Τα ήρεμα νερά στο Αιγαίο, η Χάγη και το casus belli

Κρίσιμο διάστημα από τις 16 Οκτωβρίου έως τις 7 Δεκεμβρίου.

Για το μέλλον των ελληνοτουρκικών έχει στρωθεί ένα κόκκινο χαλί στο οποίο μπορούν να πατήσουν ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Ταγίπ Ερντογάν και να περπατήσουν από κοινού, αυτή τη φορά χωρίς απρόοπτα δυσάρεστα επεισόδια. Το προεκλογικό «Μητσοτάκης γιοκ» αποτελεί παρελθόν και ο οδικός χάρτης τέθηκε στη Νέα Υόρκη στην έκτη συνάντησή τους τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Τώρα όλοι περιμένουν τα επόμενα βήματα του Τούρκου προέδρου. Δηλαδή την πραγματική του αντίδραση μέχρι την έναρξη του πολιτικού διαλόγου στις 16 Οκτωβρίου και έως ότου πραγματοποιηθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στις 7 Δεκεμβρίου στη Θεσσαλονίκη.

Μιλάει κανείς στην Τουρκία για παραπομπή στη Χάγη; Ή απλώς είναι μια υπόσχεση κενού περιεχομένου; Αυτό θα φανεί καταρχάς από την εξέλιξη του Πολιτικού Διαλόγου. Τα μείζονα ζητήματα θα μπουν εκεί.  Η πιθανότητα δηλαδή να συνταχθεί ένα συνυποσχετικό για το Διεθνές Δικαστήριο.  Δεν είναι δυνατόν οι συζητήσεις για τη Χάγη να προχωρήσουν  με το casus belli να παραμένει σε ισχύ. Με απλά λόγια η πρόοδος στις διμερείς σχέσεις προσδιορίζεται διαφορετικά από κάθε πλευρά. Οι τουρκικές επιδιώξεις που δεν βασίζονται στο Διεθνές Δίκαιο ουσιαστικά βάζουν «φρένο» σε όποιες ελπίδες υπάρχουν για θετικές εξελίξεις. Ωστόσο ο διάλογος που προχωράει, το καλό κλίμα, οι σχέσεις που αναπτύσσονται, το τέλος των παραβιάσεων διασφαλίζουν τα «ήρεμα νερά». Και αυτό είναι το μεγάλο κέρδος.

Κανείς έτσι και αλλιώς δεν δείχνει να βιάζεται. Από το 1975 παλεύουν οι δυο χώρες να υπογράψουν ένα συνυποσχετικό συνεπώς ο χρόνος δεν τις πιέζει. Θα είναι έκπληξη αν υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα σχετικά γρήγορα, πριν δηλαδή από το τέλος του επόμενου χρόνου. Ασφαλώς θα πρέπει το momentum να μην χαθεί. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει πολλά ανοιχτά ζητήματα με την οικονομία του, επιθυμεί διακαώς να πάρει τα F-16 από τις ΗΠΑ και συνεπώς ο ρόλος του «καλού» του ταιριάζει περισσότερο αυτή την περίοδο. Δεν είναι μόνο η εξομάλυνση των σχέσεων με την Ελλάδα που αποτελεί καλό σημάδι. Οι συναντήσεις του με τον Νετανιάχου και τον Σίσι δείχνουν μια αλλαγή στρατηγικής. Στην Άγκυρα έχουν συνειδητοποιήσει πως η χαμηλή ένταση με την Ελλάδα αποτελεί προϋπόθεση για τη σχέση της με το Κογκρέσο.

Το Κυπριακό είναι σαφές πως για τον Ταγίπ Ερντογάν είναι εκτός της ατζέντας του «καλού κλίματος». Το σχέδιο Ανάν που είχε απορριφθεί από το 76% των Ελληνοκυπρίων δεν μπορεί πλέον να αποτελεί δικαιολογία για την επιμονή σε μια παράλογη στάση του Τούρκου προέδρου που προκρίνει τη διχοτόμηση του νησιού. Η στόχευση είναι σαφής: επιθυμεί να βάλει το κυπριακό στον «πάγο» και να περάσει το δικό του τετελεσμένο ως μοναδική λύση με τη λογική πως η διαπραγμάτευση για το νησί της Αφροδίτης δεν μπορεί να αποφέρει καρπούς για την ελληνική πλευρά.