Σε κλίμα αβεβαιότητας η Ευρώπη γιορτάζει τα 80 χρόνια από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου

Με πανηγυρικές τελετές σε πολεμικά μνημεία σε όλη τη Γαλλία, την Πέμπτη, η χώρα τιμά τους νεκρούς της και σηματοδοτεί την 80ή επέτειο της Ημέρας της Νίκης στην Ευρώπη. Στο Παρίσι, ο Εμανουέλ Μακρόν θα καταθέσει στεφάνι στο άγαλμα του Σαρλ ντε Γκωλ, θα σταθεί στον τάφο του Αγνώστου Στρατιώτη και θα επιθεωρήσει τα γαλλικά στρατεύματα. Στη συνέχεια, ο γάλλος πρόεδρος θα εκφωνήσει ομιλία για «τις αξίες που θριάμβευσαν το 1945», ενώ θα ακολουθήσει μεγάλη στρατιωτική παρέλαση. Αλλά η Γαλλία είναι μία από τις απρόσμενα λίγες ευρωπαϊκές χώρες που τιμούν την σημερινή επέτειο της λήξης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην ήπειρο, με τέτοια τελετή. Άλλες χώρες την τιμούν σήμερα και άλλες σε διαφορετική ημερομηνία με μικρότερες τελετές χωρίς δημόσια αργία.

Σε μία χρονιά, που ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί να γκρεμίσει το μεταπολεμικό σκηνικό της διατλαντικής συμμαχίας και ο πόλεμος του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία έχει μπει στον τέταρτο χρόνο, η Ευρώπη συνειδητοποιεί πόσο επισφαλής είναι η ειρήνη. «Η 80ή επέτειος της νίκης της 8ης Μαΐου 1945 συνεπάγεται, περισσότερο από ποτέ, μια διπλή ευθύνη», ανέφερε το γαλλικό υπουργείο Αμυνας σε ανακοίνωσή του αυτή την εβδομάδα: «Απέναντι στους τελευταίους επιζώντες μάρτυρες του πολέμου και απέναντι στη νέα γενιά». Το 2025, είναι πιο σημαντικό από ποτέ άλλοτε οι εορτασμοί της ημέρας, «να τιμούν τις θυσίες εκείνων που πολέμησαν και υπέφεραν -αλλά και να μεταδίδουν τις μαρτυρίες και τις αναμνήσεις τους στους νέους τού σήμερα», ανέφερε το υπουργείο. Αυτή τη φιλοδοξία συμμερίζεται και το Βερολίνο, το οποίο για πρώτη φορά σηματοδότησε την ημέρα ως δημόσια αργία, καθώς η Γερμανία -όπως και η υπόλοιπη ήπειρος- παλεύει με τις αλλαγές που διαβρώνουν τη μεταπολεμική τάξη πραγμάτων, περίοδος κατά την οποία έγινε μία πλούσια, σταθερή και αταλάντευτα δημοκρατική χώρα, σημείωσε ο Guardian.

Στη γερμανική πρωτεύουσα, προγραμματίζονται μια σειρά από εκδηλώσεις μνήμης, εκθέσεις, μαρτυρίες, θεατρικές παραστάσεις, δημόσιες συζητήσεις, προβολές ταινιών, συναυλίες και ξεναγήσεις. Παράλληλα, όλα τα πρώην ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στο γερμανικό έδαφος, που σήμερα διατηρούνται ως μνημεία, σηματοδότησαν την ημερομηνία απελευθέρωσής τους από τα συμμαχικά στρατεύματα, αυτή την άνοιξη, με πανηγυρικές τελετές που συγκέντρωσαν τους λίγους πια εναπομείναντες επιζώντες. Ο Φρίντριχ Μερτς θα παραστεί σε τελετή μνήμης σε μια κατεστραμμένη από τον πόλεμο εκκλησία του Βερολίνου, σε τελετή κατάθεσης στεφάνων και στην κεντρική εκδήλωση για την επέτειο, μια κοινοβουλευτική εκδήλωση μνήμης στο Ράιχσταγκ. Οι μεαπολεμικές σταθερές καταρρέουν Η Ευρώπη έχει κλονιστεί φέτος από διάφορες δυσάρεστες νέες πραγματικότητες. Οι ΗΠΑ του Τραμπ δεν φαίνεται πλέον να μοιράζονται μαζί της τις αξίες που στήριζαν τη διατλαντική συμμαχία από το 1945.

Η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον ξεκάθαρα να βασίζεται στις ΗΠΑ για την υπεράσπισή της. Το ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ για την Ουκρανία περιλαμβάνει την άμεση, συνομιλία με τον επιτιθέμενο, τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, και φαινομενικά την υιοθέτηση πολλών από τα σημεία συζήτησης της Μόσχας. «Η Δύση, όπως την ξέραμε, δεν υπάρχει πια», είπε χαρακτηριστικά η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Αναγνωρίζοντας πόσο ριζικά έχει αλλάξει το περιβάλλον ασφαλείας της ηπείρου, η Ευρώπη αυξάνει κατά πολύ τις αμυντικές δαπάνες. Ο Μακρόν έχει θέσει ως στόχο για τη Γαλλία το 3,5% του ΑΕΠ φέτος, δηλαδή αύξηση 30 δισ. ευρώ ετησίως. Ο Μερτς προχώρησε ακόμη παραπέρα. «Δεδομένων των απειλών για την ελευθερία και την ειρήνη στην ήπειρό μας, πρέπει να πούμε και για την άμυνά μας: ό,τι χρειαστεί», δήλωσε. Ο γερμανός καγκελάριος εξασφάλισε μια μεγάλη ενίσχυση των δαπανών για την άμυνα και τις υποδομές πριν καν αναλάβει τη θέση. Αλλες χώρες ακολουθούν: Η Ελλάδα, το Βέλγιο, η Δανία, η Φινλανδία, η Πολωνία, η Τσεχική Δημοκρατία, οι χώρες της Βαλτικής και ακόμη και οι φιλικές προς τη Μόσχα Ουγγαρία και Σλοβακία είναι μεταξύ των 16 κρατών της ΕΕ που ενεργοποίησαν εξαίρεση από τον προϋπολογισμό για σημαντικά υψηλότερες αμυντικές δαπάνες. Οι διαφορετικές ημερομηνίες εορτασμού Οπως είναι κατανοητό, όσο πιο κοντά βρίσκονται οι χώρες στη Ρωσία, τόσο περισσότερο ανησυχούν και τόσο πιο πιεστικό θεωρούν το πρόβλημα. Παρόμοιες διαφορές ήταν εμφανείς μετά τον πόλεμο και αντικατοπτρίζονται στην προσέγγιση κάθε χώρας για τον εορτασμό του τέλους του. Για τη δυτική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, η Ημέρα της Νίκης προανήγγειλε σε μεγάλο βαθμό την επιστροφή της ελευθερίας και τον θρίαμβο της δημοκρατίας και σηματοδότησε το τέλος της ναζιστικής επίθεσης και κατοχής, τη σφαγή μιας γενιάς νέων και τη φρίκη του Ολοκαυτώματος. Ακόμα κι έτσι, λίγοι την τιμούν με τον ίδιο τρόπο ή ακόμα και την ίδια ημέρα.

Το Βέλγιο συνδυάζει τις τελετές του με την Ημέρα Εκεχειρίας στις 11 Νοεμβρίου, που σηματοδοτεί το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Ολλανδία και η Δανία γιορτάζουν την Ημέρα Απελευθέρωσης στις 5 Μαΐου. Η Ιταλία, ένας από τους συμμάχους της Γερμανίας κατά τη διάρκεια του πολέμου, γιορτάζει την Ημέρα Απελευθέρωσης -τη νίκη επί της κυβέρνησης Μουσολίνι- στις 25 Απριλίου. Για μεγάλο μέρος της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου σημαίνει κάτι πολύ διαφορετικό: την έναρξη της ζωής υπό κομμουνιστικό καθεστώς. Η ίδια η Ρωσία τιμά την Ημέρα της Νίκης με μια τεράστια στρατιωτική παρέλαση στις 9 Μαΐου, για τον απλούστατο λόγο ότι όταν η κατάπαυση του πυρός που τερμάτισε τον πόλεμο τέθηκε σε ισχύ στις 11.01 μ.μ. στο Βερολίνο στις 8 Μαΐου 1945, στη Μόσχα ήταν ήδη η επόμενη μέρα. Φέτος, υπογραμμίζοντας τα πολιτικά ρήγματα της Ευρώπης, το Κρεμλίνο δήλωσε ότι ο φιλορώσος πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, και ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ο υπερεθνικιστής πρόεδρος της Σερβίας, θα παραστούν στην παρέλαση, παρά τις έντονες επικρίσεις της ΕΕ. Στο Λβιβ της Ουκρανίας θα πραγματοποιηθεί άλλη παρέλαση, στην οποία θα συμμετάσχουν οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ.

Ορισμένα άλλα κράτη του πρώην ανατολικού μπλοκ, από τη Λευκορωσία έως τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, συνεχίζουν να γιορτάζουν την Ημέρα της Νίκης στις 9 Μαΐου. Πολλές ωστόσο, όπως η Πολωνία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία, μετά την ανεξαρτησία τους από τη Σοβιετική Ενωση, την γιορτάζουν στις 8 Μαΐου. 

Πηγή: pagenews.gr