Μια Silicon Valley στην καρδιά του Καυκάσου

Σε ένα τυπικό τριώροφο κρατικό σχολείο στα προάστια του Γερεβάν, της πρωτεύουσας της Αρμενίας, ο εννιάχρονος Slavik επιδεικνύει την εφεύρεσή του: Ένα κουτί με τρία φώτα LED. Ο κώδικας στη γλώσσα προγραμματισμού είναι γραμμένος από τον ίδιο. Κοντά του οι 14χρονοι Eric και Narek παρουσιάζουν το μοντέλο του έξυπνου θερμοκηπίου τους, που ελέγχει τη θερμοκρασία μέσω εφαρμογής για κινητά. Αυτοί και άλλοι νεαροί εφευρέτες παρακολουθούν μαθήματα στο εργαστήριο μηχανικής, όπου μαθαίνουν μεταξύ άλλων, προγραμματισμό, ρομποτική, κωδικοποίηση και τρισδιάστατη μοντελοποίηση.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2014 και ονομάζεται Armath, που μεταφράζεται στα αγγλικά ως «ρίζα». Σήμερα υπάρχουν 650 εργαστήρια Armath σε σχολεία σε όλη την Αρμενία.

Η πρωτοβουλία δημιουργήθηκε από μια επιχειρηματική οργάνωση που ονομάζεται Ένωση Επιχειρήσεων Προηγμένης Τεχνολογίας (UATE), η οποία εκπροσωπεί περισσότερες από 200 αρμενικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Όραμά τους είναι να μετατρέψουν την Αρμενία σε τεχνολογικό κέντρο υψηλών αξιώσεων.

Το πρόγραμμα αποτελεί σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Συγκεντρώνονται κεφαλαιουχικές δαπάνες από τον ιδιωτικό τομέα και δημιουργούνται εργαστήρια Armath όπου ο εξοπλισμός δωρίζεται. Η κυβέρνηση, μέσω του υπουργείου Παιδείας, δίνει προϋπολογισμό ύψους 2 εκατ. δολαρίων ετησίως για τους μισθούς των καθηγητών.

Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από 600 προπονητές και 17.000 ενεργοί μαθητές. Στόχος είναι κάθε χρόνο 5.000 από τα πιο ταλαντούχα παιδιά να αποφασίζουν να ασχοληθούν με την τεχνολογία και τη μηχανική.

Η Αρμενία είναι μια χώρα 2,7 εκατομμυρίων κατοίκων, η μικρότερη στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου, και τα σύνορά της με το γειτονικό Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία είναι κλειστά εδώ και δεκαετίες λόγω άλυτων εδαφικών διαφορών. Σε αντίθεση με τους γείτονές της, η Αρμενία δεν διαθέτει φυσικούς πόρους ή πρόσβαση στη θάλασσα. Όμως, υπήρξε ανέκαθεν κέντρο των μαθηματικών και της επιστήμης των υπολογιστών.

Το 1956 ιδρύθηκε στην Αρμενία το Επιστημονικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Μαθηματικών Μηχανών του Γερεβάν και μέχρι το 1960 είχε αναπτύξει δύο υπολογιστές πρώτης γενιάς. Σήμερα, η χώρα αξιοποιεί την κληρονομιά της με τη φιλοδοξία να μετατραπεί στην τεχνολογική ατμομηχανή του Καυκάσου.

Ετήσια έκθεση μάλιστα αναφέρει ότι η Αρμενία είναι η καλύτερη χώρα στην περιοχή του Καυκάσου για την ίδρυση μιας εταιρείας, κατατάσσοντάς την στην 57η θέση παγκοσμίως. Αυτό συγκρίνεται με τη Γεωργία στην 70ή θέση και το Αζερμπαϊτζάν στην 80ή θέση.

Ένας κρίσιμος παράγοντας για την ενίσχυση της τεχνολογικής ανάπτυξης της Αρμενίας είναι η παγκόσμια διασπορά της χώρας, καθώς περίπου το 75% Αρμενίων και ατόμων αρμενικής καταγωγής, ζουν αλλού. Αυτή η παγκόσμια κοινότητα παρέχει σημαντικές διασυνδέσεις, ιδίως στην τεχνολογική βιομηχανία των ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ υπάρχουν 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι αρμενικής καταγωγής, με επίκεντρο την Καλιφόρνια.

Η SmartGate, εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων σε ΗΠΑ και Αρμενία, μεταφέρει Αρμένιους ιδρυτές στη Silicon Valley και το Λος Άντζελες για εντατική δικτύωση με κορυφαίες αμερικανικές εταιρείες και επενδυτές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, ο αμερικανικός γίγαντας κατασκευής τσιπ Nvidia μετέφερε το ρωσικό γραφείο του στην Αρμενία. Η ρωσική κοινότητα πληροφορικής στην Αρμενία εκτιμάται ότι αριθμεί σήμερα 5.000 έως 8.000 άτομα. Αυτή η εισροή έχει καλύψει κρίσιμα κενά δεξιοτήτων στον τεχνολογικό τομέα της Αρμενίας, σε τομείς όπως η επεξεργασία δεδομένων, η κυβερνοασφάλεια και οι χρηματοοικονομικές τεχνολογίες σύμφωνα με το moneyreview.gr και το BBC

Ωστόσο, η Αρμενία θα πρέπει να μειώσει τη φορολογική επιβάρυνση των εταιρειών πληροφορικής, αν θέλει να παραμείνουν στη χώρα. Παρ’ όλα αυτά ο τομέας γνωρίζει άνθηση. Παράδειγμα η Service Titan, με Αρμένιους ιδρυτές, η οποία εισήχθη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης τον περασμένο Δεκέμβριο και η αξία της ξεπερνά σήμερα τα 10 δισ. δολάρια.