Moody’s: Οι κίνδυνοι πίσω από την αύξηση των αμυντικών δαπανών

Προβληματισμό και ανησυχία για τη συννοχή της ΕΕ και τα δημοσιονομικά των χωρών-μελών εγείρει η Moody’s σε report της μετά τη συμφωνία του NATO για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ (3,5+1,5%). H Moody’s, αν και επιβεβαιώνει τη δυναμική οικονομικής ανάπτυξης που δημιουργεί η προοπτική αύξησης των αμυντικών δαπανών, εν τούτοις σημειώνει ότι αυτό ενυνοεί συγκεκριμένες χώρες και επιβαρύνει δυσανάλογα άλλες.

Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, που πραγματοποιήθηκε στις 24–25 Ιουνίου στη Χάγη της Ολλανδίας (Aaa σταθερό), τα 32 κράτη-μέλη συμφώνησαν να αυξήσουν τον στόχο των αμυντικών δαπανών στην Ευρώπη στο 5% του ΑΕΠ έως το 2035, από 2% σήμερα. Το σκέλος των «βασικών αμυντικών δαπανών» αντιστοιχεί στο 3,5% του ΑΕΠ.

Αυτή είναι μια σημαντική στροφή για το ΝΑΤΟ, η οποία αναμένεται να επιταχύνει την οικονομική ανάπτυξη –ιδίως για ορισμένα μέλη– και να ωφελήσει τις αμυντικές βιομηχανίες μέσω της αυξημένης δημόσιας ζήτησης την επόμενη δεκαετία. Ωστόσο, είναι απίθανο να μεταβάλει την εκτίμησή μας για τον γεωπολιτικό κίνδυνο των κρατών, καθώς το εκτεταμένο χρονοδιάγραμμα επίτευξης του στόχου ενδέχεται να είναι πολύ μακρύ για να ανταποκριθεί επαρκώς στην αυξανόμενη στρατιωτική ισχύ της Ρωσίας κατά μήκος του ανατολικού μετώπου του ΝΑΤΟ.

Επιβάρυνση

Ο νέος στόχος συνεπάγεται επίσης σημαντικό δημοσιονομικό βάρος, ειδικά για τα ευρωπαϊκά κράτη με ήδη υψηλό χρέος, τα οποία αντιμετωπίζουν αυξανόμενες δαπάνες λόγω γήρανσης πληθυσμού και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, αυξάνοντας περαιτέρω τις πιέσεις μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Ωστόσο, σε σύγκριση με το βασικό μας σενάριο για σταδιακή αύξηση στο 3% του ΑΕΠ, ο νέος στόχος δεν μεταβάλλει ουσιαστικά την πορεία αύξησης των αμυντικών δαπανών. Αναμένουμε ότι οι δείκτες χρέους προς ΑΕΠ θα αυξηθούν κατά 3,5 έως 5 ποσοστιαίες μονάδες μέχρι το 2029 για τις τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης, συγκριτικά με ένα σενάριο αδράνειας.

Αν και ο στόχος δεν είναι νομικά δεσμευτικός, αναμένεται να αποτελέσει προτεραιότητα για τα περισσότερα κράτη, δεδομένου του αυξημένου γεωπολιτικού κινδύνου. Ωστόσο, η επίτευξή του θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Κανένα από τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ δεν προσφέρει λύση για να βοηθήσει τα υπερχρεωμένα κράτη-μέλη να καλύψουν τις πρόσθετες δαπάνες. Ένα πιθανό παράπλευρο αποτέλεσμα μπορεί να είναι η ταξινόμηση μη αμιγώς αμυντικών δαπανών ως τέτοιες, για λόγους συμμόρφωσης. Για τα μέλη της ΕΕ (Aaa σταθερό), η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής των δημοσιονομικών κανόνων του μπλοκ τα επόμενα τέσσερα έτη θα επιτρέψει σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών. Μέχρι στιγμής, 16 κράτη-μέλη έχουν ενεργοποιήσει τη ρήτρα.

Έλλειψη συννοχής

Η σύνοδος ανέδειξε επίσης έλλειψη συνοχής στο θέμα της κατανομής βαρών. Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας (Baa1 θετικό) δήλωσε ότι η χώρα δεν προτίθεται να συμμορφωθεί με τον νέο στόχο. Αντίστοιχες επιφυλάξεις εξέφρασαν οι ηγέτες της Σλοβακίας (A3 σταθερό) και του Βελγίου (Aa3 αρνητικό). Αυτές οι δηλώσεις δημιουργούν ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα και τη βούληση των κρατών-μελών της ΕΕ να ενισχύσουν συλλογικά την άμυνά τους και να δράσουν συντονισμένα. Αυτή η διάσπαση πιθανόν να εντείνει τις δημοσιονομικές πιέσεις λόγω αναποτελεσματικής κατανομής των αμυντικών πόρων, περιορισμένης διαλειτουργικότητας και έλλειψης οικονομιών κλίμακας.

Οι επιπτώσεις διαφέρουν ανά χώρα. Για υπερχρεωμένα κράτη όπως η Ιταλία (Baa3 θετικό), η Γαλλία (Aa3 σταθερό), το Ηνωμένο Βασίλειο (Aa3 σταθερό), το Βέλγιο και η Ισπανία, οι δημοσιονομικοί περιορισμοί είναι ο βασικός ανασταλτικός παράγοντας – αν και με διαφοροποιήσεις. Αν δεν είχαν υψηλό χρέος, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο θα είχαν ισχυρότατα κίνητρα για αύξηση των δαπανών, λόγω του στρατηγικού τους ρόλου στην Ευρώπη. Είναι πυρηνικές δυνάμεις με ανεπτυγμένες αμυντικές βιομηχανίες – χαρακτηριστικό που διαθέτει επίσης η Ιταλία. Η Leonardo S.p.A (Baa3 θετικό) της Ιταλίας θα συμμετάσχει στην ανάπτυξη μαχητικού αεροσκάφους νέας γενιάς (GCAP) με την BAE Systems του Ηνωμένου Βασιλείου (Baa1 θετικό) και την ιαπωνική Mitsubishi Heavy Industries.

Αντίθετα, για κράτη κοντά στη Ρωσία –όπως η Πολωνία (A2 σταθερό), η Εσθονία (A1 σταθερό), η Λιθουανία (A2 σταθερό) και η Λετονία (A3 σταθερό)– ο γεωπολιτικός κίνδυνος είναι ήδη υψηλός και στηρίζει τις ήδη αυξημένες αμυντικές τους δαπάνες. Σε αυτό το περιβάλλον, η Γερμανία (Aaa σταθερό) αποτελεί εξαίρεση, καθώς διαθέτει και δημοσιονομικό χώρο και σαφή πολιτική δέσμευση για αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, όπως ανακοινώθηκε την ίδια εβδομάδα από το υπουργείο Οικονομικών της.

Πηγή: Pagenews.gr