Δανία: Στο Μεταναστευτικό η Κεντροαριστερά κυβερνά ως… Ακροδεξιά

Η Δανία έχει την ιστορική παράδοση μιας φιλελεύθερης, ανοικτής κοινωνίας, στα πρότυπα του σκανδιναβικού κράτους πρόνοιας, που κάποτε ήταν ζηλευτό σε όλη την Ευρώπη. Αλλά όσον αφορά τη μετανάστευση, η Δανία έχει πραγματοποιήσει μια δραματική στροφή στην πολιτική της.

Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, η χώρα πλέον πρωτοστατεί στις περιοριστικές μεταναστευτικές πολιτικές της Γηραιάς Ηπείρου, όσον αφορά τόσο τους αιτούντες άσυλο όσο και τους οικονομικούς μετανάστες που αναζητούν εργασία στη Δανία. Ακόμα πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι ποια κυβέρνηση βρίσκεται πίσω από αυτούς τους αυστηρούς κανόνες.

Σε γενικές γραμμές, ακροδεξιές πολιτικές κερδίζουν έδαφος σε όλη την Ευρώπη λόγω των φόβων για τους μετανάστες – αλλά αυτό απέχει πολύ από την πλήρη εικόνα. Στη Δανία και στην Ισπανία –η οποία αντιμετωπίζει το ζήτημα με έναν πολύ διαφορετικό αλλά όχι λιγότερο ριζοσπαστικό τρόπο, πιέζοντας για περισσότερη, και όχι λιγότερη, μετανάστευση– οι πολιτικοί που πιάνουν τον ταύρο από τα κέρατα προέρχονται τώρα από την Κεντροαριστερά.

Το Μεταναστευτικό αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα των ψηφοφόρων σε όλη την Ευρώπη. Με ανοικτό το πολεμικό μέτωπο στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μιλούν για περισσότερες δαπάνες για την άμυνα, ενώ οι περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Οι ψηφοφόροι ανησυχούν για το κόστος ζωής και σε αυτή τη δίνη ανησυχιών προστίθεται και εκείνη της μετανάστευσης.

Αλλά στη Δανία το ζήτημα έχει βαθύτερο χαρακτήρα και μεγαλύτερη διάρκεια. Η μετανάστευση άρχισε να αυξάνεται μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά η αύξηση έγινε ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες. Το ποσοστό των κατοίκων της Δανίας που είναι μετανάστες ή έχουν δύο γονείς μετανάστες έχει πενταπλασιαστεί από το 1985, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής (MPI).

Σημείο καμπής υπήρξε η ευρωπαϊκή μεταναστευτική και προσφυγική κρίση του 2015, όταν πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έφτασαν στη Γηραιά Ηπειρο, κυρίως κατευθυνόμενοι προς τον πλουσιότερο Βορρά: σε χώρες όπως η Δανία, η Σουηδία και η Γερμανία. Συνθήματα όπως «Πρώτα οι Δανοί» είχαν απήχηση στο εκλογικό σώμα, ενώ η τότε Ακροδεξιά δεν θεωρούσε εαυτόν ρατσίστρια – απλώς αισθανόταν ότι «χανόταν η χώρα».

Η Δανία δέχτηκε τα έντονα φώτα της δημοσιότητας για τη σκληρή στάση της απέναντι στους πρόσφυγες αφότου επέτρεψε στις Αρχές της να κατάσχουν κοσμήματα και άλλα τιμαλφή των αιτούντων άσυλο, υποστηρίζοντας ότι η κίνηση αποσκοπούσε στην κάλυψη των εξόδων παραμονής τους στη χώρα.

Ακολούθως, ψηφίστηκε η περιβόητη 50ή Τροπολογία για την αυστηροποίηση των ελέγχων μετανάστευσης – ενώ η νομοθεσία γίνεται όλο και πιο αυστηρή. Δήμαρχοι από πόλεις εκτός της πρωτεύουσας Κοπεγχάγης κρούουν εδώ και καιρό τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις της ταχείας εισροής μεταναστών. Οι μετανάστες εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους είχαν την τάση να μετακινούνται λίγο έξω από την πρωτεύουσα για να αποφύγουν το υψηλό κόστος διαβίωσης. Το διάσημο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας της Δανίας βρέθηκε υπό πίεση.

Οι δήμαρχοι προειδοποιούσαν ότι τα νηπιαγωγεία ήταν γεμάτα με παιδιά που δεν μιλούσαν δανικά, άνεργοι μετανάστες λάμβαναν πληρωμές επανεγκατάστασης που έκαναν τα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιάς τους μεγαλύτερα από εκείνα των ανέργων, ενώ τα κυβερνητικά στατιστικά στοιχεία υποδήλωναν ότι οι μετανάστες διέπρατταν περισσότερα εγκλήματα σε σύγκριση με τους ντόπιους.

Σήμερα η Δανία έχει γίνει μια από τις πιο δυνατές φωνές στην Ευρώπη που ζητούν οι υποβολές αιτήσεων ασύλου των προσφύγων και όσων μεταναστών εμφανίζονται χωρίς νόμιμα έγγραφα να γίνονται εκτός της ηπείρου. Η χώρα αρχικά εξέταζε το ενδεχόμενο κράτησης μεταναστών χωρίς έγγραφα σε ένα δανέζικο νησί που παλαιότερα στέγαζε ένα κέντρο για μολυσματικά ζώα – αλλά το επονομαζόμενο «σχέδιο Κιγκάλι» αναβλήθηκε για κάποιο διάστημα.

Στη συνέχεια, το 2021, η Κοπεγχάγη ψήφισε νόμο που επέτρεπε την επεξεργασία αιτήσεων ασύλου και την επανεγκατάσταση προσφύγων σε χώρες-εταίρους, όπως η Ρουάντα – ένα σχέδιο αντίστοιχο εκείνου που επεξεργαζόταν η κυβέρνηση των Συντηρητικών στη Βρετανία και αργότερα ακυρώθηκε. Το σχέδιο Κιγκάλι δεν έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο, αλλά έχει αυστηροποιήσει τους κανόνες για τις οικογενειακές επανενώσεις, οι οποίες μέχρι πριν από λίγο καιρό θεωρούνταν απόλυτο δικαίωμα των προσφύγων.

Παράλληλα, έχει καταστήσει προσωρινή τη διαμονή όλων των προσφύγων στη Δανία, ανεξάρτητα από την ανάγκη τους για προστασία. Αλλά πολλά από τα σκληρά μέτρα της χώρας φάνηκαν να στοχεύουν τόσο στα πρωτοσέλιδα όσο και στην υλοποίηση λήψης μέτρων – με αποτέλεσμα πολλοί να θεωρούν ότι οι Αρχές δημιούργησαν σκόπιμα ένα εχθρικό περιβάλλον μετανάστευσης.

Η ίδια η χώρα, όμως, ήταν πρόθυμη να προωθήσει επικοινωνιακά τις πρωτοβουλίες της. Τοποθέτησε διαφημίσεις σε λιβανέζικες εφημερίδες στο αποκορύφωμα της μεταναστευτικής κρίσης, προβάλλοντας τις σκληρές πολιτικές της. Το 2015, το αντιμεταναστευτικό Λαϊκό Κόμμα της Δανίας ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη στο Κοινοβούλιο. Ταυτόχρονα, όμως, οι Σοσιαλδημοκράτες, υπό την ηγεσία της σημερινής πρωθυπουργού Μέτε Φρέντερικσεν, αποφάσισαν να αντεπιτεθούν κάνοντας μια σαφή, δημόσια ρήξη με τη χρόνια θέση του κόμματος υπέρ μιας ανοικτής μεταναστευτικής πολιτικής.

Το κόμμα στράφηκε προς αυτό που γενικά θεωρείται «ακροδεξιά» πολιτική όσον αφορά τη μετανάστευση, υιοθετώντας σκληροπυρηνικές πολιτικές ασύλου που σχετίζονται με το Λαϊκό Κόμμα. Από την άλλη, επέκτεινε την προσοχή του σε ζητήματα που παραδοσιακά συνδέονταν με την Αριστερά και αφορούσαν τις δημόσιες υπηρεσίες. Οι Δανοί έχουν τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές στην Ευρώπη για όλους τους τύπους νοικοκυριών. Φυσιολογικά, αναμένουν κορυφαίες δημόσιες υπηρεσίες σε αντάλλαγμα.

Η Φρέντερικσεν υποστήριξε ότι τα επίπεδα μετανάστευσης απειλούν την κοινωνική συνοχή και την κοινωνική πρόνοια, με τους φτωχότερους Δανούς να έχουν τις περισσότερες απώλειες. Με αυτόν τον τρόπο το κόμμα της δικαιολόγησε τους νέους αυστηρούς κανόνες μετανάστευσης.

Οι επικριτές της πρωθυπουργού θεωρούν ότι η «δεξιά στροφή» της ήταν ένα κυνικό τέχνασμα για να εισέλθει και στη συνέχεια να παραμείνει στην εξουσία. Η ίδια επιμένει ότι οι πεποιθήσεις του κόμματός της είναι ειλικρινείς. Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική της απέδωσε ψήφους. Η Φέντερικσεν είναι πρωθυπουργός της Δανίας από το 2019 και στις περυσινές εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το λαϊκιστικό εθνικιστικό Λαϊκό Κόμμα ζορίστηκε για να αποσπάσει μόλις μία έδρα.

Η περίπτωση της Δανίας θέτει το ερώτημα αν σοσιαλδημοκρατικές αυστηρές πολιτικές μετανάστευσης μπορούν να στεφθούν με επιτυχία. Από τη μία οι αιτήσεις ασύλου και ο αριθμός των μεταναστών στη χώρα έχουν μειωθεί όσο ποτέ την τελευταία 40ετία, από την άλλη, όμως, η σκανδιναβική Δανία σίγουρα δεν είναι κράτος πρώτης γραμμής, όπως η Ιταλία, όπου σκάφη λαθρεμπόρων ξεβράζονται συχνά στις ακτές της. Παράλληλα, υπάρχουν και εκείνοι που ανησυχούν ότι η νέα νομοθεσία βλάπτει τη φήμη της χώρας τους για τον σεβασμό του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο.

Επίσης, οι Δανοί με μεταναστευτικό υπόβαθρο έχουν αρχίσει να νιώθουν ανασφάλεια. Τον περασμένο Φεβρουάριο, ανώτερος σύμβουλος στο ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ χαρακτήρισε τον νόμο μεροληπτικό, καθώς προκαλεί διακρίσεις μέσω της καταγωγής. Αλλά η Φρέντερικσεν δεν πτοείται. Τον περασμένο μήνα συνεργάστηκε με οκτώ άλλους ευρωπαίους ηγέτες για να ζητήσουν μια επανερμηνεία της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα – της οποίας οι αυστηροί περιορισμοί, όπως ισχυρίζονται, τους εμποδίζουν να απελαύνουν αλλοδαπούς με ποινικό μητρώο. Π

αρά την περιοριστική νομοθεσία για τους μετανάστες, η Δανία συνεχίζει να δέχεται μετανάστες εργαζόμενους μέσω νόμιμων οδών. Αλλά δεν είναι αρκετοί, δεδομένου του ραγδαία γηράσκοντος πληθυσμού, σύμφωνα με τους επικριτές της πρωθυπουργού. Αυτοί προβλέπουν σοβαρή έλλειψη εργατικού δυναμικού στο άμεσο μέλλον.

Πηγή: Pagenews.gr