Ποιος θα συνεχίσει το έργο του Φραγκίσκου; Οι ισορροπίες στο νέο Κονκλάβιο

Αν ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ συνηθίζει να ξηλώνει ό,τι άφησε πίσω του ο προηγούμενος, στην Καθολική Εκκλησία τα πράγματα λειτουργούν αλλιώς. Ανεξάρτητα από το αν ο επόμενος Πάπας που θα αναδειχθεί από το Κονκλάβιο ανήκει στη συντηρητική πτέρυγα, δύσκολα θα προσπαθήσει να ακυρώσει όσα καθιέρωσε ο Φραγκίσκος, εκτιμούν ειδικοί σε θέματα Βατικανού.

«Δεν μιλάμε για μια αλλαγή εξουσίας όπως στον Λευκό Οίκο, όπου έρχεται ο επόμενος και αλλάζει όλο το επιτελείο», λέει ο ιερέας Τόμας Ρις, αρθρογράφος του Religion News Service και συγγραφέας του Inside the Vatican, ενός βιβλίου-οδηγού για το πώς λειτουργεί η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία εκ των έσω.

Το Κονκλάβιο για την εκλογή νέου ποντίφικα ξεκινά την ερχόμενη εβδομάδα. Αν και ο διάδοχος του Φραγκίσκου θα αναλάβει αμέσως καθήκοντα, η ιστορία δείχνει πως δεν θα κινηθεί βιαστικά.

Μετά το Κονκλάβιο, οι νέοι ποντίφικες σπανίως ξεκινούν από το μηδέν Στο Βατικανό, οι περισσότερες θέσεις ευθύνης συνοδεύονται από πενταετή θητεία. Με τον θάνατο του Πάπα, αυτές τυπικά λήγουν, αλλά στην πράξη οι νέοι ποντίφικες σπανίως ξεκινούν από το μηδέν. Αντιθέτως, συνήθως παρατείνουν τις θητείες έως ότου κρίνουν ότι χρειάζονται αλλαγές. Ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄, για παράδειγμα, χρειάστηκε επτά χρόνια για να ανασχηματίσει πλήρως την Κουρία, δηλαδή το κεντρικό διοικητικό σώμα της Εκκλησίας.

Το μεγαλύτερο βάρος, τουλάχιστον στην αρχή, πέφτει στο πώς θα «συστηθεί» ο νέος Πάπας: ποιες συναντήσεις θα επιλέξει, σε ποιες κοινωνικές ομάδες θα απευθυνθεί, τι θα πει σε αυθόρμητες στιγμές. Αυτά τα μικρά μηνύματα έχουν σημασία.

Ο Φραγκίσκος το έδειξε από νωρίς. Μόλις πέντε μήνες μετά την εκλογή του, όταν ρωτήθηκε για τους ομοφυλόφιλους, απάντησε: «Ποιος είμαι εγώ για να κρίνω;». Η φράση έκανε τον γύρο του κόσμου και ενόχλησε έντονα συντηρητικούς κύκλους του Βατικανού.

Ένας από τους βασικούς επικριτές του, ο Γερμανός καρδινάλιος Γκέρχαρντ Μίλερ —που είχε απομακρυνθεί από τον Φραγκίσκο— συμμετέχει στο επερχόμενο Κονκλάβιο. Μιλώντας στο Reuters, υποστήριξε ότι ο απερχόμενος πάπας ασχολήθηκε με υπερβολικά πολλά ζητήματα ταυτόχρονα, μπερδεύοντας τους πιστούς. «Ο Πάπας πρέπει να είναι ο πνευματικός ηγέτης ολόκληρης της Εκκλησίας», είπε, «όχι ο προσωπικός εξομολόγος του καθενός».

Ο νέος Πάπας ενδέχεται να έχει πιο συντηρητικό προσανατολισμό Από την άλλη, ο Σουηδός καρδινάλιος Λαρς Άντερς Αρμπορέλιους —πιο μετριοπαθής στη γραμμή του— αναγνωρίζει πως ο επόμενος Πάπας ενδέχεται να έχει πιο συντηρητικό προσανατολισμό. Αυτό όμως, λέει, δεν σημαίνει ότι θα μπορέσει να ξηλώσει την παρακαταθήκη του Φραγκίσκου. «Μπορεί να επιλέξει να αφήσει το δικό του αποτύπωμα, ιδίως σε κοινωνικά ζητήματα, αλλά αυτά θέλουν χρόνο», σημειώνει.

Ένας από τους βασικούς μηχανισμούς μέσα από τον οποίο κάθε Πάπας διαμορφώνει την Εκκλησία είναι οι διορισμοί επισκόπων σε όλο τον κόσμο. Οι αλλαγές αυτές όμως έρχονται αργά — όχι μόνο λόγω της γραφειοκρατίας, αλλά επειδή οι επίσκοποι παραμένουν στη θέση τους μέχρι να πεθάνουν ή να συμπληρώσουν το 75ο έτος, οπότε και προβλέπεται η αποχώρησή τους.

Όταν εξελέγη το 1978, ο Ιωάννης Παύλος Β΄ πίστευε ότι οι διορισμοί της εποχής μετά τη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού είχαν γίνει υπερβολικά φιλελεύθεροι. Έτσι, φρόντισε να ανατρέψει την τάση αυτή, επιλέγοντας πιο συντηρητικούς επισκόπους, πρακτική που συνέχισε και ο πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄.

Ο Φραγκίσκος κινήθηκε πιο προοδευτικά και κατάφερε να επηρεάσει βαθιά τη μελλοντική πορεία της Εκκλησίας, διορίζοντας πάνω από το 80% των καρδιναλίων που θα ψηφίσουν τον διάδοχό του.

Στο Κονκλάβιο που θα διεξαχθεί την επόμενη εβδομάδα θα συμμετάσχουν 133 καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών. Δύο ακόμη που είχαν δικαίωμα συμμετοχής, δεν θα μπορέσουν να παραστούν για λόγους υγείας.

Πηγή: Pagenews.gr