Ανησυχίες για τις τιμές του πετρελαίου, τη ναυτιλία, το εμπόριο, τον τουρισμό, αλλά και τις επενδύσεις και κατά συνέπεια τον πληθωρισμό, τα εισοδήματα και την ανάπτυξη κυριαρχούν στις αναλύσεις των οικονομολόγων σχετικά με τις πιθανές συνέπειες του πολέμου του Ισραήλ με το Ιράν στην ελληνική οικονομία.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στην Καθημερινή, αναφέρεται σε στασιμοπληθωριστικές επιπτώσεις, η έκταση των οποίων θα εξαρτηθεί από την ένταση και τη διάρκεια του πολέμου. Ολοι συμφωνούν ότι τα σενάρια συναρτώνται με τις δύο παραπάνω παραμέτρους, διάρκεια και ένταση.
Στην κυβέρνηση είναι, φυσικά, σε επιφυλακή. Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης σχολιάζει στην Καθημερινή ότι «η επιδείνωση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή προκαλεί εύλογα διεθνή ανησυχία, τόσο ως προς τις γεωπολιτικές εξελίξεις όσο και ως προς τις πιθανές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία», και ότι «σε περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης, ενδέχεται να έχει οριζόντιες συνέπειες και να μην αφήσει καμία οικονομία ανεπηρέαστη». Ωστόσο, προσθέτει ότι «η ελληνική οικονομία προσέρχεται σε αυτήν τη νέα εξωτερική πρόκληση από θέση αυξημένης ανθεκτικότητας. Η επίτευξη όλων των βασικών δημοσιονομικών και αναπτυξιακών στόχων, η διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων, η ταχεία αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους και η διαρκής αναβάθμιση της πιστοληπτικής μας ικανότητας έχουν ενισχύσει σημαντικά τη θέση της χώρας στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον».
Κατά την εκτίμησή του, «στο παρόν στάδιο, οι επιπτώσεις της κρίσης για την ελληνική οικονομία παραμένουν περιορισμένες και διαχειρίσιμες. Ενδεχόμενη περαιτέρω αποσταθεροποίηση, όμως, ενδέχεται να επηρεάσει τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου και να προκαλέσει αναταράξεις στις ενεργειακές αγορές, με πιθανές δευτερογενείς πληθωριστικές πιέσεις για τους καταναλωτές».
Οι βασικοί δρόμοι από τους οποίους περνάει ο πόλεμος στην ελληνική οικονομία, όπως τους περιγράφουν αναλυτές και εκπρόσωποι της αγοράς, είναι οι εξής:
Πετρέλαιο
Η τιμή του Βrent, αφού σημείωσε μια άνοδο 20% τις πρώτες ημέρες του πολέμου, υποχώρησε ελαφρώς την Παρασκευή στα 76,92 δολάρια το βαρέλι, αλλά εν τω μεταξύ πρόλαβαν να «τσιμπήσουν» οι τιμές της βενζίνης στην ελληνική αγορά. Φυσικά, η μεγάλη απειλή είναι το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, απ’ όπου διέρχεται το 20% της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου. Παράλληλα, οι ανησυχίες έχουν ήδη οδηγήσει σε αυξήσεις των τιμών του φυσικού αερίου, που επηρεάζουν και την τιμή του ρεύματος στην Ελλάδα. Η αλυσίδα αυτή οδηγεί βέβαια και σε αύξηση του πληθωρισμού. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, κάθε άνοδος του πετρελαίου κατά 10% οδηγεί σε 0,4% αύξηση του πληθωρισμού.
«Τόσο οι δασμοί όσο και οι επιπτώσεις του πολέμου στη Μέση Ανατολή έχουν στασιμοπληθωριστικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία και σε κάθε εθνική οικονομία», εξηγεί ο κ. Στουρνάρας, «δηλαδή, αυξάνουν τις τιμές και τον πληθωρισμό και δρουν αρνητικά στην οικονομική ανάπτυξη».
Η διάρκεια και η έκταση της ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή θα κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον κεντρικό τραπεζίτη. «Για παράδειγμα», τονίζει, «απλά υποδείγματα δείχνουν ότι μια αύξηση της τιμής του πετρελαίου και γενικά της ενέργειας της τάξης των 10 δολαρίων, από τα 75 στα 85 δολάρια το βαρέλι, θα έχουν μια επίπτωση χονδρικά σε κάθε οικονομία στην Ευρώπη, γύρω στις 0,1-0,2 ποσοστιαίες μονάδες στην ανάπτυξη και 0,2-0,3 ποσοστιαίες μονάδες στον πληθωρισμό, αν διαρκέσουν τρεις μήνες. Αν διαρκέσουν έξι μήνες, θα είναι περίπου διπλάσια η επίπτωση».
Εκτιμά πως «οι επιπτώσεις από την ενέργεια δεν είναι τόσο σημαντικές, διότι στον ενεργειακό τομέα υπάρχει παγκοσμίως υπερβάλλουσα προσφορά και όχι υπερβάλλουσα ζήτηση, ενώ από τον ερχόμενο χρόνο νέα κοιτάσματα φυσικού αερίου αναμένεται να μπουν στην αγορά».
Οπως σημειώνει, τον ίδιο περισσότερο προβληματίζουν «οι γεωπολιτικές επιπτώσεις, οι επιπτώσεις στην παγκόσμια ειρήνη, ιδιαίτερα αν μεγάλες δυνάμεις εμπλακούν στη διαμάχη αυτή. Αν μπορώ να διατυπώσω την ευχή, η μεν ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή να έχει αίσιο τέλος σύντομα, η δε νέα ηγεσία στις ΗΠΑ να αντιληφθεί ότι ουδείς βγαίνει κερδισμένος από τους δασμούς και κατά πάσα πιθανότητα ο μεγάλος χαμένος θα είναι αυτός που τους επιβάλλει».
Επενδύσεις – επιτόκια
Οι επενδυτές μισούν την αβεβαιότητα και μια σύρραξη όπως αυτή δεν βοηθά. Οπως λέει ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας, «βραχυχρόνια, αυξάνεται η αβεβαιότητα που ζούμε στην παγκόσμια οικονομία εδώ και λίγους μήνες. Εχουμε δει επίδραση στο παγκόσμιο εμπόριο, στις αγορές κεφαλαίου, με αύξηση του κόστους χρηματοδότησης, και φαίνεται ότι πιέζονται και οι επενδύσεις. Για την Ελλάδα, αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό, καθώς τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι στις επενδύσεις πρέπει να υπάρχει εγρήγορση. Και πράγματι αυξάνονται οι αβεβαιότητες, προστίθενται συνέχεια αβεβαιότητες».Στην εξίσωση μπαίνουν και τα επιτόκια, αφού δεν είναι καθόλου σίγουρο τι τακτική θα ακολουθήσουν οι κεντρικές τράπεζες και ειδικά η ΕΚΤ, που αναμενόταν κανονικά να συνεχίσει με περαιτέρω μείωση των επιτοκίων.
Ναυτιλία – εμπόριο
Η ναυσιπλοΐα έχει μπει ήδη σε επικίνδυνη ζώνη και οι καθυστερήσεις είναι επιβαρυντικές για τις τιμές των εμπορευμάτων. Σύμφωνα με τον κ. Βέττα, «μπορεί να υπάρξει μια διαταραχή στο εμπόριο που διεξάγεται με την ποντοπόρο ναυτιλία, επειδή μπορεί να επηρεαστούν κρίσιμες δίοδοι από την Ασία προς την Ευρώπη». Χωρίς να αποκλείει επιδράσεις στην ελληνική οικονομία, είτε μέσω της ενέργειας είτε μέσω της ναυτιλίας, υποστηρίζει πως «αυτή τη στιγμή ωστόσο είναι δύσκολο να δει κανείς πώς αυτό θα εξελιχθεί σε μια μόνιμη πληγή, η οποία θα επιδράσει στην παγκόσμια οικονομία για πολλές εβδομάδες ή μήνες, με τον ίδιο τρόπο που έγινε, π.χ., με την Ουκρανία. Εδώ δεν είναι το ίδιο, δεν είναι μια επίγεια σύρραξη σε σύνορα, είναι ένας πόλεμος από μακριά».
Σε περίπτωση, πάντως, συνεχίζει, που το πράγμα πάει πολύ άσχημα, «αν γενικευθεί η σύγκρουση και μπουν και άλλες χώρες, αν μπουν οι ΗΠΑ με τρόπο που δεν θα λύσει το πρόβλημα, αλλά θα το εντείνει, θα μιλάμε για άλλου είδους κόστος, που δεν θα είναι μετρήσιμο, δεν θα μιλάμε για δεκαδικά στο ΑΕΠ, γιατί τότε θα καταρρεύσει ο τουρισμός. Αυτό δεν είναι η μεγαλύτερη πιθανότητα, όμως αν συμβεί, προφανώς μιλάμε για διακριτή πτώση και στον τουρισμό, διαταραχές στις αγορές ενέργειας και εντέλει στο ελληνικό ΑΕΠ». Σύμφωνα όμως με τον ίδιο, «το πιθανότερο είναι ότι μέσα στις επόμενες λίγες εβδομάδες θα υπάρξει μια ύφεση».
Τουρισμός
Η Ελλάδα περίμενε φέτος πάνω από ένα εκατομμύριο Ισραηλινούς τουρίστες από περίπου 620.000 το 2024, που απέφεραν έσοδα 400 εκατ. ευρώ, και η ενδεχόμενη απώλειά τους δεν θα είναι μικρής σημασίας. Ακόμη μεγαλύτερη, φυσικά, θα είναι μια ευρύτερη τουριστική κάμψη, εφόσον επικρατήσουν συνθήκες αστάθειας.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής οικονομολόγο της Eurobank, Τάσο Αναστασάτο, στο άσχημο σενάριο, κλιμάκωσης και παράτασης της διάρκειας των συρράξεων ή και γενίκευσης του πολέμου, θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις, από τη διακοπή των αλυσίδων εφοδιασμού και συνεπώς του απρόσκοπτου εμπορίου, την άνοδο της τιμής του πετρελαίου, με πληθωριστικές επιπτώσεις, πιθανές χρηματοπιστωτικές αναταράξεις μέχρι και αναβολή επενδυτικών αποφάσεων. Ωστόσο, υποστηρίζει ότι μπορεί να υπάρξει και μια ελπιδοφόρα εξέλιξη: «Αν η εξέλιξη είναι ελεγχόμενη, η Ελλάδα θα μπορούσε ακόμη και να επωφεληθεί ως ασφαλές καταφύγιο».
Πηγή: pagenews.gr