Γιατί σκοτεινιάζουν οι ωκεανοί;

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, μεγάλες ωκεάνιες εκτάσεις έχουν γίνει πιο… σκοτεινές, τάση που, σύμφωνα με τους ερευνητές, ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη θαλάσσια ζωή ολόκληρου του κόσμου.

Δορυφορικά στοιχεία και υπολογιστικά μοντέλα αποκάλυψαν πως πάνω από το ένα πέμπτο των ωκεανών σκοτείνιασε μεταξύ 2003 και 2022, πρακτικά περιορίζοντας τη θαλάσσια ζώνη στην οποία μπορεί να ευδοκιμήσει η ζωή που εξαρτάται από το φως του ήλιου και του φεγγαριού.

Το αποτέλεσμα επηρεάζει μία ζώνη 75 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων -έκταση που αντιστοιχεί αθροιστικά σε μία γήινη επιφάνεια όσο η Ευρώπη, η Αφρική, η Κίνα και η Βόρεια Αμερική– και διαταρράσει το άνω στρώμα νερού όπου ζει το 90% των θαλάσσιων ειδών σύμφωνα με τον guardian

Τα ευρήματα αποτελούν «πραγματική αιτία ανησυχίας», με δυνητικά σοβαρές επιπτώσεις για τα θαλάσσια οικοσοστήματα, την παγκόσμια αλιεία και τους κρίσιμους δείκτες κινητικότητας άνθρακα και θρεπτικών συστατικών στους ωκεανούς, σημειώνει ο δρ. Τόμας Ντέιβις, θαλάσσιος περιβαλλοντολόγος στο Πανεπιστήμιο του Πλιμουθ.

Το μεγαλύτερο μέρος της θαλάσσιας ζωής ευδοκιμεί στις ευφωτικές ζώνες (σ.σ το ανώτερο στρώμα νερού που δέχεται επαρκές ηλιακό φως ώστε να πραγματοποιηθεί η φωτοσύνθεση). Παρότι το φως του ηλίου μπορεί να φτάσει σε βάθος και ενός χιλιομέτρου, πρακτικά κάτω από τα 200 μέτρα υπάρχει ελάχιστο.

Σε αυτή την ανώτερη ζώνη νερού φωτοσυνθέτουν μικροσκοπικοί οργανισμοί, το γνωστό φυτοπλαγκτόν, που στηρίζουν σχεδόν όλη τη θαλάσσια τροφική αλυσίδα και παράγουν σχεδόν το μισό οξυγόνο του πλανήτη. Πολλά ψάρια, θαλάσσια θηλαστικά και άλλα πλάσματα κυνηγούν, τρέφονται και αναπαράγονται στα θερμότερα νερά των φωτοσφαιρικών ζωνών, όπου η τροφή απαντάται σε αφθονία.

Ο Ντέιβις και οι συνάδελφοί του βασίστηκαν σε δορυφορικά δεδομένα και σε έναν αλγόριθμο που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση του φωτός στο θαλάσσιο νερό για να υπολογίσουν τα βάθη των φωτογενών ζωνών σε όλο τον κόσμο. Η συσκότιση επηρέασε το 21% του παγκόσμιου ωκεανού κατά την 20ετία έως το 2022, σύμφωνα με τη μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Global Change Biology. Αυτό κατέστησε τις φωτεινές ζώνες 50 μέτρα πιο ρηχές στο 9% των ωκεανών και 100 μέτρα πιο ρηχές στο 2,6% των ωκεανών.

Οι ωκεανοί «σκοτεινιάζουν» όταν το φως δυσκολεύεται να διαπεράσει το νερό. Το φαινόμενο παρατηρείται συχνά κατά μήκος των ακτογραμμών, κυρίως λόγω της ανόδου στην επιφάνεια ψυχρότερων υδάτων, πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά, αλλά και της παράσυρσης από την ξηρά στο νερό μέσω των βροχοπτώσεων θρεπτικών συστατικών και ιζημάτων.

Οι παράγοντες που προκαλούν το σκοτείνιασμα των ωκεανών στα ανοιχτά, είναι λιγότερο σαφείς στους επιστήμονες. Ωστόσο, η υπερθέρμανση του πλανήτη και οι αλλαγές στα ωκεάνια ρεύματα εκτιμάται πως επηρεάζουν. «Οι περιοχές όπου υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στην κυκλοφορία των ωκεανών ή η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών λόγω της κλιματικής αλλαγής, φαίνεται να σκουραίνουν, όπως ο Νότιος Ωκεανός και μέχρι το ρεύμα του Κόλπου μετά τη Γροιλανδία», σημειώνει ο Ντέιβις.

Επιπτώσεις για τη θαλάσσια ζωή

Παρά τη γενική ωκεάνια τάση προς το σκότος, περίπου το 10% του ωκεανού, δηλαδή περί τα 37 εκατ. τ.χλμ, έχουν γίνει πιο φωτεινά τα τελευταία 20 χρόνια, σύμφωνα με την ίδια έρευνα. Για παράδειγμα, στα ανοιχτά της δυτικής ακτής της Ιρλανδίας, μια πολύ μεγάλη περιοχή του ωκεανού φωτίστηκε, αλλά σε μεγαλύτερη απόσταση από την ακτογραμμή σκοτείνιασε.

«Οι θαλάσσιοι οργανισμοί χρησιμοποιούν το φως για μια σειρά λόγων. Για κυνήγι, για ζευγάρωμα, για αναπαραγωγικές διαδικασίες. Το χρησιμοποιούν βασικά σε κάθε πτυχή της βιολογίας τους», λέει ο Ντέιβις. «Με τη συσκότιση των ωκεανών, πρέπει να κινηθούν προς τα πάνω στα υδάτινα στρώματα, όπου υπάρχει λιγότερος χώρος, όλα συμπιέζονται προς την επιφάνεια».

Η συσκότιση τεράστιων ωκεάνιων περιοχών αποτελεί «ανησυχητική τάση», συμφωνεί και ο καθηγητής Ολιβερ Τζιλίνσκι, διευθυντής του Ινστιτούτου Leibniz για την Έρευνα της Βαλτικής Θάλασσας στη Γερμανία.

«Τέτοιες αλλαγές μπορούν να διαταράξουν τα θαλάσσια τροφικά δίκτυα, να αλλοιώσουν τις κατανομές των ειδών και αποδυναμώνουν την ικανότητα του ωκεανού να υποστηρίζει τη βιοποικιλότητα και να ρυθμίζει το κλίμα», είπε. «Οι παράκτιες ζώνες, που βρίσκονται πιο κοντά στην ανθρώπινη δραστηριότητα, είναι ιδιαίτερα ευάλωτες και η ανθεκτικότητά τους είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την ωκεάνια οικολογία όσο και για την ανθρώπινη ευημερία».

Πηγή: pagenews.gr