Η επιστροφή Τραμπ φέρνει στην επιφάνεια ψηφιακή εξάρτηση της Ευρώπης από τις ΗΠΑ στο ευρωπαϊκό ίντερνετ

Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ψηφιακή αδυναμία που επί χρόνια απέφευγε να παραδεχτεί: η τεχνολογική της εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι τόσο βαθιά, που η Ουάσιγκτον διαθέτει θεωρητικά τη δυνατότητα να «κλείσει τον διακόπτη» του ευρωπαϊκού ίντερνετ. Και τώρα, με τον Ντόναλντ Τραμπ ξανά στον Λευκό Οίκο, ο φόβος ότι αυτή η δύναμη θα μπορούσε να εργαλειοποιηθεί μοιάζει πιο ρεαλιστικός από ποτέ.

Το μεγαλύτερο μέρος της ψηφιακής υποδομής στην Ευρώπη —κρατικές υπηρεσίες, στρατιωτικές μονάδες, τράπεζες, νοσοκομεία— βασίζεται σε cloud υπηρεσίες που ελέγχονται από αμερικανικές εταιρείες όπως η Microsoft, η Amazon και η Google. Τα δεδομένα φιλοξενούνται είτε απευθείας σε αμερικανικούς servers είτε υπόκεινται στο δίκαιο των ΗΠΑ, το οποίο δίνει στην αμερικανική κυβέρνηση δικαίωμα πρόσβασης, ελέγχου και, υπό προϋποθέσεις, διακοπής σύμφωνα με το in.gr και την Αλεξάνδρα Τάνκα

Το cloud computing είναι η «καρδιά» του ίντερνετ, καθώς τροφοδοτεί τα πάντα — από τα email που στέλνουμε και τα βίντεο που παρακολουθούμε μέχρι τη βιομηχανική επεξεργασία δεδομένων και τις κυβερνητικές επικοινωνίες. Μόνο τρεις αμερικανικοί κολοσσοί κατέχουν πάνω από τα δύο τρίτα της περιφερειακής αγοράς, βάζοντας την ψηφιακή ύπαρξη της Ευρώπης στα χέρια εταιρειών που σφίγγουν τη σχέση τους με τον Αμερικανό πρόεδρο για να αποφύγουν επικείμενους κανονισμούς και πρόστιμα.

Οι υπερασπιστές της κυριαρχίας στην Ευρώπη εκφράζουν εδώ και καιρό ανησυχίες ότι η εξάρτηση από το cloud σημαίνει πως οι αμερικανικές υπηρεσίες μπορούν να παρακολουθούν ευαίσθητα δεδομένα Ευρωπαίων που αποθηκεύονται σε servers αμερικανικών συμφερόντων, όπου κι αν βρίσκονται, χάρη στους αμερικανικούς νόμους.

Τώρα, σε έναν πολιτικό κύκλο όπου ο Αμερικανός πρόεδρος ανατρέπει νόμους με μια κίνηση και ο επικεφαλής εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου έχασε την πρόσβαση στο Microsoft email του μετά από κυρώσεις της Ουάσιγκτον (μετά από εντάλματα σύλληψης υψηλόβαθμων Ισραηλινών αξιωματούχων), υπάρχουν πραγματικοί φόβοι ότι οι ΗΠΑ μπορεί να οπλοποιήσουν την τεχνολογική τους υπεροχή για να ασκήσουν πίεση στο εξωτερικό.

«Ο Τραμπ μισεί πραγματικά την Ευρώπη. Πιστεύει ότι ολόκληρος ο σκοπός της ΕΕ είναι να ‘γδέρνει’ την Αμερική», είπε ο Ζακ Μέγιερς, διευθυντής έρευνας στο think tank CERRE στις Βρυξέλλες. «Η ιδέα ότι θα μπορούσε να διατάξει ένα ‘kill switch’ ή να κάνει κάτι άλλο που θα βλάψει σοβαρά τα οικονομικά συμφέροντα δεν είναι τόσο απίθανη όσο έμοιαζε πριν από έξι μήνες.»

Η τεχνολογία έχει μετατραπεί σε εργαλείο κρατικής ισχύος

Σε πρόσφατο ρεπορτάζ του Politico, ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν φόβους ότι σε μια κρίση —οικονομική, πολιτική, ή γεωπολιτική— οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ασκήσουν πίεση μέσω της τεχνολογίας, είτε με περιορισμούς σε υποδομές είτε με αναστολή υπηρεσιών. Ακόμα και σήμερα, πολλές υπηρεσίες κρίσιμης σημασίας λειτουργούν σε αμερικανικά clouds, με δεδομένα πολιτών, κυβερνήσεων και στρατιωτικών μονάδων να αποθηκεύονται εκτός ευρωπαϊκής κυριαρχίας.

Η εξάρτηση δεν είναι μόνο οικονομική ή τεχνική — είναι γεωπολιτική. Όπως αποκάλυψε ο Financial Times, ευρωπαϊκά στρατιωτικά συστήματα βασίζονται σε τεχνολογίες που ελέγχονται από τις ΗΠΑ. Η ίδια η άμυνα της Ευρώπης, σε περίπτωση κρίσης, θα μπορούσε να καταστεί ευάλωτη αν η Ουάσιγκτον αποφάσιζε να επιβάλει περιορισμούς σε λογισμικό, δεδομένα ή δορυφορικές υπηρεσίες.

Από την Κίνα στην Ευρώπη

Η ψηφιακή ανησυχία στην Ευρώπη δεν προκύπτει πλέον μόνο από την Κίνα. Η εμπορική αντιπαράθεση ΗΠΑ–Κίνας μονοπωλεί την προσοχή των μέσων ενημέρωσης, αλλά στο παρασκήνιο εξελίσσεται μια εξίσου κρίσιμη αλλαγή: η Ευρώπη αρχίζει να χάνει την εμπιστοσύνη της στις Ηνωμένες Πολιτείες ως τεχνολογικό εταίρο. Ο όρος “απαγκίστρωση” (de-risking) δεν αφορά πια μόνο την Κίνα, αλλά και την Αμερική.

Οι επιθέσεις της διοίκησης Τραμπ κατά των ευρωπαϊκών κανονισμών τεχνολογίας, καθώς και το πρόσφατο κόψιμο ανταλλαγής πληροφοριών και αποστολών όπλων στην Ουκρανία, έχουν οδηγήσει πολλούς ευρωπαίους αξιωματούχους στο να φοβούνται ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να εφαρμόσουν παρόμοιες πρακτικές και προς την Ευρώπη. Κυκλοφορούν σενάρια πως η Ουάσιγκτον μπορεί να ενεργοποιήσει έναν “kill switch” που θα ακινητοποιούσε βασικά στρατιωτικά συστήματα — όπως το μαχητικό αεροσκάφος F-35 της Lockheed Martin — ή να κόψει τη ροή πληροφοριών και στρατιωτικών πωλήσεων στην Ε.Ε.