Το Ιράν μοιάζει να πέφτει από μέσα και κανείς δε μιλάει…

Τις τελευταίες ώρες έχει αρχίσει να διαμορφώνεται στους διεθνείς κύκλους η αίσθηση πως το ιρανικό καθεστώς πνέει τα λοίσθια. Η εντύπωση ότι η κατάρρευσή του έχει ήδη δρομολογηθεί και εξελίσσεται — με τη συνδρομή παραγόντων εκ των έσω, πιθανότατα ακόμη και από τα σώματα ασφαλείας — δεν είναι πλέον εικασία αλλά προφανής υπόθεση εργασίας.

Η διάχυση της έντασης στη Μέση Ανατολή δεν είναι αποτέλεσμα απρόβλεπτων γεγονότων, αλλά προϊόν μιας μακροπρόθεσμης, πολυδιάστατης και συστηματικής προετοιμασίας. Η στρατηγική του Νετανιάχου συνδυάζει στρατιωτική ισχύ, διπλωματική ευελιξία, κοινωνική επιρροή και μια βαθύτερη, ανθρωπιστική προσέγγιση που στοχεύει στην ενθάρρυνση του ιρανικού λαού και στην αποσταθεροποίηση του καθεστώτος. Η περιορισμένη και ελεγχόμενη αντίδραση διεθνώς, η απουσία ουσιαστικής αντιπολίτευσης και η κοινωνική αμηχανία στο εσωτερικό του Ιράν, αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα αυτής της προσέγγισης και την ικανότητα του Ισραήλ να διαμορφώνει τη δυναμική της περιοχής.

Εσωτερικά στο Ιράν, η κοινωνική αντίδραση είναι περιορισμένη, ενώ το στρατιωτικό κατεστημένο φαίνεται να βιώνει εσωτερικές συγκρούσεις, με μαζικές διαρροές πληροφοριών προς τις ΗΠΑ και την ΕΕ, που τελικά καταλήγουν στο Ισραήλ. Η επέκταση των ισραηλινών επενδύσεων σε χώρες όπως η Ελλάδα δημιουργεί ένα ευρύτερο δίκτυο επιρροής, ενισχύοντας τη σταδιακή αλλαγή στάσης διεθνώς.

Η προσεκτική επιλογή αντιπάλων και χρονικών στιγμών των πληγμάτων, η περιορισμένη αντίδραση στον αραβικό κόσμο και η κοινωνική αμηχανία στο εσωτερικό του Ιράν, αποδεικνύουν ότι η ένταση στη Μέση Ανατολή διαχέεται με ελεγχόμενο και υπολογισμένο τρόπο.

Η ακρίβεια των χτυπημάτων, η στάση των Δυτικών απέναντι στην κλιμάκωση, και οι υποτονικές αντιδράσεις των χωρών της Μέσης Ανατολής συνθέτουν ένα σκηνικό που δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Αναμφίβολα, σε τόσο τεταμένες περιόδους, πολλά σενάρια διακινούνται ως εργαλεία προπαγάνδας ή στρατηγικού αντιπερισπασμού. Ωστόσο, οι ενδείξεις ότι υπάρχει υποδόρια δυναμική, η οποία επιχειρείται να φανερωθεί, δεν είναι ούτε λίγες, ούτε αδιάφορες.

Μέχρι στιγμής, το Ισραήλ έχει πλήξει καίρια σημεία του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και κρίσιμες υποδομές, ενώ έχει δολοφονήσει υψηλόβαθμους αξιωματούχους σε διαδοχικά κύματα, ακολουθώντας το επιχειρησιακό μοντέλο που εφάρμοσε στη Χαμάς. Τα πλήγματα, εκτός από τη χειρουργική τους ακρίβεια, εκπέμπουν ένα σαφές μήνυμα: οι ισραηλινές υπηρεσίες διαθέτουν υψηλό επίπεδο πληροφόρησης εκ των έσω, αποδεικνύοντας πως το σύστημα ασφαλείας του Ιράν έχει διαβρωθεί. Και η διαρροή πληροφοριών — σε αυτό το επίπεδο — ισοδυναμεί με στρατηγική ρήξη στο εσωτερικό του καθεστώτος.

Οι κινήσεις Νετανιάχου Το κάλεσμα Νετανιάχου στον λαό του Ισραήλ να αντιδράσει στο “καταπιεστικό καθεστώς”, η αναφορά του στη δολοφονία της Αμινί και οι αναφορές του προέδρου του Ισραήλ σε αλλαγή πορείας της Μέσης Ανατολής, δείχνουν την προσπάθεια του Ισραήλ να επιβάλλει αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν.

«Η επιχείρηση αυτή θα συνεχιστεί για όσο χρειαστεί ώστε να εξαλειφθεί η απειλή. Για δεκαετίες οι τύραννοι της Τεχεράνης έχουν καλέσει ανοιχτά στην καταστροφή του Ισραήλ… Απόψε το Ισραήλ στηρίζει τα λόγια με πράξεις: πλήξαμε την καρδιά του πυρηνικού και του οπλικού προγράμματος του Ιράν».

Σε συνέντευξή του στο Fox News:

«Η αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν θα μπορούσε σίγουρα να είναι αποτέλεσμα των επιχειρήσεων μας. Είμαστε έτοιμοι να κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να εξαλείψουμε τις υπαρξιακές απειλές – το πυρηνικό και το πυραυλικό πρόγραμμα».

Επιπλέον, τόνισε:

«80% του πληθυσμού θα απορρίπτει αυτούς τους θεοκρατικούς δυνάστες… Η απόφαση να ξεσηκωθούν ανήκει στον ιρανικό λαό»

Παράλληλα, οι δηλώσεις Τραμπ για “παράδοση άνευ όρων” του Ιράν, η απειλή για δολοφονία του Χαμενεΐ και η μετακίνηση πολύ ισχυρών αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή, αποτελούν κινήσεις που εντείνουν την πίεση στην Τεχεράνη και περιορίζουν τις δυνατότητες αντίδρασης,

«Απλά και ξεκάθαρα, το ΙΡΑΝ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΟΠΛΟ. Το έχω πει ξανά και ξανά! Όλοι πρέπει να εγκαταλείψουν αμέσως την Τεχεράνη!». «Θέλουμε ένα πραγματικό τέλος στο ζήτημα, όχι απλώς κατάπαυση του πυρός. Ένα τέλος». «Θα δείτε τις επόμενες δύο ημέρες. Κανείς δεν έχει επιβραδύνει τις επιθέσεις μέχρι τώρα».

Η σύγκλιση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ παράλληλα με τη μετακίνηση Carrier Strike Group στη Μέση Ανατολή, καθώς και με την ανάπτυξη στρατηγικών βομβαρδιστικών, αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού και σμηνών F-35 και F-22 ενισχύουν την πεποίθηση επικείμενης αμερικανικής εμπλοκής. Χθες μάλιστα αργά άρχισαν να διαρρέουν και σχετικές φήμες, οι οποίες θα μπορούσαν όμως να αποτελούν και προϊόν προπαγάνδας με στόχο τον ψυχολογικό εκβιασμό της Τεχεράνης.

Αν σε αυτά προστεθεί το κοινό ανακοινωθέν των G7 που ζητά αποκλιμάκωση αλλά δεν εγκαλεί το Ισραήλ, καθώς και τις δηλώσεις Μακρόν, Στάρμερ, φον ντερ Λάιεν και Μερτς, τότε είναι σαφές ότι η Δύση έχει συνθέσει μέτωπο πίεσης προς την Τεχεράνη επιδιώκοντας έστω και παθητικά αλλαγή καθεστώτος. Μάλιστα, ο Γάλλος πρόεδρος σε δηλώσεις του αντιτέθηκε στην προσπάθεια ανατροπής του Χαμενεΐ και των Φρουρών της Επανάστασης με στρατιωτικές επιχειρήσεις και πρόκρινε τη διπλωματία, χαρακτηρίζοντας όμως το Ιράν πηγή αποσταθεροποίησης.

«Η Γαλλία επαναβεβαιώνει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα και στην ασφάλειά του».

«Για να μην τεθεί σε κίνδυνο η σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής, καλώ όλες τις πλευρές να επιδείξουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση και να αποκλιμακώσουν».

Υπογράμμισε ότι η Γαλλία «δεν συντόνισε τις επιθέσεις με το Ισραήλ» και προτιμά τη διπλωματική οδό.

Το Ισραήλ, από την πλευρά του στο πλαίσιο προληπτικών μέτρων έχει μετασταθμεύσει μεγάλους στόλους αεροσκαφών σε περιφερειακά αεροδρόμια, όπως της Κύπρου και της Αθήνας.

Μερτς: Το Ισραήλ κάνει τη βρομική δουλειά για εμάς Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς εξέφρασε με σαφήνεια την υποστήριξή του προς το Ισραήλ, χαρακτηρίζοντας τις πρόσφατες επιθέσεις κατά του Ιράν ως «τη βρώμικη δουλειά που κάνει το Ισραήλ για όλους μας». Σε συνέντευξή του στο ZDF, στο περιθώριο της Συνόδου G7, τόνισε ότι η αποδυνάμωση της ηγεσίας στην Τεχεράνη ήταν απαραίτητη για την παγκόσμια ασφάλεια, επισημαίνοντας πως το καθεστώς «έφερε θάνατο και καταστροφή στον κόσμο με επιθέσεις, δολοφονίες και τη στήριξη τρομοκρατικών οργανώσεων όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς». Αναφερόμενος στην επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, σημείωσε ότι «δεν θα ήταν ποτέ δυνατή χωρίς το καθεστώς στην Τεχεράνη» και εξέφρασε τον «μέγιστο σεβασμό για τον ισραηλινό στρατό και την κυβέρνηση που είχαν το θάρρος να το κάνουν αυτό», υπογραμμίζοντας ότι διαφορετικά «ίσως να βλέπαμε για μήνες και χρόνια την τρομοκρατία αυτού του καθεστώτος — και ίσως ακόμη με ένα πυρηνικό όπλο στα χέρια του»123.

Παράλληλα, ο Μερτς επισήμανε ότι η πλήρης καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος «μπορεί να τεθεί στην ατζέντα» αν η Τεχεράνη αρνηθεί να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, προσθέτοντας πως «η ισραηλινή στρατιωτική δύναμη δεν μπορεί να το ολοκληρώσει μόνη της, διότι δεν διαθέτει τα απαραίτητα όπλα, τα οποία όμως έχουν οι Αμερικανοί». Τόνισε επίσης ότι το καθεστώς των μουλάδων «πρέπει να τελειώσει» και επανέλαβε ότι το Ισραήλ ασκεί το δικαίωμά του στην αυτοάμυνα απέναντι σε μια απειλή που «ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την τρομοκρατία στον κόσμο»2.

Η στάση του Μερτς αντικατοπτρίζει τη θέση της Γερμανίας και ευρύτερα της Δύσης, που στηρίζουν στρατιωτικά και πολιτικά το Ισραήλ, ενώ παράλληλα αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω κλιμάκωσης, με την προοπτική μιας ενδεχόμενης αμερικανικής παρέμβασης. Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δηλώνει έτοιμη να προσφέρει «κάθε διπλωματική βοήθεια» σε περίπτωση επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, χωρίς όμως να παίρνει σαφή θέση ή να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες αποκλιμάκωσης.

Αυτές οι δηλώσεις του Μερτς ενισχύουν το αφήγημα μιας συντονισμένης και ολοκληρωμένης διεθνούς προσπάθειας, όπου το Ισραήλ αναλαμβάνει το στρατιωτικό βάρος, οι ΗΠΑ παρέχουν τεχνολογική και πολιτική στήριξη, ενώ η Ευρώπη προωθεί τη διπλωματία υπό το βάρος της αμηχανίας και της επιφυλακτικότητας.

Στάρμερ: Δεν υπάρχει πρόθεση των ΗΠΑ για άμεση εμπλοκή Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ τοποθετήθηκε με σαφήνεια για την κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, εκφράζοντας την ανησυχία του Ηνωμένου Βασιλείου για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και ταυτόχρονα υπογραμμίζοντας το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα. Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο Στάρμερ δήλωσε:

«Το Ισραήλ έχει το δικαίωμα στην αυτοάμυνα» και εξέφρασε τις «σοβαρές ανησυχίες του Ηνωμένου Βασιλείου για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν».

Παράλληλα, τόνισε την ανάγκη για αποκλιμάκωση και διπλωματική λύση, δηλώνοντας:

«Τώρα είναι η ώρα για αυτοσυγκράτηση, ηρεμία και επιστροφή στη διπλωματία. Η κλιμάκωση δεν εξυπηρετεί κανέναν στην περιοχή. Η σταθερότητα στη Μέση Ανατολή πρέπει να είναι η προτεραιότητα και συνεργαζόμαστε με εταίρους για την αποκλιμάκωση».

Σε δηλώσεις του στο περιθώριο της Συνόδου των G7, ο Στάρμερ διευκρίνισε ότι το ανακοινωθέν των G7 «δεν αποτελεί έγκριση των ισραηλινών επιθέσεων, αλλά κάνει σαφή αναφορά στην ανάγκη αποκλιμάκωσης» και επανέλαβε πως «η μόνη υπεύθυνη στάση είναι η διπλωματική διαχείριση της κρίσης».

Τέλος, ο Στάρμερ ξεκαθάρισε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι εταίροι του στη G7 «δεν διαπίστωσαν πρόθεση των ΗΠΑ για άμεση εμπλοκή στη σύρραξη», επιμένοντας ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει να εστιάσει στην αποτροπή περαιτέρω κλιμάκωσης και στην προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή.

Οι παραπάνω δηλώσεις αποτυπώνουν την ισορροπημένη στάση του Ηνωμένου Βασιλείου, που αναγνωρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, αλλά ταυτόχρονα επιμένει στην ανάγκη για αυτοσυγκράτηση και διπλωματική επίλυση της κρίσης.

Η στάση της ΕΕ και των περιφερειακών δυνάμεων Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέλεξε ρόλο παρατηρητή, περιοριζόμενη σε εκκλήσεις για «αυτοσυγκράτηση», «σεβασμό του διεθνούς δικαίου» και «διπλωματική λύση», χωρίς να λάβει σαφή θέση υπέρ του Ισραήλ ή να προχωρήσει σε ουσιαστικές πρωτοβουλίες1013. Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας τόνισε: «Η διπλωματία είναι η καλύτερη λύση για να αποτραπεί η απόκτηση πυρηνικής βόμβας από το Ιράν»13. Η αμηχανία και η απουσία ηγετικού ρόλου της ΕΕ είναι εμφανής, με τους Ευρωπαίους να έχουν παραγκωνιστεί από τις εξελίξεις10.

Στον αραβικό κόσμο, αν και 22 μουσουλμανικές χώρες καταδίκασαν συλλογικά τα ισραηλινά πλήγματα, η στάση τους ήταν κυρίως ρητορική, με ελάχιστες πρακτικές κινήσεις ή απειλές διακοπής σχέσεων14. Η Τουρκία, μέσω του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καταδίκασε τις ισραηλινές επιθέσεις ως «επικίνδυνες» και «με απώτερους, ύπουλους στόχους», επαναλαμβάνοντας την πάγια θέση για διπλωματική επίλυση του πυρηνικού ζητήματος1516. Παρά τις δηλώσεις, η Άγκυρα απέφυγε να λάβει πιο ενεργό ή συγκρουσιακό ρόλο.

Υποτονικές οι αντιδράσεις των Αράβων Παρά τη σοβαρότητα των πληγμάτων και το προφανές γεωπολιτικό διακύβευμα, οι χώρες της περιοχής —με ελάχιστες εξαιρέσεις— επέλεξαν να κρατήσουν χαμηλό προφίλ, ρητορικά αμυντικό και διπλωματικά αδρανές. Οι περισσότερες αραβικές κυβερνήσεις περιορίστηκαν σε γενικές εκκλήσεις για “αυτοσυγκράτηση” και “αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης”, αποφεύγοντας οποιαδήποτε ευθεία κριτική προς το Ισραήλ ή τη Δύση. Αυτή η στάση δεν είναι ούτε τυχαία, ούτε ουδέτερη: αντανακλά τις υπόγειες ανακατατάξεις στις ισορροπίες εξουσίας στη Μέση Ανατολή, την κόπωση από την πολιτική του Ιράν σε περιφερειακό επίπεδο, και ενδεχομένως έναν σιωπηρό πραγματισμό που θεωρεί ότι η αποδυνάμωση του ιρανικού καθεστώτος μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος της σταθερότητας ή της επιρροής τους.

Πηγή: Pagenews.gr