDC), με βάση την πείρα που έχει αποκομισθεί από τη λεκάνη της Βόρειας Θάλασσας.

Τι προβλέπει η στρατηγική όσον αφορά την ανάπτυξη υποδομών;

Η αύξηση της παραγωγής ενέργειας από υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές απαιτεί επαρκείς υποδομές για την πλέον αποδοτική χρήση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Για να εξασφαλιστεί η κλιμάκωση των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με τον πλέον οικονομικά αποδοτικό τρόπο, η ανάπτυξη και ο σχεδιασμός των υποδομών πρέπει να υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα και να πραγματοποιούνται σε περιφερειακό επίπεδο, και ειδικότερα σε επίπεδο θαλάσσιας λεκάνης.

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υβριδικά έργα που συνδυάζουν την παραγωγή ενέργειας από υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές και τη μεταφορά της σε διασυνοριακό πλαίσιο. Τα έργα αυτά προσφέρουν σημαντική εξοικονόμηση κόστους έναντι της υφιστάμενης προσέγγισης. Ένα ακόμη βήμα για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής ενεργειακής υποδομής θα είναι ένα υπεράκτιο διαπλεγμένο δίκτυο, παρόμοιο με το χερσαίο διασυνδεδεμένο σύστημα δικτύου μεταφοράς, το οποίο επιτρέπει τη ροή της ηλεκτρικής ενέργειας προς διάφορες κατευθύνσεις και καθιστά εφικτή την πλήρως ενοποιημένη και οικονομικά αποδοτική ανάπτυξη των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η Επιτροπή αναθεωρεί επί του παρόντος τον κανονισμό ΔΕΔ-Ε, το μέσο μακροπρόθεσμου σχεδιασμού ενός ενοποιημένου ενεργειακού δικτύου, προετοιμάζοντας το έδαφος για επενδύσεις της ΕΕ και ρυθμιστικά οφέλη. Ο νέος κανονισμός θα εξετάσει την ανάπτυξη υποδομών δικτύου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των υπεράκτιων.

Πώς θα στηρίξει η στρατηγική την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας;

Η στρατηγική είναι τεχνολογικά ουδέτερη ούτως ώστε να αξιοποιεί το δυναμικό όλων των θαλάσσιων λεκανών. Μέσω του πρώτου προγράμματος εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για το 2021 και το 2022, η Επιτροπή θα καταβάλει προσπάθειες για να τονωθούν οι δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας στον τομέα των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Εκτός από ειδικά μέτρα κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες για τη συντονισμένη αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων προς όφελος των τεχνολογιών ωκεάνιας ενέργειας (π.χ. κυματικής, παλιρροϊκής), ώστε να επιτευχθεί συνολική ισχύς 100 MW σε ολόκληρη την ΕΕ έως το 2025 και περίπου 1 GW έως το 2030.

Στις μελλοντικές δράσεις μπορούν να περιλαμβάνονται επίσης η έρευνα και η καινοτομία στους τομείς της ενοποίησης υποδομών, της κυκλικότητας εκ σχεδιασμού, των υποκατάστατων πρώτων υλών κρίσιμης σημασίας, των δυνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της δημιουργίας δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας. Για να ενθαρρυνθεί η περαιτέρω ανάπτυξη των τεχνολογιών υποδομής και δικτύου, η στρατηγική προωθεί τη συνεργασία μεταξύ διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς, κατασκευαστών και φορέων ανάπτυξης υπεράκτιων εγκαταστάσεων αιολικής ενέργειας με σκοπό τη δρομολόγηση ενός μεγάλης κλίμακας έργου επίδειξης του δικτύου συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης.

Πώς αντιμετωπίζει η στρατηγική τη συνύπαρξη υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και άλλων χρήσεων του θαλάσσιου χώρου;

Οι κατάλληλοι θαλάσσιοι χώροι για τις υπεράκτιες πηγές ενέργειας θα πρέπει να είναι συμβατοί με την προστασία της βιοποικιλότητας και άλλες χρήσεις του θαλάσσιου χώρου, καθώς και οικονομικές δραστηριότητες, όπως η αλιεία, η ναυτιλία, ο τουρισμός και η άμυνα. Εκτιμάται ότι η κλιμάκωση της βιομηχανίας που προβλέπεται στη στρατηγική εκτιμάται απαιτεί λιγότερο από το 3 % του ευρωπαϊκού θαλάσσιου χώρου και μπορεί να πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τους στόχους της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα.

Βασιζόμενη στα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για την ενσωμάτωση των στόχων ανάπτυξης των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα εθνικά θαλάσσια χωροταξικά σχέδια που πρέπει να υποβληθούν τον Μάρτιο του 2021. Η περιφερειακή συνεργασία θα αποτελέσει βασικό στοιχείο του αποτελεσματικού θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, ώστε να αναπτυχθούν επιτυχώς οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα. Η Επιτροπή θα διευκολύνει την αποτελεσματική διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών σε κάθε θαλάσσια λεκάνη και τα πιλοτικά έργα πολλαπλών χρήσεων, αξιοποιώντας την εμπειρογνωσία περιφερειακών οργανισμών.

Τέλος, η αποδοχή του κοινού αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά τρόπο βιώσιμο, επιτυχή και χωρίς αποκλεισμούς. Η δημόσια διαβούλευση συνιστά αναπόσπαστο μέρος των περιβαλλοντικών εκτιμήσεων και του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού. Η έγκαιρη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων ομάδων είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι λαμβάνονται υπόψη όλες οι επιπτώσεις, είναι δε απαραίτητη για την έγκαιρη εγκατάσταση νέας ισχύος. Η στρατηγική περιέχει δέσμευση για περαιτέρω ανάλυση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και άλλων θαλάσσιων δραστηριοτήτων, καθώς και για ενθάρρυνση του διαλόγου μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων κοινοτήτων.

Πώς αντιμετωπίζει η στρατηγική τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας;

Βασική αρχή της στρατηγικής είναι η διασφάλιση ότι η ανάπτυξη των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι βιώσιμη και σέβεται τη βιοποικιλότητα. Η ανάπτυξη των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας υπάγεται στην περιβαλλοντική πολιτική και νομοθεσία της ΕΕ και στην ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική.

Η κλιμάκωση και η περαιτέρω ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας μπορεί να επιτευχθεί σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα, αυξάνοντας την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές με υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή εξέδωσε επίσης σήμερα νέο έγγραφο κατευθύνσεων σχετικά με την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας και τη νομοθεσία της ΕΕ για τη φύση, με στόχο να διευκολυνθεί η συνεκτική εφαρμογή των πολιτικών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία της φύσης.

Σύμφωνα με τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, η οποία προβλέπει επέκταση του δικτύου προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ από 11 % σε 30 %, η στρατηγική προάγει την προστασία των ευπαθών θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Οι περιφερειακές συμβάσεις για τις θάλασσες μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ανταλλαγή γνώσεων και τη λήψη νομικά δεσμευτικών αποφάσεων για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, η προβλεπόμενη κλιμάκωση των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορεί να επέλθει χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Ωστόσο, για να διασφαλιστεί αυτό σε βάθος χρόνου, η στρατηγική προβλέπει συστηματική διεξοδική ανάλυση των πιθανών σωρευτικών επιπτώσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και άλλων θαλάσσιων δραστηριοτήτων. Για τον σκοπό αυτόν, χρήσιμα εργαλεία θα αποτελέσουν η υπηρεσία παρακολούθησης θαλάσσιου περιβάλλοντος του Copernicus και το Eυρωπαϊκό Δίκτυο Παρατηρήσεων και Δεδομένων της Θάλασσας (EMODnet). Η Επιτροπή προτείνει να συσταθεί το 2021 μια κοινότητα εμπειρογνωμόνων αποτελούμενη από δημόσιες αρχές, ενδιαφερόμενα μέρη και επιστήμονες, με σκοπό την ανάλυση, την αξιολόγηση και την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ως ένα πρόσθετο βήμα για την εξέταση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της βιομηχανίας, η Επιτροπή θα υιοθετήσει μια προσέγγιση βασισμένη στον κύκλο ζωής των κατασκευαστικών στοιχείων των τεχνολογιών υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων διαστάσεων που σχετίζονται με τη δυνατότητα ανακύκλωσης, την επαναχρησιμοποίηση και το τέλος του κύκλου ζωής. Για τον σκοπό αυτόν, θα αξιολογούνται διεξοδικά το κόστος και οι επιπτώσεις του παροπλισμού υπεράκτιων εγκαταστάσεων. Θα δοθεί έμφαση στην πτυχή της κυκλικής οικονομίας με την «κυκλικότητα εκ σχεδιασμού» ως κρίσιμο στοιχείο.