Τι θα ακολουθήσει στις πυρηνικές συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν

Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, απέρριψε με σφοδρότητα το αίτημα των ΗΠΑ να εγκαταλείψει η Τεχεράνη το πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου ως βασική προϋπόθεση για μια πιθανή πυρηνική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν.

Όπως αναφέρει το al monitor, ο Χαμενεΐ χαρακτήρισε «ανοησία» την πίεση των αμερικανικών αξιωματούχων, μιλώντας σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στην Τεχεράνη προς τιμήν του πρώην προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί, ο οποίος έχασε τη ζωή του πέρυσι.

Χρησιμοποιώντας μια έντονα περιφρονητική περσική έκφραση, ο ανώτατος ηγέτης δήλωσε ότι η προϋπόθεση της αμερικανικής πλευράς «είναι εντελώς εκτός ορίων».

Από τα μέσα Μαρτίου, το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πραγματοποιήσει τέσσερις γύρους συνομιλιών με τη μεσολάβηση του Ομάν στη Μουσκάτ και τη Ρώμη. Αν και οι δύο πλευρές έχουν εκφράσει συγκρατημένη αισιοδοξία, η ρητορική έχει κλιμακωθεί όλο και περισσότερο από τον τελευταίο γύρο.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκεται το αμφιλεγόμενο ζήτημα του εμπλουτισμού ουρανίου από το Ιράν. Η Τεχεράνη επιμένει ότι η δραστηριότητα αυτή αποτελεί αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα που της αναγνωρίζεται βάσει της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων, της οποίας είναι συμβαλλόμενο μέρος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν ότι ακόμη και χαμηλά επίπεδα εμπλουτισμού θα άνοιγαν τον δρόμο για την ταχεία ανάπτυξη πυρηνικών βομβών από την Τεχεράνη.

Ο απεσταλμένος του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος ηγείται της αμερικανικής πλευράς στις συνομιλίες, δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον δεν θα δεχτεί ούτε καν εμπλουτισμό ουρανίου σε επίπεδο 1% στο Ιράν. Η θέση αυτή — την οποία υιοθέτησαν και άλλοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης — σηματοδότησε μια σαφή απομάκρυνση από την προηγούμενη ρητορική, η οποία ήταν πιο ασαφής όσον αφορά το δικαίωμα της Τεχεράνης να διατηρήσει το πρόγραμμα εμπλουτισμού της.

Σε συνεδρίαση της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, ο υπουργός Εξωτερικών Μαρκό Ρούμπιο επανέλαβε ότι η Ουάσιγκτον θα επιτρέψει στο Ιράν να έχει ένα πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας για πολιτικούς σκοπούς, αλλά όχι εμπλουτισμό ουρανίου, αναγνωρίζοντας ότι μια τέτοια συμφωνία δεν θα είναι εύκολη.

Η στάση αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση του ανώτατου ηγέτη του Ιράν στην ομιλία του.

«Δεν περιμένουμε την άδειά τους για τον εμπλουτισμό. Η Ισλαμική Δημοκρατία έχει τη δική της πολιτική εμπλουτισμού και θα την ακολουθήσει», δήλωσε ο Χαμενεΐ, ενώ το πλήθος ανταποκρινόταν με δυνατά χειροκροτήματα και συνθήματα «θάνατος στους Αμερικανούς».

Ο σκληροπυρηνικός ηγέτης κατηγόρησε τις αμερικανικές αρχές ότι προσπαθούν να φέρουν το Ιράν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με απειλές και προδοσία. «Δεν πιστεύω ότι αυτές οι συνομιλίες θα αποφέρουν καρπούς», δήλωσε, αλλά στη συνέχεια πρόσθεσε: «Δεν ξέρουμε τι θα συμβεί».

Καμία παύση του εμπλουτισμού

Η ημερομηνία και ο τόπος διεξαγωγής του πέμπτου γύρου των συνομιλιών δεν έχουν ακόμη αποφασιστεί. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Καζέμ Γκαριμπαμπάντι, ο οποίος είναι επίσης μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας, δήλωσε στα ιρανικά μέσα ενημέρωσης ότι η Τεχεράνη «εξετάζει» επί του παρόντος την πρόταση των ΗΠΑ για τον επόμενο γύρο.

Παρών στην ομιλία του Χαμενεΐ ήταν ο υπουργός Εξωτερικών και επικεφαλής διαπραγματευτής Αμπάς Αραγτσί, ο οποίος σε συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση από τον χώρο της ομιλίας εξήρε τον Χαμενεΐ για την αποσαφήνιση του «καθήκοντος» της διαπραγματευτικής ομάδας. «Αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή από τους Αμερικανούς είναι εντελώς παράλογες θέσεις, οι οποίες έχουν διαρρεύσει στον δημόσιο χώρο τις τελευταίες ημέρες».

Ο Αραγτσί είχε προηγουμένως απαντήσει στις δηλώσεις του Γουίτκοφ για μηδενικό εμπλουτισμό, υποσχόμενος ότι, με ή χωρίς συμφωνία, το Ιράν θα συνεχίσει να εμπλουτίζει ουράνιο — ένα επίτευγμα, όπως είπε, που η Τεχεράνη είχε κερδίσει «με αίμα». Αναφερόταν σε αρκετούς Ιρανούς πυρηνικούς επιστήμονες που σκοτώθηκαν σε δολοφονίες για τις οποίες κατηγορείται το Ισραήλ από τη δεκαετία του 2010.

Εν μέσω της αβεβαιότητας του κοινού σχετικά με το ακριβές περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων, έχουν ενταθεί οι εικασίες για πολλαπλά σενάρια, μεταξύ των οποίων και μια πρόταση σύμφωνα με την οποία το Ιράν θα υποχρεωθεί να σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου για μια τριετή προσωρινή περίοδο, προκειμένου να οικοδομηθεί η εμπιστοσύνη.

Ωστόσο, ο Ματζίντ Ταχτ-Ραβάντσι, ένας άλλος Ιρανός διαπραγματευτής, απέρριψε τις αξιώσεις για πάγωμα. «Καμία τέτοια ιδέα δεν έχει τεθεί στις συνομιλίες», δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων ILNA.

Μετά τον πρώτο γύρο των συνομιλιών, ο Χαμενεΐ έδειξε συμβιβαστική διάθεση, λέγοντας ότι τα πρώτα βήματα είχαν γίνει δεκτά με θετικό πνεύμα. Το πράσινο φως που έδωσε στη διπλωματική πρωτοβουλία ακολούθησε τις εντεινόμενες απειλές του Τραμπ ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να χτυπήσουν ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, σε συνδυασμό με μαζικές στρατιωτικές μετακινήσεις στην περιοχή εν αναμονή των επιθέσεων.

Η προκλητική ομιλία του ιρανού ηγέτη, αντιθέτως, έρχεται μετά την ομιλία του Τραμπ στο Ριάντ την περασμένη εβδομάδα, όπου φάνηκε να μετριάζει τις στρατιωτικές απειλές και να τις αντικαθιστά με οικονομική πίεση. Αμερικανικά βομβαρδιστικά B-2 αποσύρθηκαν επίσης πρόσφατα από τον Ινδικό Ωκεανό, ενώ το αεροπλανοφόρο USS Harry Truman φέρεται να επέστρεψε από τη Μέση Ανατολή, χωρίς να υπάρχουν προς το παρόν σχέδια για την αντικατάστασή του.

Ωστόσο, στο εσωτερικό της χώρας, η ομιλία του Χαμενεΐ ανανέωσε τις οικονομικές ανησυχίες, ιδίως στην αγορά συναλλάγματος. Το εθνικό νόμισμα, το ριάλ, έχασε πάνω από 3% της αξίας του έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, αντιστρέφοντας την πρόσφατη ανάκαμψη και τα κέρδη που είχαν σημειωθεί εν μέσω ελπίδων ότι επρόκειτο να επιτευχθεί συμφωνία για τη βελτίωση της οικονομίας που έχει πληγεί από τις κυρώσεις.

Πηγή: Pagenews.gr