Ο Ερντογάν λέει ότι δεν θα ξαναθέσει υποψηφιότητα αλλά επιμένει σε νέο σύνταγμα

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι δεν έχει προσωπική φιλοδοξία να επιδιώξει την επανεκλογή του, προσθέτοντας ότι η προσπάθειά του για ένα νέο σύνταγμα αποσκοπεί στο καλό της χώρας και όχι στην παράταση της πολιτικής του καριέρας, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων İHA.

«Δεν επιδιώκουμε ένα νέο σύνταγμα για εμάς τους ίδιους, αλλά για το έθνος μας», δήλωσε ο Ερντογάν στους δημοσιογράφους στο αεροπλάνο κατά την επιστροφή του από την Ουγγαρία, όπου συμμετείχε σε άτυπη σύνοδο κορυφής της Οργάνωσης των Τουρκικών Κρατών. «Δεν έχω καμία φιλοδοξία να εκλεγώ ξανά ή να είμαι ξανά υποψήφιος».

Οι δηλώσεις του Ερντογάν έρχονται εν μέσω αυξανόμενων εικασιών ότι η κυβέρνηση ενδέχεται να επιχειρήσει να εισαγάγει συνταγματικές τροποποιήσεις που θα του ανοίξουν τον δρόμο για να διεκδικήσει άλλη μια προεδρική θητεία, παρά τους ισχύοντες περιορισμούς. Σύμφωνα με το ισχύον σύνταγμα της Τουρκίας, η τρέχουσα θητεία του Ερντογάν, η δεύτερη υπό το προεδρικό σύστημα που υιοθετήθηκε το 2018, αναμένεται να είναι η τελευταία του, εκτός εάν το κοινοβούλιο προκηρύξει πρόωρες εκλογές.

Οι επικριτές προειδοποιούν ότι οποιαδήποτε απόπειρα επανερμηνείας ή αναθεώρησης των διατάξεων περί περιορισμού της θητείας θα μπορούσε να υπονομεύσει το κράτος δικαίου και να συγκεντρώσει περαιτέρω την εξουσία στον εκτελεστικό κλάδο. Ο Ερντογάν, ο οποίος κυριαρχεί στην τουρκική πολιτική σκηνή για περισσότερο από δύο δεκαετίες, έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν ότι χρησιμοποιεί συνταγματικές μεταρρυθμίσεις για να παρατείνει τη θητεία του.

Στις δηλώσεις του, ο Ερντογάν ανέφερε ότι η προτεινόμενη συνταγματική αναθεώρηση αποσκοπεί στη δημιουργία ενός πιο δημοκρατικού και χωρίς αποκλεισμούς πλαισίου για τις μελλοντικές γενιές. Δεν έχει ακόμη κατατεθεί στο κοινοβούλιο επίσημο σχέδιο του νέου συντάγματος.

Ο Ερντογάν πρόσθεσε: «Δεν θέλουμε πλέον ένα σύνταγμα που έχει συνταχθεί από πραξικοπηματίες, χρειαζόμαστε ένα σύνταγμα που θα συνταχθεί από πολίτες. … Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο ένα τέτοιο σύνταγμα να μην είναι εφικτό. Δεν υπάρχει διαφωνία σχετικά με τα τέσσερα πρώτα άρθρα», είπε, αναφερόμενος στις θεμελιώδεις αρχές της Τουρκικής Δημοκρατίας, συμπεριλαμβανομένου του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους και της ενότητας του κράτους.

Το ισχύον Σύνταγμα της Τουρκίας συντάχθηκε μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980 και έχει επικριθεί ως αντιδημοκρατικό. Ενώ ο Ερντογάν επιμένει ότι η μεταρρυθμιστική του προσπάθεια αποσκοπεί στη δημοκρατικοποίηση, οι επικριτές υποψιάζονται ότι μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για μια ακόμη θητεία.

Σύμφωνα με το ισχύον προεδρικό σύστημα, που υιοθετήθηκε με δημοψήφισμα το 2017, ο πρόεδρος μπορεί να ασκήσει δύο πενταετείς θητείες. Ο Ερντογάν εξελέγη πρόεδρος το 2014 υπό το παλαιό κοινοβουλευτικό σύστημα και επανεκλέχθηκε το 2018 και το 2023 υπό το νέο εκτελεστικό προεδρικό σύστημα. Οι νομικοί εμπειρογνώμονες παραμένουν διχασμένοι ως προς το αν μια τρίτη θητεία υπό το αναθεωρημένο σύστημα θα απαιτούσε συνταγματική τροποποίηση ή πρόωρες εκλογές, οι οποίες θα επαναφέρουσαν τον αριθμό των θητειών.

Η αλλαγή του Συντάγματος θα απαιτούσε είτε πλειοψηφία των τριών πέμπτων του κοινοβουλίου, 360 από τις 600 έδρες, για να προκληθεί δημοψήφισμα, είτε πλειοψηφία των δύο τρίτων, 400 έδρες, για άμεση έγκριση. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και οι ακροδεξιοί σύμμαχοί του δεν πληρούν επί του παρόντος κανένα από τα δύο κριτήρια, γεγονός που καθιστά οποιαδήποτε συνταγματική αναθεώρηση εξαρτώμενη από την υποστήριξη της αντιπολίτευσης.

Αντιφατικά μηνύματα

Ο Ερντογάν είχε προηγουμένως ανακοινώσει πριν από τις τοπικές εκλογές του Μαρτίου 2024 ότι δεν θα επιδιώξει άλλη θητεία, λέγοντας: «Με την εξουσία που μου παρέχει ο νόμος, αυτές οι εκλογές είναι οι τελευταίες μου». Ωστόσο, κατά τη διάρκεια μιας κομματικής συγκέντρωσης τον Ιανουάριο του 2024 στη Σανλιούρφα, ο δημοφιλής τραγουδιστής Ιμπραήμ Τατλίσες προέτρεψε δημοσίως τον Ερντογάν να υποβάλει ξανά υποψηφιότητα. Η απάντηση του Ερντογάν, «Αν είσαι μέσα, είμαι μέσα», πυροδότησε εκ νέου εικασίες ότι μπορεί να εξετάζει το ενδεχόμενο να θέσει υποψηφιότητα για τρίτη φορά, παρά τα συνταγματικά όρια.

Η εικοσαετής διακυβέρνηση του Ερντογάν έχει συνοδευτεί από ριζικές θεσμικές αλλαγές, όπως η αντικατάσταση του κοινοβουλευτικού συστήματος της Τουρκίας με ένα προεδρικό μοντέλο που, σύμφωνα με τους επικριτές, έχει υπονομεύσει την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και έχει συγκεντρώσει την εξουσία.

Ομάδες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ηγέτες της αντιπολίτευσης έχουν κατηγορήσει τον Ερντογάν ότι χρησιμοποιεί τη δικαιοσύνη για να παραγκωνίσει τους αντιπάλους του. Πιο πρόσφατα, ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, που θεωρείται ο κύριος αντίπαλος της αντιπολίτευσης, συνελήφθη τον Μάρτιο και παραμένει σε προδικαστική κράτηση με κατηγορίες που θεωρούνται ευρέως πολιτικά υποκινούμενες. Το επεισόδιο προκάλεσε σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της απότομης υποτίμησης της τουρκικής λίρας και της παρέμβασης της κεντρικής τράπεζας ύψους 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.

Πηγή: pagenews.gr