Φόρμουλα μέσω Ε.Ε. για ιδιωτικά ΑΕΙ

Σε μια ευέλικτη νομική φόρμουλα, που θα επιτρέπει την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων,   καταλήγει το υπουργείο Παιδείας. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το υπουργείο θα βασιστεί σε νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης από το 2020, θέτοντας σε δεύτερο πλάνο την προϋπόθεση σύναψης διακρατικών συμφωνιών, κατά το άρθρο 28 του Συντάγματος. Σύμφωνα με τις ίδιες κυβερνητικές πηγές, η θεσμοθέτηση των μη κρατικών ΑΕΙ θα περιληφθεί σε ένα ευρύτερο νομοθετικό πλαίσιο, στο οποίο θα προβλέπονται ρυθμίσεις για την ενίσχυση της θέσης και λειτουργίας των δημόσιων ΑΕΙ, όπως η μείωση της γραφειοκρατίας, η διεύρυνση της αυτονομίας και η στήριξη της εξωστρέφειάς τους.

Η προετοιμασία για την κατάρτιση του νόμου έχει αρχίσει, ενώ έντονες είναι και οι διεργασίες στον χώρο των ιδιωτικών κολεγίων που ήδη λειτουργούν στην Ελλάδα για να «αναβαθμιστούν» σε ιδιωτικά πανεπιστήμια. «Το ξεκαθάρισμα από τα 36 υπάρχοντα κολέγια αναμένεται μεγάλο», ανέφερε παράγοντας του χώρου.

Ειδικότερα, κομβική για την πολιτική επιλογή της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας είναι η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις 6 Οκτωβρίου 2020 που καταδίκασε την Ουγγαρία, μετά από προσφυγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η υπόθεση αφορούσε την αλλαγή του ουγγρικού νόμου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η αλλαγή ουσιαστικά στόχευε μόνο το Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Ευρώπης, που είχε ιδρύσει στην Ουγγαρία ο Τζορτζ Σόρος στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Σκοπός της ουγγρικής κυβέρνησης ήταν να εξαναγκάσει το ΑΕΙ να εγκαταλείψει τη χώρα. Η προσφυγή έδωσε την ευκαιρία στο ΔΕΕ να αντιμετωπίσει και το ζήτημα της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της ελευθερίας ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Οπως γνωμοδοτούν στο υπουργείο Παιδείας Ελληνες συνταγματολόγοι, το ΔΕΕ έκρινε ρητά ότι οι εθνικές ρυθμίσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να σέβονται τα άρθρα 13, 14 παρ. 3 και 16 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή την ακαδημαϊκή ελευθερία, την ελευθερία της εκπαίδευσης και την επιχειρηματική ελευθερία. Ετσι, όπως ανέφερε στην «Κ» καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο ΕΚΠΑ, «η απόφαση του ΔΕΕ καλύπτει τα ευρωπαϊκά ΑΕΙ που θέλουν να εγκατασταθούν στη χώρα μας. Για τα πανεπιστήμια από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης –για την Ελλάδα το βλέμμα πέφτει στη Βρετανία και τις ΗΠΑ– το ΔΕΕ απεφάνθη ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεσμεύονται για τη λειτουργία ξένων ΑΕΙ στην επικράτειά τους από τη γενική συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών, στο πλαίσιο της συμφωνίας για την ίδρυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου». Την ίδια θέση έχει εκφράσει και ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ και πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

«Νόμος θα ρυθμίζει το θέμα. Με βάση αυτόν θα διαμορφωθεί το νέο τοπίο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Βεβαίως το άρθρο 28 του Συντάγματος –ορίζει ότι οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου– θα λειτουργεί συμπληρωματικά. Η ερμηνεία του ενωσιακού και του διεθνούς δικαίου επιτρέπει τα παραρτήματα πανεπιστημίων σε άλλη χώρα. Ταυτόχρονα, για την πλήρη διασφάλιση του θέματος θα υπάρξουν διακρατικές συμφωνίες», παρατήρησε κυβερνητικό στέλεχος.