Στα χέρια της Κομισιόν βρίσκεται το αίτημα της Ελλάδας να εξαιρεθούν αμυντικές δαπάνες ως το 2028

Αν ανάψει το πράσινο φως, τότε το «πακέτο» που επεξεργάζεται η κυβέρνηση για τη ΔΕΘ, θα μεγαλώσει, φτάνοντας στο 1,5 δισ ευρώ μόνο για το 2026.

Όπως είχε γράψει το iefimerida την περασμένη Τετάρτη, μετά τη συμφωνία με τους τεχνοκράτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μόνιμο όφελος 2 δισ ευρώ από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής το 2024 και μηδενισμό της προβλεπόμενης αύξησης των δαπανών κατά 2,6%, δημιουργήθηκε «χώρος» για νέες μόνιμες εισοδηματικές ενισχύσεις. Αυτή η συμφωνία άνοιξε κατ’ αρχάς, τον δρόμο για τις φετινές ενισχύσεις σε ενοικιαστές- συνταξιούχους (600 εκ ευρώ), ενώ για το 2026 «κλείδωσε» περίπου 1 δισ ευρώ για μόνιμες φοροελαφρύνσεις και άλλες εισοδηματικές ενισχύσεις.

Τι ζητά η Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή; Να εφαρμοστεί το σχέδιο για την αμυντική θωράκιση της Ευρώπης, το οποίο μεταξύ άλλων προβλέπει δημοσιονομική ρήτρα διαφυγής, δηλαδή εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό των πλεονασμάτων/ ελλειμμάτων, έτσι ώστε οι κυβερνήσεις να αποκτήσουν μεγαλύτερα περιθώρια αύξησης των κονδυλίων για εξοπλισμούς, υποδομές αλλά και τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων.

Η απόφαση με τις οριστικές, τεχνικές λεπτομέρειες για το πώς θα εφαρμοστεί η ρήτρα διαφυγής, αλλά και το συνολικό «πακέτο» για την Άμυνα της Ευρώπης, δεν έχει ληφθεί ακόμα. Αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι αυτό θα συμβεί στο τέλος Μαΐου- αρχές Ιουνίου κι όπως παραδέχονται κοινοτικές πηγές “ο διάβολος κρύβεται πάντα στις λεπτομέρειες”. Ωστόσο, με βάση τα υφιστάμενα κείμενα, που έχει δημοσιοποιήσει η Κομισιόν, η Αθήνα έχει κάθε λόγο να αισθάνεται σίγουρη ότι το αίτημα της θα ανοίξει το δρόμο για περισσότερα μόνιμα μέτρα εισοδηματικών ενισχύσεων από το 2026 και μετά.

Το πρώτο «κλειδί» του ελληνικού αιτήματος, είναι το έτος αναφοράς, με βάση το οποίο υπολογίζονται οι αμυντικές δαπάνες που μπορούν να εξαιρεθούν. Σύμφωνα με το σχέδιο της Κομισιόν, ως έτος αναφοράς ορίζεται το 2021 και με βάση τις αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ εκείνης της χρονιάς, θα προκύπτει πόσο αυξάνονται οι αμυντικές δαπάνες 2025- 2028 έτσι ώστε να εξαιρείται αυτή η διαφορά, από τον υπολογισμό πλεονασμάτων/ ελλειμμάτων. Αυτό το σχέδιο «κουμπώνει» με τις ανάγκες χωρών με χαμηλό ποσοστό αμυντικών δαπανών π.χ. Ιταλία, Ισπανία, Αυστρία, ακόμα και Γερμανία αλλά αδικεί χώρες που είχαν από τότε υψηλό ποσοστό αμυντικών δαπανών όπως η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Πολωνία.

Είναι ενδεικτικό ότι το 2021 η Ελλάδα είχε αμυντικές δαπάνες στο 2,7% του ΑΕΠ, καθώς το ΑΕΠ είχε «βυθιστεί» λόγω Covid, ενώ το 2025 και το 2026 παρά την μεγάλη αύξηση για εξοπλισμούς σε απόλυτους αριθμούς, οι αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ υπολογίζονται στο 2,3% και το 2,5% αντιστοίχως, άρα δεν προκύπτει αύξηση δαπανών που μπορούν να εξαιρεθούν. Υπάρχει «παράθυρο»; Φυσικά. Από την πρώτη στιγμή, υπάρχει έντονη διαβούλευση για διαφορετικό έτος αναφοράς, ανάλογα με τα δεδομένα κάθε χώρας. Σε αυτήν τη περίπτωση, αν για παράδειγμα θεωρηθεί έτος αναφοράς το 2024, τότε για την Ελλάδα- και όχι μόνο- ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για πρόσθετες κοινωνικές δαπάνες.

Το δεύτερο «κλειδί» αφορά στο αν και πώς μπορεί να καλυφθεί ο όποιος «χώρος» από την εξαίρεση αμυντικών δαπανών. Με απλά λόγια, το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι αν εξαιρώντας π.χ. 500 εκ ευρώ από αμυντικές δαπάνες, δηλαδή αν δεν συνυπολογιστούν στις «οροφές» δαπανών (νέοι δημοσιονομικοί κανόνες), μπορεί αυτός ο «χώρος» να καλυφθεί από άλλες δαπάνες π.χ. φοροελαφρύνσεις. Στα τεχνικά κείμενα, που έχουν δημοσιευθεί δεν υπάρχει θετική απάντηση αλλά ούτε και απαγόρευση κι ως εκ τούτου είτε θα υπάρξει ερμηνεία των νέων κανόνων είτε πολιτική απόφαση.     Με αυτό το σκεπτικό, όπως προκύπτει από τους υπολογισμούς του ΥΠΕΘΟ, αν δεν υπάρξουν ανατροπές, στον «κλειδωμένο» χώρο του 1 δισ ευρώ για το 2026, μπορούν να προστεθούν άλλα 500 εκ ευρώ, διευρύνοντας τα περιθώρια ελιγμών του οικονομικού επιτελείου για τις υπό σχεδιασμό παρεμβάσεις στους άμεσους φόρους.