Καθώς η στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν κορυφώνεται με εκατοντάδες πυραύλους και drones να διασχίζουν τον ουρανό της Μέσης Ανατολής, ένα άλλο –λιγότερο μετρήσιμο αλλά εξίσου επικίνδυνο– μπαράζ εξελίσσεται στην Ουάσινγκτον: αυτό των δηλώσεων του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Με λόγο απρόβλεπτο, ασύμβατο και συχνά αυτοαναιρούμενο, ο Τραμπ εκπέμπει σήματα που, αντί να διαμορφώνουν στρατηγική, αποσυντονίζουν τα διπλωματικά κανάλια και επιτείνουν τη σύγχυση.
Το Ιράν βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό του πρόγραμμα επί εβδομάδες και είχε προγραμματισμένη νέα συνάντηση, όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε επίθεση την Παρασκευή. Έκτοτε, οι δύο χώρες της Μέσης Ανατολής έχουν ανταλλάξει πυραυλικά πλήγματα και κλιμακούμενη ρητορική — οι Ισραηλινοί ηγέτες απειλούν με κατάρρευση της Ισλαμικής Δημοκρατίας και οι Ιρανοί ομόλογοί τους υπόσχονται αντίσταση και αντίποινα — ενώ η κυβέρνηση Τραμπ εξετάζει το βάθος της εμπλοκής της στον πόλεμο του συμμάχου της.
Τα αμφίσημα σχόλια του Τραμπ προσθέτουν νέα ένταση στη διαρκώς εντεινόμενη σύγκρουση Ισραήλ–Ιράν. Ο πρόεδρος, που επί μία δεκαετία αντιτίθεται στους αμερικανικούς πολέμους στη Μέση Ανατολή, αντιμετωπίζει πλέον διχασμό και στο εσωτερικό των υποστηρικτών του σχετικά με το εάν οι ΗΠΑ θα πρέπει να εμπλακούν. Μέχρι στιγμής, η συμμετοχή της Ουάσιγκτον περιορίζεται στην υποστήριξη της ισραηλινής άμυνας έναντι ιρανικών επιθέσεων με πυραύλους και drones.
Οι τοποθετήσεις του — άλλοτε απειλητικές («μηδενική ανοχή στην πυρηνική δυνατότητα του Ιράν»), άλλοτε αποστασιοποιημένες («ίσως το κάνω, ίσως όχι») και άλλοτε επιθετικές («άμεση και άνευ όρων παράδοση») — ακολουθούν ρυθμό που κινδυνεύει να ξεπεράσει σε ένταση και συχνότητα ακόμη και τους ίδιους τους βομβαρδισμούς. Το αποτέλεσμα είναι μια εκρηκτική αβεβαιότητα που καθιστά την αποκλιμάκωση εξαιρετικά δυσχερή, αφού κανείς δεν γνωρίζει αν πίσω από τις απειλές του Λευκού Οίκου βρίσκεται στρατηγική πρόθεση ή απλώς εσωτερική πολιτική σκοπιμότητα.
Η απουσία συνεκτικής γραμμής από την Ουάσινγκτον —σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο αιφνίδιας αλλαγής στάσης από τον ίδιο τον Τραμπ— επιβαρύνει το ήδη πολωμένο διπλωματικό περιβάλλον. Οι σύμμαχοι παραμένουν διστακτικοί, οι αντίπαλοι προετοιμάζονται για το χειρότερο, και οι δίαυλοι αποκλιμάκωσης στερεύουν καθώς ο δημόσιος λόγος των ΗΠΑ μετατρέπεται σε πεδίο πολιτικής ασάφειας.
Σε αυτό το περιβάλλον, κάθε νέα δήλωση του Τραμπ —είτε αφορά ενδεχόμενη εμπλοκή των ΗΠΑ, είτε αποκαλύψεις περί δήθεν επικοινωνίας με την Τεχεράνη— λειτουργεί περισσότερο ως επιτάχυνση της κλιμάκωσης παρά ως σήμα διπλωματικής διεξόδου. Ο κίνδυνος πλέον δεν προέρχεται μόνο από τους εκτοξευτήρες των αντιμαχόμενων χωρών, αλλά και από τον μικρόφωνο του Αμερικανού προέδρου.
Οι τελευταίες… “ρουκέτες” Τραμπ
Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι το Ιράν σπατάλησε την ευκαιρία να συνάψει συμφωνία για τον εμπλουτισμό του πυρηνικού του προγράμματος, αλλά απέφυγε να πει εάν οι ΗΠΑ σκοπεύουν να συμμετάσχουν στην ισραηλινή επίθεση με στόχο την καταστροφή του προγράμματος.
«Ίσως το κάνω. Ίσως όχι», είπε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους την Τετάρτη στον Λευκό Οίκο, όταν ρωτήθηκε αν πλησιάζει στην απόφαση να βομβαρδίσει το Ιράν. «Εννοώ, κανείς δεν ξέρει τι θα κάνω».
Έλυσε τον Νετανιάχου Ο Τραμπ δήλωσε ότι ενθάρρυνε τον Μπενιαμίν Νετανιάχου σε τηλεφωνική συνομιλία την Τρίτη να «συνεχίσει» τις επιθετικές του επιχειρήσεις, προσθέτοντας ότι δεν του έδωσε καμία ένδειξη για συμμετοχή αμερικανικών δυνάμεων στις επιθέσεις.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ θεωρούνται ως η μόνη δύναμη που μπορεί να πλήξει επαρκώς την υπόγεια εγκατάσταση εμπλουτισμού στο Φορντόου, κάτι που οι αναλυτές εκτιμούν ότι το Ισραήλ δεν μπορεί να κάνει μόνο του. Το Ιράν έχει προειδοποιήσει ότι μπορεί να πλήξει αμερικανικές βάσεις σε όλη την περιοχή, όπου σταθμεύουν δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες, εάν οι ΗΠΑ εμπλακούν στην ισραηλινή επίθεση.
Διπλωματικό παρασκήνιο Ο Τραμπ είπε ότι η ιρανική κυβέρνηση είχε επικοινωνήσει με τις ΗΠΑ για το ζήτημα και πρότεινε ακόμη και συνάντηση στον Λευκό Οίκο, αλλά η υπομονή του με την Ισλαμική Δημοκρατία «έχει ήδη εξαντληθεί». Η ιρανική αποστολή στα Ηνωμένα Έθνη διέψευσε τον ισχυρισμό με ανάρτηση στο X την Τετάρτη: «Κανένας Ιρανός αξιωματούχος δεν ζήτησε ποτέ να ικετεύσει στις πύλες του Λευκού Οίκου».
Ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, μιλώντας την Τετάρτη στην Επιτροπή Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας, απέφυγε να απαντήσει εάν ο Τραμπ ζήτησε στρατιωτικές επιλογές για πλήγματα κατά του Ιράν.
Ο Χέγκσεθ είπε ότι «διατηρείται μέγιστη προστασία δυνάμεων ανά πάσα στιγμή» για τους Αμερικανούς στρατιώτες στην περιοχή και ότι «ο πρόεδρος έχει διαθέσιμες επιλογές, ενημερώνεται για τις επιπτώσεις τους και γνωρίζει τις συνέπειες κάθε ενδεχομένου».
Οι ΗΠΑ συνεχίζουν την ενίσχυση της στρατιωτικής τους παρουσίας στην περιοχή. Η ομάδα μάχης του αεροπλανοφόρου USS Ford αναμένεται να αναχωρήσει την επόμενη εβδομάδα για τακτική ανάπτυξη, αρχικά στο ευρωπαϊκό θέατρο, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο.
Ο Τραμπ δεν απέκλεισε την επανεκκίνηση των συνομιλιών για τα πυρηνικά — δήλωσε ότι το Ιράν ζήτησε συνάντηση, ισχυρισμό που η Τεχεράνη διέψευσε — αλλά υποβάθμισε τις πιθανότητες επιτυχίας. «Είπα ότι είναι πολύ αργά για συζητήσεις», ανέφερε. «Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στο τώρα και πριν από μία εβδομάδα».
Ήταν οι πρώτες εκτενείς δηλώσεις του Τραμπ μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας την Τρίτη, όπου εξετάστηκαν οι επιλογές της Ουάσιγκτον. Μίλησε στους δημοσιογράφους από τον Νότιο Κήπο του Λευκού Οίκου, ενώ εργάτες εγκαθιστούσαν μια γιγαντιαία σημαία έξω από την πύλη διπλωματικών υποδοχών της προεδρικής κατοικίας. Λίγες ώρες νωρίτερα είχε απαιτήσει «ΑΝΕΥ ΟΡΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ» από το Ιράν σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα.
Άγριοι βομβαρδισμοί Από την έναρξη των ισραηλινών επιθέσεων, το Ιράν έχει εκτοξεύσει 400 βαλλιστικούς πυραύλους και εκατοντάδες drones κατά του Ισραήλ, σκοτώνοντας 24 άτομα και τραυματίζοντας πάνω από 800, σύμφωνα με την ισραηλινή κυβέρνηση. Τουλάχιστον 224 Ιρανοί έχουν σκοτωθεί από ισραηλινά πλήγματα. Στόχοι περιλάμβαναν και βασικό διυλιστήριο στο λιμάνι της Χάιφα, το οποίο ανεστάλη.
«Οι Αμερικανοί πρέπει να ξέρουν ότι το ιρανικό έθνος δεν είναι έθνος που παραδίδεται», δήλωσε ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, σε ανακοίνωση στην επίσημη ιστοσελίδα του. «Οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ θα προκαλέσει αναμφίβολα ανεπανόρθωτη ζημιά».
«Καλή τύχη», απάντησε ο Τραμπ σε σχετική ερώτηση. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικό όπλο. Το λέω εδώ και καιρό. Το εννοώ περισσότερο από ποτέ τώρα».
Εκτιμήσεις για τη στρατηγική του Ιράν Ο Ντένις Ρος, πρώην απεσταλμένος του Προέδρου Μπιλ Κλίντον για τη Μέση Ανατολή, που μόλις επέστρεψε από ταξίδι στην περιοχή, δήλωσε ότι το ιρανικό καθεστώς πιθανόν αναζητά διέξοδο από τη σύγκρουση, παρά την πολεμοχαρή ρητορική του Χαμενεΐ.
Προτεραιότητά τους είναι η επιβίωση και η αποφυγή άμεσης σύγκρουσης με τις ΗΠΑ, είπε ο Ρος, νυν εταίρος του Ινστιτούτου Ουάσινγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής. «Όταν αισθάνονται βαθιά απειλή, υποχωρούν. Τώρα αισθάνονται ευάλωτοι και απειλούμενοι».
Οι επιθέσεις του Ιράν με πυραύλους και drones φάνηκε να μειώνονται το βράδυ της Τετάρτης, χωρίς να είναι σαφές το γιατί. Ο ισραηλινός στρατός είχε δηλώσει προηγουμένως ότι κατέστρεψε περίπου το ένα τρίτο των εκτοξευτήρων πυραύλων του Ιράν, ωστόσο η Τεχεράνη διατηρεί ακόμη χιλιάδες βαλλιστικούς πυραύλους ικανούς να πλήξουν το Ισραήλ, δήλωσε τη Δευτέρα ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Τσάχι Χανέγκμπι.
Πηγή: Pagenews.gr