Πενήντα νοσοκομεία έχουν χάσει τον δευτεροβάθμιο χαρακτήρα τους εξαιτίας των ελλείψεων βασικών ειδικοτήτων γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού, ενώ 10.000 υγειονομικοί έχουν αποχωρήσει από το σύστημα υγείας την τελευταία διετία.
Η μειωμένη χρηματοδότηση και υποστελέχωση καθορίζουν το δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας, δημιουργώντας κενά στην περίθαλψη των ασθενών. Τα κενά αυτά καλύπτονται μερικά μόνο από τον ιδιωτικό τομέα, όμως αναγκάζουν τους ασθενείς να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Τρία χρόνια πανδημίας όμως απέδειξαν τον αναντικατάστατο και ανεκτίμητο ρόλο του, παρά τις παθογένειες της υποχρηματοδότησης και υποστελέχωσης. Εξαιτίας της τελευταίας μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις το ΕΣΥ βρέθηκε σε αδυναμία να αξιοποιήσει τον υπερσύγχρονο εξοπλισμό που προσφέρθηκε με δωρεές.
Η ΠΟΕΔΗΝ το επισήμανε αυτό με αφορμή τη ΔΕΘ και τη σημερινή απεργία, δείχνοντας τη σημερινή κατάσταση του συστήματος υγείας της χώρας. Οι υγειονομικοί θα πραγματοποιήσουν πορεία από το Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης προς το υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης στις 8.30 το πρωί. Παράλληλα, η ΠΟΕΔΗΝ τονίζει τη ριζική αντίθεσή της στην καθιέρωση του ιδιωτικού τομέα στα νοσοκομεία με οποιαδήποτε μορφή, από τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών μέχρι την αλλαγή της νομικής μορφής των νοσοκομείων από ΝΠΔΔ σε ΝΠΙΔ, νυχτερινά χειρουργεία, επιστροφή των εργολάβων κ.λπ.
Όπως σημειώνει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μιχάλης Γιαννάκος, «οι ιδιώτες θα πλουτίζουν εκ του ασφαλούς σε βάρος του Δημοσίου και από τις τσέπες των ασθενών. Όταν ο Δημόσιος Τομέας Υγείας υποχωρεί στην παροχή των υπηρεσιών υγείας έρχεται ο Ιδιωτικός Τομέας και συμπληρώνει τα κενά, βάζοντας οι πολίτες όλο και πιο βαθιά το χέρι στις τσέπες.
Ο κτιριακός εξοπλισμός σε αρκετές περιπτώσεις είναι σε άσχημη κατάσταση, με επικινδυνότητα για την ανάπτυξη ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
50 νοσοκομεία στα νησιά και την περιφέρεια έχουν απωλέσει το δευτεροβάθμιο χαρακτήρα τους, λόγω έλλειψης γιατρών βασικών ειδικοτήτων και νοσηλευτικού προσωπικού».
Η χρηματοδότηση βαίνει μειούμενη
Η γενεσιουργός αιτία των ανυπέρβλητων προβλημάτων είναι το χαμηλότατο ύψος των Δημόσιων Δαπανών Υγείας που είναι 5% του ΑΕΠ. Ο μέσος όρος των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Δημόσιες Δαπάνες Υγείας είναι 7,5% του ΑΕΠ. Με τέτοιο ύψος δαπανών υποβαθμίζεται συνεχώς η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, η πρόσβαση καθίσταται δύσκολη και άνιση και εκτινάσσονται οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας.
Στη χώρα μας οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας βρίσκονται στο 40% των συνολικών δαπανών για την υγεία από τις τρεις μεγαλύτερες της Ευρώπης. Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις στα Νοσοκομεία υπερβαίνουν το 1,2 δις ευρώ.
Σοβαρές ελλείψεις σε ιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό
Υπάρχουν χιλιάδες κενές θέσεις στα νοσοκομεία, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να υποφέρουν και το προσωπικό να εξαντλείται όλο και περισσότερο. Τα τελευταία δυόμισι χρόνια, υπήρξε μαζική εναλλαγή προσωπικού που αποχωρεί από το ΕΣΥ. Ελάχιστοι έφυγαν για συνταξιοδότηση, οι περισσότεροι αναζητούν εργασία στον ιδιωτικό τομέα και κυρίως στο εξωτερικό, λόγω των δυσμενών συνθηκών εργασίας και των χαμηλών αμοιβών, που συχνά δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων διαβίωσης.
Το 2022, θα φύγουν συνολικά 5.000 άτομα – 3.800 μόνιμοι και 1.200 συμβασιούχοι- το 2023, οι πρώτοι πέντε μήνες των στοιχείων που έλαβε το Υπουργείο Εσωτερικών έδειξαν ότι αποχωρούν 1.526 μόνιμοι και 480 συμβασιούχοι- σε 17 μήνες, αποχώρησαν 7.000 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας- ένα αρνητικό ρεκόρ αντισταθμίζεται από ένα άλλο ρεκόρ. Περίπου 20.000 συμβασιούχοι – συμπεριλαμβανομένων των επικουρικών, του ΟΑΕΔ και των συμβάσεων ορισμένου χρόνου (ΣΟΧ) – εργάζονται εδώ και πολλά χρόνια (συχνά για περισσότερα από πέντε χρόνια) σε νοσοκομεία διαφόρων ειδικοτήτων. Παρά τις υποσχέσεις για μονιμοποίησή τους, οι συμβάσεις τους ανανεώνονται συνεχώς, με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε κατάσταση ομηρίας. Οι συμβασιούχοι προσφέρουν συνθήκες εργατικής μεσαίας τάξης. Κοστίζουν στα νοσοκομεία πολύ περισσότερο από όσο μπορούν να αντέξουν οικονομικά να καλύψουν τις υπηρεσίες υποστήριξης (καθαριότητα, τροφοδοσία, ασφάλεια) με συμβασιούχους. Οι εργολάβοι είναι ακριβώς στη γωνία.
Οι διαγωνισμοί κλείνουν σε πολλά νοσοκομεία και οι συμβασιούχοι επιστρέφουν. Οι συμβασιούχοι απολύονται παρά το γεγονός ότι έχουν έγκυρες συμβάσεις. Δώστε στα νοσοκομεία τη νομική δυνατότητα να συνάπτουν νέες ΣΣΕ που κρίνονται συνταγματικές από την Εθνική Ελεγκτική Υπηρεσία. Ενώ το ΑΣΕΠ επεξεργάζεται τις αιτήσεις των υποψηφίων, είναι η μοναδική φορά τα τελευταία τέσσερα χρόνια που καθυστερεί η προκήρυξη 4.000 μόνιμων θέσεων. Ωστόσο, όταν ολοκληρωθούν οι προκηρύξεις, δεν θα υπάρξει σημαντική αύξηση του εργατικού δυναμικού του συστήματος, καθώς το ήδη υπηρετούν προσωπικό θα επαναχρησιμοποιηθεί. Οι συμβασιούχοι που ήδη εργάζονται στα νοσοκομεία θα είναι οι κύριοι επιτυχόντες του διαγωνισμού, καθώς θα ενταχθούν στον διαγωνισμό με αυξημένα μόρια. Το ίδιο θα συμβεί και στους επόμενους διαγωνισμούς, αν δεν αναληφθεί σοβαρή πολιτική πρωτοβουλία για τη μετατροπή των συμβάσεων του προσωπικού σε συμβάσεις αορίστου χρόνου.
Ιδιώτες στο Εθνικό Σύστημα Υγείας;
Το να επιτραπεί σε ιδιώτες γιατρούς να εργάζονται στο ΕΣΥ δεν αποτελεί λύση: οι ιδιώτες γιατροί, πολύ περισσότερο από τους γιατρούς του ΕΣΥ, που καλούνται από τα νοσοκομεία που απαλλάσσονται από φόρους και χρηματοδοτούνται με κουπόνια παροχής υπηρεσιών, δεν ενδιαφέρονται- το ΕΣΥ δεν μπορεί να προσελκύσει προσωπικό ή ακόμη και συμβασιούχους γιατρούς με τέτοιους μισθούς.
Δεν υπάρχουν γιατροί που να ενδιαφέρονται να εργαστούν στο νησί με 1.850 ευρώ, ή νοσηλευτές με 800 ευρώ το μήνα, ή τραυματιοφορείς με 650 ευρώ το μήνα; Το κόστος διατροφής και διαβίωσης είναι ακόμη υψηλότερο. Το κράτος πρέπει άμεσα να προχωρήσει στη μονιμοποίηση των συμβασιούχων, στην ένταξή τους σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και στην αύξηση των μισθών. Σε πολλές περιπτώσεις, οι μισθοί των ιατρών είναι οριακά πάνω ή κάτω από τον κατώτατο μισθό για ανειδίκευτους εργάτες (αυτοί παίρνουν 14 το χρόνο, ενώ εμείς 12 το χρόνο. Κατά την περίοδο του μνημονίου έκοψαν το επίδομα αδείας και το επίδομα αδείας και “ξέχασαν” να το επαναφέρουν όταν “βγήκαμε” από το μνημόνιο). Ο πρόσθετος μισθός για νυχτερινή, αργία και εργασία πλήρους κύκλου είναι 100 ευρώ το μήνα.
Οι εκκενώσεις στην περιοχή ευθύνης του Κέντρου Υγείας γίνονται από οποιοδήποτε υγειονομικό προσωπικό που δεν έχει τα προσόντα για διάσωση και δεν του δίνονται επαγγελματικά δικαιώματα, ενώ έχουν ήδη κατατεθεί αγωγές και μηνύσεις από ασθενείς και συγγενείς κατά του προσωπικού για την εκκένωση ασθενών που έχασαν τη ζωή τους. Στο τμήμα ασθενοφόρων δεν έχει ενσωματωθεί ένστολο προσωπικό. Στο Υπουργείο Εργασίας συστάθηκε επιτροπή για να εξετάσει το αίτημά μας να ενταχθεί στα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα. Το έργο της έχει ολοκληρωθεί. Η επιτροπή συνέστησε την αίτησή μας, αλλά δυόμισι χρόνια μετά, η κυβέρνηση δεν έχει δείξει καμία πρωτοβουλία. Το νόμιμο αίτημά μας για ένταξη στα ΒΑΕ δεν έχει υλοποιηθεί. Οι επαγγελματίες υγείας δεν μπορούν να εργάζονται επί 67 χρόνια και να παρέχουν ασφαλείς υπηρεσίες. Αντιμετωπίζουν μυοσκελετικά προβλήματα μετά από 20 χρόνια και χιλιάδες άνθρωποι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας (καρκίνος, αυτοάνοσα νοσήματα). Χάσαμε 30 συναδέλφους από τον κοροναϊό. Εφαρμόστε άμεσα την ευρωπαϊκή νομοθεσία που χαρακτηρίζει το Covid 19 ως επαγγελματική ασθένεια. Να συμπεριληφθεί στους κανονισμούς επαγγελματικών ασθενειών του Υπουργείου Υγείας. Ταξινόμηση των θανάτων των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης λόγω του Covid 19 ως εργατικά ατυχήματα.
Προσωπικός γιατρός
Ο θεσμός του προσωπικού ιατρού έμεινε μετέωρος αφού δεν προσελκύει το ενδιαφέρον γιατρών ιδιωτών. Εγγράφηκαν 3500 ως προσωπικοί ιατροί εκ των οποίων οι 2300 από τις Μονάδες του ΕΣΥ Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης και 1200 Ιδιώτες.
Δεν προλαβαίνουν οι γιατροί των Κέντρων Υγείας να ασκούν επιτυχώς τα καθήκοντα του προσωπικού γιατρού. Εφημερεύουν στα Κέντρα Υγείας, στα κοντινά Νοσοκομεία, κάνουν τακτικά ιατρεία, επισκέψεις κατ’ οίκων, εμβολιασμούς κλπ.
Εάν δεν τεθούν όρια στη λειτουργία του Ιδιωτικού τομέα, υπό αυτές τις συνθήκες ο θεσμός είναι καταδικασμένος σε αποτυχία για άλλη μία φορά.
Στα επείγοντα των Νοσοκομείων που εφημερεύουν, με την πολύωρη ταλαιπωρία των ασθενών διαπιστώνει κανείς την κατάσταση της Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης που στενάζει από ελλείψεις προσωπικού και υλικοτεχνικής υποδομής.
Η περίπτωση του ανθυγιεινού επιδόματος
Μεγάλες αδικίες δημιούργησε ο νέος καθορισμός του επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας, με αδικίες, διαχωρισμούς, αποκλεισμούς χιλιάδων συναδέλφων και πολύ μικρές αυξήσεις (Νοσηλευτές 35 ευρώ το μήνα καθαρά). Με τέτοια αντιμετώπιση το υγειονομικό προσωπικό προτιμάει να πάει να δουλέψει στο εξωτερικό με περισσότερα χρήματα και πολλές άλλες διευκολύνσεις.
ΕΚΑΒ
Τα τραγικά συμβάντα του τελευταίου διαστήματος λόγω των διαχειριστικών προβλημάτων του ΕΚΑΒ ανέδειξαν για άλλη μια φορά τα διαχρονικά προβλήματα. Το ΕΚΑΒ αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα διαχρονικά στη στελέχωσή του. Στην Αττική λειτουργούν τα μισά ασθενοφόρα ημέρα (45) και νύχτα (25) από όσα χρειάζονται για να παρέχουν ασφαλή προνοσοκομιακή φροντίδα. Στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου επιχειρεί ένα ασθενοφόρο την βάρδια. Χάνουν τη ζωή τους πολλοί ασθενείς έκτακτα περιστατικά λόγω καθυστέρησης στην ανταπόκριση του ΕΚΑΒ για την παροχή πρώτων βοηθειών και έγκαιρης διακομιδής στην πλησιέστερη υγειονομική μονάδα.
Διαχρονικά είναι τα προβλήματα στη στελέχωση του ΕΚΑΒ. Εξάλλου και το 2016 εκδόθηκε ανακοίνωση από την ΠΟΕΔΗΝ για ασθενείς που χάνουν άδικα τη ζωή τους λόγω έλλειψης ΕΚΑΒ, δίνοντας φωτογραφίες στη δημοσιότητα με διακομιδές σε καρότσες φορτηγών ακόμα και σε χούφτα μπουλντόζας. Όπως και σήμερα.
Για να επιλυθούν τα προβλήματα χρειάζεται πρόσληψη μόνιμων διασωστών, μονιμοποίηση των συμβασιούχων, μισθολογικά και υπηρεσιακά κίνητρα για την προσέλκυση διασωστών και των άλλων επαγγελματιών υγείας, αύξηση μισθών, ειλικρίνεια από την Πολιτεία.
Χρειάζεται η άμεση προμήθεια ασθενοφόρων για αντικατάσταση των παλαιών που έχουν ξεπεράσει το 1 εκατομμύριο χιλιόμετρα και βρίσκονται συνεχώς στα συνεργεία.
Δεν είναι λύση η κάλυψη των κενών από Ένστολους. Οι διασώστες του ΕΚΑΒ σπουδάζουν προνοσοκομειακή φροντίδα, πρώτες βοήθειες 2 χρόνια στις σχολές του ΙΕΚ ΕΚΑΒ και σε άλλες σχολές ΔΙΕΚ και 6 μήνες πρακτικής άσκησης σε ασθενοφόρα. Οι ένστολοι δεν διαθέτουν σχετική εκπαίδευση. Από το 2016 υπάρχει αντίστοιχος νόμος για την εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης, των ένστολων στις διακομιδές. Δεν απέδωσε.
Απαιτείται:
- Ισότιμη αντιμετώπιση των πτυχίων ΠΕ – ΤΕ Νοσηλευτικής με την αντίστοιχη σύσταση οργανικών θέσεων, καθώς επίσης και εκπαιδευτική αναβάθμιση του ΔΕ Νοσηλευτικού προσωπικού με διέξοδο στην Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση.
- Σύσταση Ενιαίου Κλάδου Νοσηλευτικού προσωπικού που θα συμπεριλαμβάνει το ΠΕ – ΤΕ – ΔΕ Νοσηλευτικό προσωπικό με διακριτά όρια κάθε κατηγορίας.
- Αναβάθμιση στη ΔΕ κατηγορία του ΥΕ βοηθητικού υγειονομικού προσωπικού με την εμπειρία και παρακολούθησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Ασφάλεια προσωπικού
Μείζον είναι το ζήτημα της ασφάλειας του προσωπικού. Δέχονται συνεχώς επιθέσεις από άτομα, ασθενείς, συνοδούς που επιδεικνύουν επικίνδυνη παραβατική συμπεριφορά. Οι περισσότεροι ξυλοδαρμοί συμβαίνουν στα επείγοντα. Δεν φταίμε εμείς για τις πολύωρες αναμονές στα ΤΕΠ, για τις ελλείψεις προσωπικού. Στην ημερήσια διάταξη είναι οι κλοπές και οι βανδαλισμοί. Απαιτείται βελτίωση των μέτρων ασφαλείας, αύξηση του αριθμού των Φυλάκων και αλλαγή του θεσμικού πλαισίου (υποβολή μηνύσεων από Διοικήσεις κλπ).