Οι τιμές διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών της Ευρώπης. Σημαντικές διαφορές υπάρχουν ακόμη και μεταξύ γειτονικών χωρών, όπως η Αυστρία και η Ουγγαρία – ή η Γερμανία και η Πολωνία.
Πώς μπορούμε όμως να συγκρίνουμε καλύτερα τις τιμές σε όλη την Ευρώπη; Και ποιες είναι οι πιο ακριβές και ποιες οι πιο φθηνές χώρες σε όλη την ήπειρο;
Οι δείκτες επιπέδου τιμών είναι ένας καλός τρόπος για να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε πόσο ακριβά ή φθηνά είναι τα αγαθά και οι υπηρεσίες σε κάθε χώρα. Συγκρίνουν τα εθνικά επίπεδα τιμών με τον μέσο όρο της ΕΕ και υπολογίζονται με βάση τις ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης (PPP).
Σύμφωνα με τη Eurostat, οι ΑΔΙ λειτουργούν σαν ένα τεχνητό κοινό νόμισμα, καθώς δείχνουν πόσα μπορούν να αγοράσουν οι άνθρωποι με το ίδιο χρηματικό ποσό σε όλες τις χώρες.
Τα αποτελέσματα βασίζονται σε έρευνες τιμών που καλύπτουν περισσότερα από 2.000 καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες, οι οποίες διεξάγονται σε 36 ευρωπαϊκές χώρες.
Πώς συγκρίνονται οι τιμές μεταξύ των χωρών;
Υπάρχουν διάφοροι δείκτες επιπέδου τιμών που συγκρίνουν το κόστος διαφόρων αγαθών και υπηρεσιών – όπως τρόφιμα, ποτά, είδη ένδυσης, ξενοδοχεία και άλλα. Εκτός από αυτούς τους ατομικούς ή ομαδικούς δείκτες, υπάρχουν δύο κύριοι δείκτες που δείχνουν το “συνολικό” επίπεδο τιμών των καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών:
Ο ένας είναι η πραγματική ατομική κατανάλωση (AIC), η οποία μετρά όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες που καταναλώνονται πραγματικά από τα νοικοκυριά. Περιλαμβάνει καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες που αγοράζονται απευθείας από τα νοικοκυριά, καθώς και υπηρεσίες που παρέχονται από μη κερδοσκοπικά ιδρύματα. Ο δείκτης περιλαμβάνει επίσης υπηρεσίες που παρέχονται από την κυβέρνηση για ατομική κατανάλωση, όπως υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης.
Ένας άλλος δείκτης είναι η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών (HFCE), ο οποίος μελετά τις συνολικές δαπάνες για μεμονωμένα αγαθά και υπηρεσίες από τα νοικοκυριά κατοίκους.
Με άλλα λόγια, η AIC εξετάζει τι χρησιμοποιούν τα νοικοκυριά – συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών για τις οποίες δεν πληρώνουν άμεσα – και η HFCE δείχνει για τι ξοδεύουν χρήματα.
Η Eurostat σημειώνει ότι η AIC χρησιμοποιείται συχνά σε διεθνείς συγκρίσεις, καθώς αποτυπώνει περισσότερα από τη στενότερη έννοια της κατανάλωσης των νοικοκυριών. Ως εκ τούτου, το Euronews έχει χρησιμοποιήσει τα στοιχεία της AIC για τις συγκρίσεις, αν και στο διάγραμμα περιλαμβάνονται και στοιχεία κατανάλωσης.
Η Ελβετία είναι 3,9 φορές πιο ακριβή από την Τουρκία
Από το 2024, από τις 36 χώρες, η Ελβετία είναι η πιο ακριβή, με τιμές στο 184% του μέσου όρου της ΕΕ – 84% υψηλότερες από τον μέσο όρο.
Η Τουρκία είναι η φθηνότερη, με τιμές στο 47% του μέσου όρου της ΕΕ, δηλαδή 53% χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Αυτό καθιστά την Ελβετία 3,9 φορές ακριβότερη από την Τουρκία, αποκαλύπτοντας την έντονη αντίθεση στα επίπεδα τιμών σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ένα επίπεδο τιμών πάνω από 100 σημαίνει ότι μια χώρα είναι ακριβότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ- κάτω από 100 σημαίνει ότι είναι φθηνότερη.
Φθηνότερες και ακριβότερες χώρες: Λουξεμβούργο
Στην ΕΕ, το Λουξεμβούργο είναι η πιο ακριβή χώρα, με τιμές 51% υψηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι τα φθηνότερα μέλη, με τιμές 57% του μέσου όρου της ΕΕ.
Αυτό σημαίνει ότι το Λουξεμβούργο είναι περίπου 2,7 φορές ακριβότερο από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, παρουσιάζοντας μια σημαντική αλλά μικρότερη διαφορά σε σύγκριση με τη διαφορά μεταξύ Ελβετίας και Τουρκίας.
Δέκα χώρες της ΕΕ έχουν τιμές πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η Δανία (143%) και η Ιρλανδία (141%) ακολουθούν το Λουξεμβούργο ως οι πιο ακριβές.
Μεταξύ των τεσσάρων μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ, η Γερμανία (109%) και η Γαλλία (108%) είναι ελαφρώς πάνω από το μέσο όρο, ενώ η Ιταλία (98%) και η Ισπανία (91%) είναι κάτω από το μέσο όρο.
Γεωγραφικά πρότυπα στα επίπεδα τιμών
Οι χώρες της Δυτικής και Βόρειας Ευρώπης τείνουν να έχουν υψηλά επίπεδα τιμών. Η Ελβετία, η Ισλανδία, το Λουξεμβούργο, η Δανία, η Ιρλανδία, η Νορβηγία και η Φινλανδία παρουσιάζουν τιμές σημαντικά υψηλότερες του μέσου όρου. Πρόκειται γενικά για χώρες υψηλού εισοδήματος με ισχυρά νομίσματα και υψηλότερο κόστος διαβίωσης.
Και οι πέντε σκανδιναβικές χώρες – Δανία, Φινλανδία, Σουηδία, Νορβηγία και Ισλανδία – κατατάσσονται επίσης σταθερά κοντά στην κορυφή.
Αντίθετα, οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης έχουν γενικά χαμηλότερα επίπεδα τιμών. Η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής – Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία – βρίσκονται όλες κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ. Οι περιοχές αυτές καταγράφουν συνήθως χαμηλότερο κόστος εργασίας.
Τα επίπεδα τιμών είναι επίσης χαμηλότερα στις υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Τουρκία, η Βόρεια Μακεδονία, η Αλβανία, η Σερβία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Γιατί οι χώρες της ΕΖΕΣ είναι τόσο ακριβές;
Δύο χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) -η Ελβετία και η Ισλανδία- κατατάσσονται στην πρώτη και τη δεύτερη θέση το 2024, ενώ η Νορβηγία βρίσκεται στην έκτη θέση.
Σε μια ανάλυση του 2018 με βάση τα στοιχεία του 2017, ο Lars Svennebye της Στατιστικής Υπηρεσίας της ΕΖΕΣ εξήγησε ότι η υψηλή παραγωγικότητα του εργατικού δυναμικού και οι αντίστοιχοι υψηλοί μισθοί είναι βασικοί παράγοντες πίσω από τα υψηλά επίπεδα τιμών στις χώρες της ΕΖΕΣ.
Οι αποδοχές δεν περιλαμβάνονται στις συγκρίσεις τιμών
Τα εισοδήματα των ατόμων ή των νοικοκυριών δεν περιλαμβάνονται στις συγκρίσεις του επιπέδου τιμών. “Τα στοιχεία αυτά είναι καθαρές συγκρίσεις τιμών αγαθών και υπηρεσιών. Δεν λαμβάνουν υπόψη το επίπεδο των μισθών, των ημερομισθίων ή άλλων μέτρων του προσωπικού εισοδήματος”, δήλωσε ο Lars Svennebye στο Euronews Business.
Αυτό σημαίνει ότι κάποιος που ζει σε μια χώρα με υψηλό επίπεδο τιμών μπορεί ακόμα να είναι σε θέση να αγοράσει περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες από κάποιον σε μια χώρα με χαμηλότερο επίπεδο τιμών, ανάλογα με το εισόδημα.
Η κατάταξη του επιπέδου τιμών αλλάζει ανά κατηγορία
Τα επίπεδα τιμών διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών. Για παράδειγμα, το επίπεδο τιμών για το αλκοόλ και τον καπνό στην ΕΕ ήταν σχεδόν τρεις φορές υψηλότερο στην Ιρλανδία (205%), την πιο ακριβή χώρα, από ό,τι στη Βουλγαρία (69%), τη φθηνότερη χώρα.
Τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία παρουσίασαν τη δεύτερη μεγαλύτερη διαφορά. Η Δανία είχε τις υψηλότερες τιμές, 148% του μέσου όρου της ΕΕ, ενώ η Βουλγαρία κατέγραψε και πάλι τις χαμηλότερες, 53%.
Πηγή: Pagenews.gr