Εγκρίθηκε η σύσταση ειδικού δικαστηρίου για την επίθεση εναντίον της Ουκρανίας

Την σύσταση ειδικού δικαστηρίου που θα ασκήσει διώξεις για το έγκλημα της επίθεσης κατά της Ουκρανίας ενέκρινε ένας ευρύς συνασπισμός κρατών ανήμερα της Ημέρας της Ευρώπης, σε μια ισχυρή συμβολική χειρονομία που αναμένεται να αντιμετωπίσει τεράστιες προκλήσεις όσον αφορά στην εκπλήρωση της αποστολής της.

Η πολιτική έγκριση, η οποία αποτελεί το επιστέγασμα δύο και πλέον ετών παρασκηνιακής εργασίας μεταξύ νομικών συμβούλων, επισφραγίστηκε το απόγευμα της Παρασκευής κατά τη διάρκεια επίσκεψης των υπουργών Εξωτερικών στο Λβιβ, τη μεγαλύτερη πόλη της δυτικής Ουκρανίας.

Στην εκδήλωση συμμετείχαν απεσταλμένοι από σχεδόν 40 ευρωπαϊκά και μη ευρωπαϊκά κράτη, μαζί με εκπροσώπους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Συμμετείχαν ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας Ντένις Σμίχαλ και ο υπουργός Εξωτερικών Αντρίι Σίμπιχα.

Αίσθηση προκάλεσε η απουσία των Ηνωμένων Πολιτειών που συμμετείχαν μεν στενά στις συζητήσεις επί Μπάιντεν, όμως επί Τραμπ… ανέκρουσαν πρύμναν.

«Κάθε εκατοστό του πολέμου της Ρωσίας έχει τεκμηριωθεί. Δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας για την πρόδηλη παραβίαση του Χάρτη του ΟΗΕ από τη Ρωσία. Δεν αφήνει κανένα περιθώριο για ατιμωρησία. Η επιθετικότητα της Ρωσίας δεν θα μείνει ατιμώρητη», δήλωσε η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ Κάγια Κάλας.

Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέβιντ Λάμι επεσήμανε πως «είναι απολύτως σαφές ότι, όταν τελειώσει αυτός ο πόλεμος, όσοι έδρασαν στη Ρωσία πρέπει να λογοδοτήσουν για τα εγκλήματα επίθεσης και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».

Το καταστατικό που συμφωνήθηκε από τον συνασπισμό προβλέπει ένα δικαστήριο που θα δημιουργηθεί εκ του μηδενός με καθήκον τη διερεύνηση και τη δίωξη ενός συγκεκριμένου αδικήματος: του εγκλήματος της επίθεσης, που ορίζεται ως η προετοιμασία και η εκτέλεση της εισβολής πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία.

Σε αντίθεση με τα εγκλήματα πολέμου, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τη γενοκτονία, τα οποία αφορούν τα άτομα που διαπράττουν τις φρικαλεότητες, το έγκλημα της επίθεσης είναι ένα έγκλημα ηγεσίας που ανιχνεύει τα άτομα που είναι τελικά υπεύθυνα για τον έλεγχο του επιτιθέμενου κράτους.

Στην πράξη, αυτό θα καλύψει τη λεγόμενη τρόικα – τον πρόεδρο, τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών – μαζί με υψηλόβαθμους στρατιωτικούς διοικητές που επέβλεψαν την επίθεση κατά της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας.

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο ιθύνων νους της εισβολής και κύριος υποστηρικτής του αναθεωρητικού αφηγήματός της, καθίσταται αμέσως ο πλέον καταζητούμενος στόχος.

Το δικαστήριο θα έχει την εξουσία να επιβάλει αυστηρές ποινές σε όσους κριθούν ένοχοι, συμπεριλαμβανομένης της ισόβιας κάθειρξης «όταν δικαιολογείται για ακραία σοβαρότητα», της δήμευσης προσωπικών περιουσιών και χρηματικών προστίμων, εξήγησε αξιωματούχος της ΕΕ.

Τα έσοδα που θα προκύπτουν από τυχόν κατασχέσεις και πρόστιμα θα μεταφέρονται σε ένα νέο ταμείο αποζημίωσης για τα θύματα της Ουκρανίας, ένα καινοτόμο στοιχείο που συμβάλλει στη δημιουργία μιας σύνδεσης «μεταξύ εγκληματικής δραστηριότητας και δικαιώματος αποζημίωσης», σημείωσε ο αξιωματούχος.

Μετά την έγκριση της Παρασκευής, τα νομικά κείμενα θα υποβληθούν σε επίσημη ψηφοφορία στο Συμβούλιο της Ευρώπης, το οποίο θα παράσχει το θεσμικό πλαίσιο για τη νέα νομική οντότητα. Οι επίσημες εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν κάποια στιγμή το 2026.

«Πρόκειται για κάτι περισσότερο από ένα διπλωματικό ορόσημο. Είναι μια επίσημη υπόσχεση προς τα θύματα, την ιστορία και τις μελλοντικές γενιές ότι η δικαιοσύνη θα αποδοθεί και ότι η βιώσιμη ειρήνη θα οικοδομηθεί πάνω στην αλήθεια, τη λογοδοσία και το κράτος δικαίου», δήλωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος Δικαιοσύνης Μάικλ ΜακΓκραθ, ο οποίος ταξίδεψε επίσης στο Lviv για την περίσταση.

Νομικοί περιορισμοί Ωστόσο, το ειδικό δικαστήριο θα αντιμετωπίσει σημαντικά εμπόδια προτού επιτύχει αποτελέσματα.

Οι εισαγγελείς θα έχουν τη δυνατότητα να διεξάγουν δίκες ερήμην, δηλαδή χωρίς τη φυσική παρουσία του κατηγορουμένου στην αίθουσα, ο οποίος θα εκπροσωπείται αντ’ αυτού από νομικό σύμβουλο.

Όμως, είναι κρίσιμο ότι η τρόικα θα παραμείνει στο απυρόβλητο για όσο διάστημα παραμένει στη θέση της, όπως έχει ήδη αναφέρει το euronews. Έχοντας επανασχεδιάσει το ρωσικό κράτος σύμφωνα με το δικό του όραμα, ο Πούτιν είναι απίθανο να αποχωρήσει σύντομα από το Κρεμλίνο.

Ο εισαγγελέας θα μπορούσε ακόμη να καταθέσει κατηγορητήριο κατά του προέδρου Πούτιν, του πρωθυπουργού Μιχαήλ Μισούστιν και του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ για το έγκλημα της επίθεσης, αλλά η αίθουσα θα διατηρήσει τη διαδικασία σε αναστολή μέχρι να παραιτηθεί κάποιος από τους κατηγορούμενους.

«Μόλις αποχωρήσουν από τα καθήκοντά τους, θα είναι δυνατή μια πλήρης δίκη», εξήγησε άλλος αξιωματούχος της ΕΕ, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Δεν υπάρχει ατιμωρησία. Η ασυλία είναι μια προσωρινή αναστολή της δίκης για όσο χρονικό διάστημα το πρόσωπο βρίσκεται στο αξίωμα. Ούτε περισσότερο, ούτε λιγότερο».

Δίκη ερήμην θα μπορούσε να διεξαχθεί για όσους εκτός τρόικας εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του εγκλήματος της επίθεσης, όπως οι στρατιωτικοί και οι διοικητές των ναυτικών δυνάμεων. Όσοι καταδικάζονται με αυτόν τον τρόπο θα έχουν το δικαίωμα για νέα δίκη, αν ποτέ εμφανιστούν αυτοπροσώπως.

Μεταξύ 20 και 30 Ρώσων αξιωματούχων εκτιμάται ότι είναι εν δυνάμει κατηγορούμενοι.

Στους πιθανούς στόχους περιλαμβάνονται ο Βαλέρι Γκερασίμοφ, αρχηγός του γενικού επιτελείου των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, ο Σεργκέι Κόμπιλας, διοικητής της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας, και ο Σεργκέι Σόιγκου, ο πρώην υπουργός Άμυνας και νυν γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας, εις βάρος εκείνων για τους οποίους το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει εκδώσει εντάλματα σύλληψης.

Το ειδικό δικαστήριο προορίζεται να καλύψει το κενό που αφήνει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο έχει αρμοδιότητα να διώκει το έγκλημα της επίθεσης, αλλά μόνο όταν το αδίκημα διαπράττεται από κράτος-μέλος. Η Ρωσία δεν έχει υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης. Επιπλέον, η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει το βέτο της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να εμποδίσει οποιαδήποτε διεθνή δίκη.

Όπως και το ΔΠΔ, το νέο δικαστήριο αναμένεται να εδρεύει στη Χάγη, αφού η ολλανδική κυβέρνηση εκδήλωσε ενδιαφέρον για τη φιλοξενία του οργάνου, το οποίο θα συντηρείται με κεφάλαια που θα καταβάλλονται από όλες τις συμμετέχουσες χώρες, την ΕΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Ο διορισμός των εισαγγελέων και των δικαστών θα γίνεται μέσω ανεξάρτητης επιτροπής εμπειρογνωμόνων.

Η απουσία της Αμερικής Ενώ ο δημοκρατικός συνασπισμός χαιρέτισε την εκδήλωση της Παρασκευής ως μια σημαντική ανακάλυψη στην πολυετή αναζήτηση για λογοδοσία, η μη εμφάνιση των Ηνωμένων Πολιτειών εξέθεσε το βαθύτερο χάσμα μεταξύ της Ουάσινγκτον και των παραδοσιακών δυτικών συμμάχων της.

Από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ προώθησε μια ταχεία διπλωματική προσέγγιση με τον Πούτιν, φτάνοντας στο σημείο να επαναλαμβάνει δημοσίως τα σημεία συζήτησης του Κρεμλίνου. Σε μια διαβόητη στιγμή, ο Τραμπ επιτέθηκε στον Ζελένσκι χαρακτηρίζοντάς τον «δικτάτορα» και μετέθεσε την ευθύνη για τον πόλεμο στην Ουκρανία, τη χώρα, δηλαδή, που δέχεται εισβολή.

Η προσέγγιση αυτή ακούστηκε και στον ΟΗΕ, όπου οι ΗΠΑ συντάχθηκαν με τη Ρωσία εναντίον πολλών κρίσιμων ψηφισμάτων. Ένα από αυτά υπογράμμισε τη συμβολή του Συμβουλίου της Ευρώπης στην ίδρυση του ειδικού δικαστηρίου για το έγκλημα της επίθεσης.

«Η αναστολή της συμμετοχής των ΗΠΑ στη διαδικασία για τη σύσταση του δικαστηρίου είναι μία από τις περίπου δώδεκα σημαντικές παραχωρήσεις που έχει κάνει η νέα αμερικανική κυβέρνηση στον Πούτιν», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Ράντοσλαβ Σικόρσκι, μία ημέρα πριν μεταβεί στο Λβιβ. «Δεν κατάφερα να δω ούτε μία παραχώρηση από την πλευρά του Πούτιν και ελπίζω ότι ο πρόεδρος Τραμπ, που είναι τόσο γνωστός ως διαπραγματευτής, θα βγάλει το σωστό συμπέρασμα».

Στις Βρυξέλλες, οι αξιωματούχοι εξακολουθούν να ελπίζουν ότι ο Λευκός Οίκος θα αλλάξει τελικά γνώμη και θα συμμετάσχει στην πρωτοβουλία, η οποία θα παραμείνει ανοικτή για κάθε χώρα που επιθυμεί να συμμετάσχει. Η σχέση του Τραμπ με τον Ζελένσκι φαίνεται να έχει βελτιωθεί μετά την αυθόρμητη συνάντηση στο Βατικανό τον περασμένο μήνα και την υπογραφή της πολυαναμενόμενης συμφωνίας για τα ορυκτά.

«Η προσδοκία μου είναι ότι οι ΗΠΑ θα συμμετάσχουν τελικά, επειδή έχουν πολύ καλό ιστορικό συνεργασίας με το Συμβούλιο της Ευρώπης», δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ. «Έχω κάποιους λόγους να πιστεύω ότι οι ΗΠΑ θα είναι χρήσιμες σε αυτή τη διαδικασία».

Η τελευταία φορά που το έγκλημα της επίθεσης οδηγήθηκε στη δικαιοσύνη ήταν κατά τη διάρκεια των δικών της Νυρεμβέργης που διεξήχθησαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η κατηγορία ήταν γνωστή ως «εγκλήματα κατά της ειρήνης».

Πηγή: Pagenews.gr