Τι σηματοδοτεί η έγκριση του SAFE για την Τουρκία

Αναπάντητα ερωτήματα για την Ελλάδα προκαλεί η αοριστία που περιβάλλει την έγκριση του κανονισμού για τη σύσταση του μέσου Δράσης για την Ασφάλεια στην Ευρώπη, γνωστού ως «SAFE», από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε. χθες. Το μέσο αυτό αποτελεί κεντρικό στοιχείο του προγράμματος ReArm Europe και δεν αποκλείει την Τουρκία.

Η πολωνική προεδρία της Ε.Ε. χαρακτήρισε την έγκριση ως «επιτυχία», με τον Πολωνό υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Άνταμ Σλάπκα, να δηλώνει: «Υιοθετήσαμε το πρώτο μεγάλης κλίμακας πρόγραμμα αμυντικών επενδύσεων σε επίπεδο Ε.Ε., αξίας 150 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτή η επιτυχία ανήκει όχι μόνο στην προεδρία, αλλά σε ολόκληρη την Ε.Ε. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές μέσο που θα ενισχύσει τις αμυντικές μας δυνατότητες και θα στηρίξει την αμυντική μας βιομηχανία. Όσο περισσότερο επενδύουμε στην ασφάλεια και την άμυνά μας, τόσο καλύτερα μπορούμε να αποτρέψουμε όσους επιθυμούν να μας βλάψουν».

Μέσω του «SAFE», η Ε.Ε. θα διαθέσει έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα εκταμιευθούν στα ενδιαφερόμενα κράτη-μέλη κατόπιν αιτήματος και βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων.

Το «SAFE» εγκαινιάζει μια νέα εποχή στη συνεργασία με τρίτες χώρες, καθώς θα επιτρέπει στις χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν, στις υποψήφιες χώρες, στις πιθανές υποψήφιες χώρες και σε εκείνες που έχουν υπογράψει Εταιρική Σχέση Ασφάλειας και Άμυνας με την Ε.Ε., όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες. Επιπλέον, το «SAFE» παρέχει τη δυνατότητα σύναψης επιπλέον διμερών ή πολυμερών συμφωνιών με τρίτα κράτη, οι οποίες θα μπορούσαν να διευρύνουν τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας.

Στο πλαίσιο αυτό, η κριτική που ασκεί η αντιπολίτευση στην ελληνική κυβέρνηση αφορά την αποτυχία της να εξαιρέσει την τουρκική πολεμική βιομηχανία από τον πυρήνα του προγράμματος επανεξοπλισμού της Ευρώπης, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτό θα μπορούσε να γίνει είτε μέσω υπεργολαβιών είτε μέσω συνεργασιών, όπως αυτές της Leonardo με την Baykar ή της μετοχικής σχέσης της Piaggio με την ίδια εταιρεία.

Οι ελληνικές ανησυχίες έχουν ληφθεί υπόψη, όπως προκύπτει από τη δήλωση του εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα Άμυνας, Τομάς Ρενιέ. Σε ερωτήσεις σχετικά με τη συμμετοχή τρίτων χωρών στο μέσο «SAFE», ανέφερε: «Έχουμε ήδη λάβει σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες που εκφράζουν ορισμένα κράτη-μέλη κατά την πρόταση του SAFE. Το Άρθρο 16 είναι σαφές: η συμμετοχή μιας τρίτης χώρας μπορεί να αποκλειστεί αν αυτή η χώρα συνιστά άμεση απειλή για την άμυνα ή την ασφάλεια ενός κράτους-μέλους της Ε.Ε. ή για ολόκληρη την Ε.Ε.».

Διπλωματική προσέγγιση

Διπλωματικές πηγές προσέφεραν μια εναλλακτική ερμηνεία, υποστηρίζοντας ότι για τη συμφωνία της Ε.Ε. με τρίτο κράτος απαιτείται ομοφωνία. Παρείχαν διευκρινίσεις σχετικά με «γνώμες και ανακοινώσεις που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα». Οι πηγές αναφέρουν τις «γνώμες» και την πραγματική κατάσταση:

«Η Ελλάδα είχε τη δυνατότητα να μπλοκάρει την υιοθέτηση του Κανονισμού». Αυτό είναι ανακριβές: Ο Κανονισμός υιοθετήθηκε με ειδική πλειοψηφία, με τη συναίνεση 26 από τα 27 κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου.

Σύμφωνα με την ανάλυση, «ο Κανονισμός καθορίζει το γενικό πλαίσιο της διαδικασίας. Στη συνέχεια, θα υπάρξουν διμερείς συμφωνίες της Ε.Ε. με την τρίτη χώρα, εφόσον πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις. Επομένως, το στάδιο της διμερούς συμφωνίας είναι κρίσιμο για κάθε συγκεκριμένη χώρα. Με παρέμβαση της Ελλάδας, απαιτείται ομοφωνία για την υπογραφή κάθε τέτοιας συμφωνίας, σύμφωνα με το άρθρο 212 ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 ΣΛΕΕ. Αυτό προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη 23 του Κανονισμού, σε συνδυασμό με τη δήλωση της Επιτροπής που καταγράφηκε στα πρακτικά της συνεδρίασης του COREPER II στις 18 Μαΐου, όπου δηλώθηκε η πρόθεση να χρησιμοποιηθεί το άρθρο 212 ΣΛΕΕ ως νομική βάση για αυτές τις συμφωνίες».

Συμπερασματικά, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι «απαιτείται τόσο ομοφωνία όσο και λήψη υπόψη των εθνικών συμφερόντων ασφαλείας. Σύνθετα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής πρέπει να εξετάζονται σε βάθος και δεν επιτρέπεται να ερμηνεύονται επιφανειακά ή αυθαίρετα για την εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων. Απαιτείται σοβαρότητα».

Θυμίζουμε ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε πρόσφατη συνέντευξή του, υπογράμμισε με έμφαση ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει συνεργασία της Ε.Ε. σε αμυντικά προγράμματα με μια χώρα που διατηρεί το casus belli κατά της Ελλάδας. Επιπλέον, ανέφερε ότι σκοπεύει να θέσει το ζήτημα της άρσης αυτού του καθεστώτος στον Ταγίπ Ερντογάν.

Πηγή: Pagenews.gr