Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ που διατέθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη στήριξη της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ φέρεται να έχουν διοχετευθεί από την κυβέρνηση του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη χρηματοδότηση κατασκοπευτικών επιχειρήσεων σε όλη την Ευρώπη.
Όπως αναφέρει το nordic monitor, τα κονδύλια — τα οποία διατέθηκαν στο πλαίσιο του Μέσου Προενταξιακής Βοήθειας (IPA) της ΕΕ από τη στιγμή που η Τουρκία απέκτησε το καθεστώς υποψήφιας χώρας — προορίζονταν αρχικά για τη στήριξη πολιτικών και διοικητικών μεταρρυθμίσεων με στόχο την ευθυγράμμιση της χώρας με τις προδιαγραφές της ΕΕ. Μεταξύ 2014 και 2024, η Τουρκία έλαβε 4 δισεκατομμύρια ευρώ από το συνολικό ποσό που διατέθηκε. Στο πλαίσιο του τρέχοντος κύκλου χρηματοδότησης, η Τουρκία αναμένεται να λάβει σημαντικό μέρος των 14,32 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχουν διατεθεί για βοήθεια στο πλαίσιο του IPA μεταξύ 2021 και 2027.
Ωστόσο, εμπιστευτικές πηγές ενημέρωσαν το Nordic Monitor ότι μέρος αυτής της βοήθειας διοχετεύθηκε κρυφά σε μυστικές επιχειρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε κράτη μέλη της ΕΕ. Τόσο το τουρκικό Υπουργείο Εσωτερικών όσο και το Υπουργείο Εξωτερικών φέρεται να χρησιμοποίησαν εκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια του IPA για να υποστηρίξουν τη συλλογή πληροφοριών κατά χωρών της ΕΕ — είτε εντός των συνόρων της ΕΕ είτε με στόχο διπλωμάτες της ΕΕ που ήταν τοποθετημένοι στην Τουρκία.
Ο μηχανισμός που χρησιμοποιήθηκε για να συγκαλύψει την εκτροπή των κονδυλίων ήταν προσεκτικά δομημένος ώστε να φαίνεται νόμιμος. Χρησιμοποιήθηκαν εικονικές εταιρείες, οργανώσεις-βιτρίνες και πράκτορές τους για να συγκαλύψουν τη χρηματοδότηση της κατασκοπείας ως υποστήριξη της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Οι οντότητες αυτές εξέδωσαν πλαστά τιμολόγια και διατήρησαν παραποιημένα λογιστικά αρχεία για να αποκρύψουν την πραγματική φύση των δαπανών τους.
Επιστολή Φιντάν προς το κοινοβούλιο της Τουρκίας
Στις 16 Ιουνίου 2025, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν αποκάλυψε σε επιστολή του προς το τουρκικό κοινοβούλιο ότι το υπουργείο του είχε δαπανήσει 339,9 εκατομμύρια ευρώ από κονδύλια της ΕΕ μεταξύ 2014 και 2024, ενώ το υπουργείο Εσωτερικών χρησιμοποίησε 327,9 εκατομμύρια ευρώ κατά την ίδια περίοδο.
Ο Φιντάν δεν διευκρίνισε πώς χρησιμοποιήθηκαν αυτά τα κεφάλαια. Ωστόσο, σύμφωνα με πηγές, τα χρήματα — τα οποία αρχικά προορίζονταν για διοικητική μεταρρύθμιση, ανάπτυξη ικανοτήτων και νομική εναρμόνιση — διοχετεύθηκαν σε δίκτυα κατασκοπείας που λειτουργούσαν μέσω των διπλωματικών αποστολών της Τουρκίας.
Ο Φιντάν, πρώην επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Τουρκίας (Milli İstihbarat Teşkilatı, MIT), έχει αναδιοργανώσει το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών από τον διορισμό του το καλοκαίρι του 2023. Τοποθέτησε πολλούς αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών σε θέσεις με μεγαλύτερες αρμοδιότητες στο υπουργείο και επέκτεινε το ρόλο της μυστικής υπηρεσίας του υπουργείου, της Διεύθυνσης Πληροφοριών και Έρευνας (İstihbarat ve Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü), μετατρέποντας τις τουρκικές πρεσβείες και τα προξενεία σε κέντρα μυστικών επιχειρήσεων.
Υπό την ηγεσία του, δημιουργήθηκε μια νέα μονάδα με την ονομασία Γενική Διεύθυνση Διπλωματικής Ασφάλειας (Diplomatik Güvenlik Genel Müdürlüğü, DGGM). Επισήμως, η αποστολή της DGGM είναι να ενισχύσει την ασφάλεια των περίπου 260 διπλωματικών αποστολών της Τουρκίας σε όλο τον κόσμο. Στην πραγματικότητα, η μονάδα λειτουργεί ως βιτρίνα για την αποστολή περισσότερων πρακτόρων πληροφοριών στο εξωτερικό. Η DGGM αναφέρεται απευθείας στον Φιντάν και λαμβάνει οδηγίες και αποστολές από τον ίδιο τον υπουργό Εξωτερικών.
Η διεύθυνση ανέλαβε επίσης το ρόλο της ασφάλειας των ξένων πρεσβειών στην Τουρκία, μια αρμοδιότητα που προηγουμένως είχε η Γενική Διεύθυνση Πρωτοκόλλου σε συντονισμό με την τοπική αστυνομία. Η αλλαγή αυτή παρέχει στον Φιντάν ένα πρόσχημα για να εντείνει τις επιχειρήσεις παρακολούθησης των ξένων διπλωματικών αποστολών στο τουρκικό έδαφος.
Η επιθετική πίεση του Φιντάν για την επέκταση των υπηρεσιών πληροφοριών έρχεται σε μια στιγμή που ο προϋπολογισμός του υπουργείου του έχει μειωθεί σημαντικά από τον πρόεδρο Ερντογάν.
Υποψιάζοντας ότι ο Φιντάν έχει φιλοδοξίες να τον διαδεχθεί τελικά — έναν ρόλο που ο Ερντογάν προτιμά να κρατήσει για τον γιο του Νετζμετίν Μπιλάλ Ερντογάν — ο πρόεδρος έχει μειώσει σχεδόν κατά το ήμισυ το μερίδιο του υπουργείου Εξωτερικών στον εθνικό προϋπολογισμό, το οποίο μειώθηκε από 0,4-0,5% κατά μέσο όρο τα προηγούμενα έτη σε 0,289% το 2024 και 0,284% το 2025.
Εξαιρουμένων των συμπληρωματικών κονδυλίων που διατίθενται στο μέσο του έτους, ο ετήσιος προϋπολογισμός του υπουργείου αντιπροσωπεύει ακόμη μικρότερο ποσοστό. Για παράδειγμα, το 2024, στο υπουργείο Εξωτερικών διατέθηκαν 31,4 δισεκατομμύρια TL (περίπου 1,08 δισεκατομμύρια δολάρια) από τον συνολικό γενικό προϋπολογισμό των 14,7 τρισεκατομμυρίων TL (περίπου 506,9 δισεκατομμύρια δολάρια), που αντιστοιχεί σε μόλις 0,21%.
Για να αντισταθμίσει αυτές τις περικοπές, ο Φιντάν στρέφεται όλο και περισσότερο προς τα κονδύλια της ΕΕ για τη χρηματοδότηση του προγράμματος πληροφοριών.
Ένας άλλος βασικός παράγοντας στις μυστικές επιχειρήσεις της Τουρκίας είναι η Γενική Διεύθυνση Ασφάλειας της Υπηρεσίας Πληροφοριών (Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanlığı), η οποία εποπτεύει ένα μεγάλο δίκτυο πρακτόρων πληροφοριών. Το υπουργείο Εσωτερικών αποστέλλει αστυνομικούς στο εξωτερικό με την ιδιότητα του προσωπικού ασφαλείας των πρεσβειών και των προξενείων, πολλοί από τους οποίους υπηρετούν επίσης ως αξιωματικοί σύνδεσμοι για θέματα επιβολής του νόμου. Στην πραγματικότητα, λειτουργούν ως μυστικοί πράκτορες.
Κατά την τελευταία δεκαετία, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει αξιοποιήσει σε μεγάλο βαθμό αυτούς τους αστυνομικούς πληροφοριών για να κατασκοπεύει χώρες της ΕΕ, με ιδιαίτερη έμφαση στις τουρκικές κοινότητες της διασποράς ή τις ξένες πρεσβείες στην Τουρκία. Στόχοι αυτών των προσπαθειών παρακολούθησης είναι πολιτικοί αντιφρονούντες, δημοσιογράφοι, ΜΚΟ και μέλη του θρησκευτικού κινήματος Γκιουλέν, ιδίως σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Σουηδία, η Αυστρία και οι Κάτω Χώρες.
Παρά το γεγονός ότι γνωρίζει την κατάχρηση των κονδυλίων της ΕΕ τόσο από την τουρκική κυβέρνηση όσο και από φιλοκυβερνητικές οργανώσεις γνωστές για τις αντιδυτικές και αντιευρωπαϊκές τους θέσεις, η ΕΕ έχει μέχρι στιγμής αποφύγει να λάβει ουσιαστικά μέτρα. Οι Βρυξέλλες δεν έχουν καταστήσει τις τουρκικές αρχές υπόλογες, ούτε έχουν επιβάλει όρους για την πρόληψη μελλοντικών καταχρήσεων.
Ένας σημαντικός λόγος για τη σιωπή της ΕΕ είναι η λεγόμενη «κάρτα μετανάστευσης» που χρησιμοποιεί ο Ερντογάν εναντίον της Ευρώπης. Ελέγχοντας τη ροή των παράτυπων μεταναστών προς το έδαφος της ΕΕ μέσω της Τουρκίας, ο Ερντογάν έχει αποσπάσει σημαντικές παραχωρήσεις από τις Βρυξέλλες. Η ΕΕ, φοβούμενη μια νέα μεταναστευτική κρίση, έχει δώσει προτεραιότητα στην βραχυπρόθεσμη ασφάλεια και τη διαχείριση της μετανάστευσης έναντι της επιβολής δημοκρατικών προτύπων.
Εν μέσω της αυξανόμενης αστάθειας τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Μέση Ανατολή, οι Βρυξέλλες φαίνονται απρόθυμες να διακινδυνεύσουν την εχθρότητα της Τουρκίας, ενός μέλους του ΝΑΤΟ με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της Συμμαχίας. Οι ηγέτες της ΕΕ επικεντρώνονται στη διατήρηση μιας λειτουργικής εταιρικής σχέσης με την Άγκυρα, ακόμη και αν αυτό σημαίνει να κλείνουν τα μάτια μπροστά στον αυταρχικό χαρακτήρα του καθεστώτος Ερντογάν, το οποίο συνεχίζει να υπονομεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα, να καταστέλλει τη διαφωνία και να παραβιάζει το κράτος δικαίου.
Ενώ τα χρήματα των φορολογουμένων της ΕΕ χρησιμοποιούνται για την υπονόμευση των πολιτικών ελευθεριών και των δημοκρατικών κανόνων τόσο στην Τουρκία όσο και στα κράτη μέλη της ΕΕ, η Ένωση φαίνεται πρόθυμη να θυσιάσει τη δημοσιονομική διαφάνεια και τη δημοκρατική λογοδοσία υπέρ του στατηγικού πραγματισμού.
Πηγή: Pagenews.gr