Στον “αέρα” το σύστημα των αγροτικών επιδοτήσεων

Αντιμέτωπη με ένα μεγάλο βραχυκύκλωμα στις πληρωμές των αγροτικών κοινοτικών ενισχύσεων βρίσκεται η Ελλάδα, λόγω της έρευνας για διαφθορά που διενεργείται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στον Ελληνικό Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγύησης (ΟΠΕΚΕΠΕ), αλλά και της άρνησής του να συνεργαστεί με τις ευρωπαϊκές αρχές, όπως καταγγέλλεται.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) ερευνά δεκάδες υποθέσεις, στις οποίες πολίτες λάμβαναν ευρωπαϊκά κονδύλια για βοσκοτόπια που στην πραγματικότητα δεν κατείχαν ή δεν είχαν μισθώσει ή για γεωργικές εργασίες που δεν έκαναν ποτέ, στερώντας από πραγματικούς αγρότες χρήματα που δικαιούνταν. Ο όγκος των υποθέσεων είναι τεράστιος, καταδεικνύοντας ένα γενικευμένο σκάνδαλο διαφθοράς, ενώ βρίσκεται υπό διερεύνηση ο τρόπος με τον οποίο στήθηκε η απάτη.

Η πιο πρόσφατη, επεισοδιακή, πράξη στο σκάνδαλο εκτυλίχθηκε την περασμένη εβδομάδα, με την έφοδο των Ευρωπαίων εισαγγελέων συνοδεία αστυνομίας στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ακολούθησε πρωτοφανής ανταλλαγή δημόσιων καταγγελιών μεταξύ του ελληνικού οργανισμού και της EPPO, που κατέληξε στην παραίτηση του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ Νίκου Σαλάτα, του έκτου κατά σειράν προέδρου μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια, ο οποίος απομακρύνθηκε προτού κλείσει τέσσερις μήνες στη θέση του.

Το χρονικό της εφόδου Στις 9.30 το πρωί της Δευτέρας 19 Μαΐου, δύο εισαγγελείς της EPPO, συνοδεία 20 αστυνομικών του τμήματος των «Αδιάφθορων», έκαναν έφοδο στα γραφεία του οργανισμού για να συλλέξουν στοιχεία στο πλαίσιο της έρευνάς τους. Πρόκειται για την πρώτη φορά που Ευρωπαίοι εισαγγελείς πραγματοποιούν έφοδο σε κρατικό οργανισμό στην Ελλάδα. Οι ώρες περνούσαν και η ομάδα δεν έβγαινε από το κτίριο, ενώ είχαν ήδη δοθεί στη δημοσιότητα και οι πρώτες εκκλήσεις της EPPO με τις οποίες καλούσε τον οργανισμό να συνεργαστεί.

Η εκπρόσωπος της EPPO, Τίνε Χόλεβοτ, που μίλησε στην «Κ», καταλογίζει στον πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ Νίκο Σαλάτα ενέργειες παρέλκυσης της έρευνας. Οι τεχνικοί σύμβουλοι του οργανισμού έτυχε εκείνη τη Δευτέρα να μη βρίσκονται στο γραφείο τους, ενώ υπάλληλοι που ήταν παρόντες είπαν στις εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές ότι δεν είχαν τρόπο να τους δώσουν τα στοιχεία που ζητούσαν, αναφέρει η Χόλεβοτ. Οι ώρες περνούσαν, η έρευνα δεν προχωρούσε καθόλου, οπότε, σύμφωνα πάντα με την αφήγηση της Χόλεβοτ, κάποια στιγμή αργά το απόγευμα οι εισαγγελείς ζήτησαν από τους υπαλλήλους του οργανισμού να υπογράψουν ένορκες βεβαιώσεις ότι πράγματι δεν ήταν σε θέση να τους δώσουν τα στοιχεία που ζητούσαν. Οι υπάλληλοι αρνήθηκαν να βάλουν την υπογραφή τους, οπότε οι εισαγγελείς στράφηκαν στον πρόεδρο. Ο κ. Σαλάτας μπορούσε ή να υπογράψει την ένορκη βεβαίωση ή θα έπρεπε να συλληφθεί για παρακώλυση έργου. Εν τέλει, έπειτα από αυτήν την εξέλιξη, περιγράφει η εκπρόσωπος της EPPO, οι ερευνητές μπόρεσαν να συλλέξουν όσα δεδομένα αναζητούσαν.

Ενώ εξελισσόταν όλη αυτή η αντιπαράθεση μέσα στο κτίριο του ΟΠΕΚΕΠΕ, ο οργανισμός εξέδιδε ανακοίνωση που σημείωνε ότι «η νέα διοίκηση του οργανισμού συνεργάστηκε πλήρως με τις ελεγκτικές και εισαγγελικές αρχές. Σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας, της νομιμότητας και της χρηστής διοίκησης, παρείχε όλες τις πληροφορίες που της ζητήθηκαν, συμβάλλοντας έτσι στην ομαλή διεξαγωγή του ελέγχου». Η έρευνα τελικά ολοκληρώθηκε σχεδόν 20 ώρες μετά την είσοδο της ομάδας στο κτίριο στις 4 το πρωί της Τρίτης 20 Μαΐου. Λίγες ώρες μετά, η EPPO εξέδωσε μια ιδιαίτερα σκληρή ανακοίνωση καταγγέλλοντας έλλειψη συνεργασίας με τον οργανισμό, ενώ σημείωνε ότι οι παράνομες πρακτικές που βρίσκονται υπό έρευνα «μπορεί να οργανώθηκαν με συστηματικό τρόπο με τη συμμετοχή μελών του διοικητικού συμβουλίου και υπαλλήλων του ΟΠΕΚΕΠΕ».

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ επανήλθε με νέα ανακοίνωση, όπου αρνιόταν τις κατηγορίες, ενώ καλούσε την EPPO να κατονομάσει ποιοι υπάλληλοι εμπόδιζαν το έργο της. Την Πέμπτη, σε άλλη ανακοίνωση ο οργανισμός επετίθετο στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, καλώντας την να ανακαλέσει τις κατηγορίες της εντός 48 ωρών, διαφορετικά ο οργανισμός θα προσέφευγε ενώπιον της Δικαιοσύνης προς αποκατάσταση της φήμης του. Η ανακοίνωση, μάλιστα, κατονόμαζε τον Ευρωπαίο εισαγγελέα Ν. Πασχάλη ως υπεύθυνο. Ο κ. Πασχάλης προΐσταται του γραφείου της EPPO στην Αθήνα και δεν βρισκόταν στον ΟΠΕΚΕΠΕ την ημέρα που έγινε η έφοδος. Λίγες ώρες μετά, από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης διέρρεε η απόφαση για αποπομπή του κ. Σαλάτα. Ο ίδιος όμως κανόνισε τηλεοπτική εμφάνιση το πρωί της Παρασκευής, όπου δήλωνε ότι δεν παραιτείται γιατί αγωνίζεται για το κύρος και την αξιοπιστία του οργανισμού, ενώ με νέα ανακοίνωσή του επαναλάμβανε το «τελεσίγραφο» που είχε θέσει στην EPPO. Ακολούθησε παρέμβαση του υπουργού Κώστα Τσιάρα που ανακοίνωνε πλέον επισήμως την απόλυσή του «για λόγους επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος». Η θητεία του κ. Σαλάτα που είχε ξεκινήσει μόλις στα τέλη Ιανουαρίου έληγε με εκρηκτικό τρόπο.

Τι κατάσχεσε η EPPO Σύμφωνα με πηγές από την Εισαγγελία, αλλά και από την Αθήνα, οι εισαγγελείς της EPPO εν τέλει κατάφεραν να κατασχέσουν ψηφιακά αρχεία αποθηκευμένα στη βάση δεδομένων του οργανισμού και το cloud, αλλά και τηλέφωνα και σκληρούς δίσκους. Συγκεκριμένα, σε αυτά συμπεριλαμβάνονται, σύμφωνα με πηγές στην Αθήνα, στοιχεία από δικαιώματα των παραγωγών, οι μεταβιβάσεις των δικαιωμάτων σε γη από έναν παραγωγό σε άλλο, στοιχεία που έχουν σχέση με τις πληρωμές των ευρωπαϊκών κονδυλίων, καθώς και τα δικαιολογητικά που έχουν καταθέσει οι δικαιούχοι των επιδομάτων, προκειμένου να ελεγχθεί η γνησιότητά τους (Ε9, συμβόλαια, ενοικιαστήρια) και μάλιστα από το 2016 μέχρι το 2023 για να μπορεί να γίνει συγκριτικός έλεγχος.

Τι έπεται Ο οργανισμός, που βρίσκεται ήδη υπό καθεστώς επιτήρησης από τον Σεπτέμβριο του 2024 γιατί δεν πληροί τους ευρωπαϊκούς κανόνες λειτουργίας, κινδυνεύει να χάσει την πιστοποίησή του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οσον αφορά την εξέλιξη της δικαστικής διερεύνησης, ήδη εξετάζονται από τα ελληνικά δικαστήρια, παρουσία Ευρωπαίου εισαγγελέα, τουλάχιστον τέσσερις υποθέσεις κατάχρησης ευρωπαϊκών κονδυλίων με «εικονικά» βοσκοτόπια. Ομως, με εξαίρεση μια καταδικαστική απόφαση για δηλωμένες εκτάσεις στην Τζιά από παραγωγούς από την Κρήτη στις 4 Οκτωβρίου, όλες οι άλλες υποθέσεις παίρνουν συνεχώς αναβολή. Ακόμη και αν αναζητηθεί η επιστροφή των κονδυλίων από τις απάτες μετά από τυχόν καταδικαστικές αποφάσεις των δικαστηρίων, είναι δεδομένο ότι αυτή η διαδικασία θα κρατήσει πολλά χρόνια. Η εξέταση δύο υποθέσεων που ήταν προγραμματισμένες για την περασμένη εβδομάδα αναβλήθηκε –μάλιστα η μία επειδή ο συνήγορος δήλωσε ότι είχε πόνους στη μέση του.

Από το 2017 Επειτα από αλλαγές που είχαν προηγηθεί στην ευρωπαϊκή νομοθεσία εντάσσονται περίπου 12.000.000 στρέμματα στην Ελλάδα στην κατηγορία βοσκότοποι -τα οποία τα προηγούμενα χρόνια είχαν χαρακτηριστεί δασικά- και άρα θεωρούνται επιλέξιμες προς επιδότηση εκτάσεις.

Από Κρήτη Φλώρινα Προκειμένου οι εκτάσεις να «εξαργυρωθούν» σε επιδοτήσεις, έπρεπε να συνδυαστούν με συγκεκριμένο αριθμό ζώων. Πολλοί παραγωγοί σπεύδουν να δηλώσουν βοσκοτόπους, που συχνά βρίσκονταν πολύ μακριά από εκεί όπου είχαν τα ζώα τους. Κρητικοί δηλώνουν ότι τα ζώα τους βόσκουν στην Ηπειρο, στη Νάξο και στη Φλώρινα.

Τα κενά Οι αιτήσεις δεν ελέγχονται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων), γεγονός που κινεί υποψίες. Οι ενδιαφερόμενοι φαίνεται να γνωρίζουν ποιοι ακριβώς «βοσκότοποι» είναι ελεύθεροι προς δήλωση, που δείχνει ότι έχουν εσωτερική πληροφόρηση.

Εκατοντάδες υποθέσεις Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία τον Μάρτιο απήγγειλε κατηγορίες κατά ακόμη 100 ατόμων που θεωρούνται ύποπτα για συμμετοχή στο σκάνδαλο. Οι απώλειες που συνδέονται με αυτό ανήλθαν σε 2,9 εκατομμύρια ευρώ, αλλά αποτελούν ένα μικρό μέρος του εκτιμώμενου συνολικού ποσού που έχει κατασπαταληθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι εισαγγελείς ήδη πριν από την έφοδό τους είχαν εντοπίσει πάνω από 100 ακόμη δικαιούχους που πιθανόν εμπλέκονται στο σκάνδαλο.

Το «μπουμ» των βοσκοτόπων Οι επιδοτήσεις για την Κρήτη ως διά μαγείας υπερτριπλασιάζονται μέσα σε δύο χρόνια. Πρόκειται για ποσά που προέρχονται από το «εθνικό απόθεμα»: Ενας κουμπαράς που δημιουργείται ετησίως από τη μείωση των επιδοτήσεων των παλαιών παραγωγών, ώστε να ενισχύονται οι νέοι. Το απόθεμα διογκώθηκε κυρίως εξαιτίας των βοσκοτόπων που εντάχθηκαν στο σύστημα επιδοτήσεων το 2017. Ταυτόχρονα εμφανίστηκαν πολλοί νέοι αγρότες, ειδικά στην Κρήτη, οι οποίοι διεκδίκησαν δικαιώματα επιδότησης, δηλώνοντας ότι κατείχαν ή νοίκιαζαν βοσκοτόπους, από την Τζια μέχρι τη Φλώρινα.

Πηγή: Pagenews.gr