Ο νέος κοινοβουλευτικός χάρτης μετά την έκπτωση των Σπαρτιατών

Η χθεσινή απόφαση του Εκλογοδικείου να αποπέμψει τρία μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των «Σπαρτιατών» (Δημητριάδης, Ζερβέας, Στίγκας) έχει προκαλέσει πρωτοφανείς ανακατατάξεις στη λειτουργία της Βουλής. Το προεδρείο του Κοινοβουλίου αναμένει το επίσημο κείμενο που θα αποσταλεί από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, προκειμένου να εφαρμόσει τις σχετικές αποφάσεις. Για πρώτη φορά στην ιστορία της Μεταπολίτευσης, η Ολομέλεια θα συνεχίσει τις εργασίες της με 297 αντί για 300 βουλευτές. Αυτή είναι επίσης η δεύτερη φορά στα μεταπολιτευτικά χρόνια που ελληνικό δικαστήριο παρεμβαίνει στον σχηματισμό της Βουλής, με την προηγούμενη περίπτωση να χρονολογείται το 1992 με τον Δημήτρη Τσοβόλα. Η χθεσινή απόφαση έχει ήδη πυροδοτήσει συζητήσεις μεταξύ νομικών και συνταγματολόγων σχετικά με τις πλειοψηφίες στη Βουλή.

Από χθες, στους διαδρόμους της Βουλής, κυριαρχούσε η άποψη ότι οι απαιτούμενες πλειοψηφίες θα πρέπει να μειωθούν. Σε δηλώσεις του στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ 100,3, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ανέφερε ότι «η πλειοψηφία των 151 βουλευτών πλέον διαμορφώνεται σε 149». Ο κ. Μαρινάκης εξήγησε ότι «σύμφωνα με τον κανονισμό, οι ψηφοφορίες απαιτούν πλειοψηφία επί του συνόλου των βουλευτών και όχι επί των παρόντων, επομένως η λογική οδηγεί στο ότι το 151 γίνεται 149».

Πάντως, αυτό που έλεγαν κοινοβουλευτικοί αξιωματούχοι είναι ότι το σύνολο των σχετικών ορίων πρέπει να αναπροσαρμοστεί προς τα κάτω. Για παράδειγμα, η πλειοψηφία των 151 να διαμορφωθεί σε 149.

Οι διατάξεις του Κανονισμού της Βουλής

Υπάρχει, ωστόσο, και μια αντίθετη άποψη που αναφέρεται στο άρθρο 74 του Κανονισμού της Βουλής. Αυτό το άρθρο διακρίνει τις ψηφοφορίες σε εκείνες που απαιτούν ποσοστιαίες πλειοψηφίες (όπως τα 3/5 των βουλευτών) και σε αυτές που καθορίζουν τα όρια με βάση τον αριθμό των εδρών, αντί για τον αριθμό των ενεργών βουλευτών. Συγκεκριμένα, η παράγραφος 1 του άρθρου 74 του Κανονισμού της Βουλής (ΚτΒ) αναφέρει: «1. Όπου το Σύνταγμα ή ο Κανονισμός ορίζουν ποσοστό Βουλευτών, είτε για την υποβολή αίτησης ή πρότασης είτε για τη λήψη απόφασης είτε για οποιονδήποτε άλλο σκοπό, το ποσοστό αυτό υπολογίζεται με βάση τον συνολικό αριθμό των Βουλευτών της Ολομέλειας ή του Τμήματος που διακόπτει τις εργασίες της Βουλής, παραλείποντας το κλάσμα, εκτός αν υπάρχει αντίθετη διάταξη του Συντάγματος ή του Κανονισμού».

Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει τα εξής:

– Η πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης, όπου το απαιτούμενο όριο για την υποβολή της μειώνεται από 50 σε 49 βουλευτές.

– Η πρόταση για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής, όπου το όριο του 1/5 επί των 297 βουλευτών μειώνεται από 60 σε 59. (Σημειώνεται ότι για την υποβολή πρότασης προανακριτικής, το Σύνταγμα και ο Κανονισμός απαιτούν την υπογραφή 30 βουλευτών.)

Σύμφωνα πάντα με ορισμένους συνταγματολόγους, η 2η παράγραφος του άρθρου 74 ορίζει ορισμένες ψηφοφορίες όπου το όριο της πλειοψηφίας είναι «ανελαστικό» και συναρτάται απόλυτα με τον αριθμό των εδρών της ολομέλειας ακόμα και αν δεν έχουν πληρωθεί στο σύνολό τους.

Το ζήτημα της νέας πλειοψηφίας στη Βουλή

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι Συνταγματολόγοι διατυπώνουν αντιφατικές απόψεις σχετικά με το αν η μείωση του συνολικού αριθμού των βουλευτών επηρεάζει και τα όρια των απαιτούμενων πλειοψηφιών για την υποβολή προτάσεων, την έγκριση νομοσχεδίων και την αναθεώρηση του Συντάγματος. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της διαφωνίας ήταν οι δηλώσεις του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελου Βενιζέλου, και του πρώην προέδρου της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου, κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου του Κύκλου Ιδεών, που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο για τα 50 χρόνια από την ψήφο του Συντάγματος του 1975.

Στο Συνέδριο, ο Ομότιμος Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ και πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ευάγγελος Βενιζέλος, δήλωσε: «Ο συνολικός αριθμός των βουλευτών είναι 300. Δεν σας εκπλήσσω. Αν και η Βουλή έχει 297 βουλευτές, ο συνολικός αριθμός παραμένει 300. Επειδή παρατηρώ μια σιωπηρή συμφωνία, ας καταγραφεί ότι δηλώσαμε πως είναι 300».

Σχολιάζοντας την απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ), ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, εξέφρασε την έκπληξή του για το γεγονός ότι η Βουλή θα απαρτίζεται από 297 βουλευτές, κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν.

Στη συνέχεια, χρησιμοποίησε ένα «βιωματικό» παράδειγμα από την εποχή που υπηρέτησε ως υπουργός Εσωτερικών. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι είχε προτείνει μια διάταξη που ψηφίστηκε ομόφωνα από τους 300 βουλευτές, με τη συμφωνία όλων των πολιτικών κομμάτων.

«Ψηφίστηκε ομόφωνα να μην συνυπολογίζονται τα λευκά ψηφοδέλτια. Θεωρήσαμε ότι αυτό πρέπει να αποφεύγεται με κάθε τρόπο. Το κεκτημένο που είχαμε τότε έρχεται σήμερα να αλλοιωθεί με αυτή την απόφαση, δημιουργώντας έναν κανόνα για το μέλλον που δεν μπορούμε να προβλέψουμε νομοθετικά», δήλωσε μεταξύ άλλων.

Πηγή: Pagenews.gr