To διπλωματικό επεισόδιο με τις Αρχές της ανατολικής Λιβύης υπό τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ –σε μία κατά άλλα σκηνοθετημένη επίδειξη ισχύος από την «κυβέρνηση» της Βεγγάζης κατά την άφιξη της ευρωπαϊκής αποστολής υπό τον Επίτροπο Μάγκνους Μπρούνερ– δεν είχε στόχο μόνο τις χώρες οι οποίες πλήττονται άμεσα από τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές (Ελλάδα, Ιταλία και Μάλτα), αλλά την «καρδιά» των Βρυξελλών.
Το βλέμμα Χαφτάρ (όπως και της φιλότουρκης κυβέρνησης της Τρίπολης) είναι στραμμένο δίχως άλλο στα χρήματα της Ευρωπης για τη «διαχείριση των μεταναστευτικών ροών». Αλλωστε στη συνάντηση της αντιπροσωπείας της ΕΕ στην Τρίπολη η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά έγινε αποδέκτης υποσχέσεων στήριξης.
Η κατάσταση είναι χαοτική, έιμαστε ανιτμέτωποι με συμμορίες διακινητών, είπαν στον Επίτροπο και τους υπουργούς Μετανάστευσης Ελλάδας, Μάλτας και Ιταλίας που τον συνόδευαν, οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης στη δυτική Λιβύη. Στην ανατολική Λιβύη η αντίστοιχη συνάντηση δεν έγινε ποτέ λόγω… πρωτοκόλλου και η ανοικτή πια σύγκρουση όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της ΕΕ, με τον Χαφτάρ αποτέλεσε «προάγγελο» νέων μαζικών μεταναστευτικών ροών προς την Κρήτη.
Ηδη τα ξημερώματα στήθηκε μία ακόμη πολύωρη επιχείρηση έρευνας και διάσωσης περίπου 520 αφρικανών μεταναστών που επέβαιναν σε αλιευτικό σκάφος, στη θαλάσσια περιοχή 17 ναυτικά μίλια νότια της Γαύδου. Ολοι οι διασωθέντες μεταφέρθηκαν στο λιμάνι της Χώρας Σφακίων και το ερώτημα παραμένει: πόσο μπορεί να συνεχιστεί αυτό και πόσες χιλιάδες ακόμη μεταναστών μπορεί να αντέξει η Κρήτη και η χώρα; Το βέβαιο είναι πως ήρθε η ώρα της δράσης, προκειμένου η χώρα να μη ζήσει ξανά τον εφιάλτη του 2015.
Ο Χαφτάρ δείχνει προς πάσα κατεύθυνση τις προθέσεις του και δεν δίστασε ακόμα και να απαγορεύσει στον επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ, όπως και στους τρεις αρμόδιους υπουργούς Ελλάδας, Ιταλίας και Μάλτας να αποβιβαστούν από το αεροπλάνο που τους μετέφερε στη Βεγγάζη. Μάλιστα, ο επίτροπος Μπρούνερ, ο υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης και οι ομόλογοί του, Ιταλίας Ματέο Πιαντεντόζι, και Μάλτας Μπάιρον Καμιλέρι, χαρακτηρίστηκαν από τη Βεγγάζη «ανεπιθύμητα πρόσωπα» (personae non gratae) και ουσιαστικά απελάθηκαν με την κατηγορία της υποτίμησης του κυρίαρχου χαρακτήρα της κυβέρνησης της Ανατολικής Λιβύης επί τη βάσει ζητημάτων που συνδέονται και με το διπλωματικό πρωτόκολλο.
Στο γιατί έγιναν όλα αυτά τα ακραία, μία εξήγηση αναφέρει ότι ο στρατάρχης Χαφτάρ –που μόλις προ ημερών είχε δεχθεί στη Βεγγάζη, συνοδευόμενος από τους γιους του, τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη (σε μία συνάντηση που συνοδεύτηκε από δηλώσεις περί προσήλωσης στο διεθνές δίκαιο…), φαίνεται πως επιδίωξε την τελευταία στιγμή διευρυμένη συνάντηση της ευρωπαϊκής αποστολής με υπουργούς της κυβέρνησής του.
Λίγο αργότερα, και ενώ το αίτημα Χαφτάρ για διευρυμένη συνάντηση εξεταζόταν, η ευρωπαϊκή αποστολή ειδοποιήθηκε από τις Αρχές της Βεγγάζης ότι η συνάντηση ακυρώνεται και παράλληλα ζητήθηκε να αποχωρήσει άμεσα από το λιβυκό έδαφος.
Φήμες για διάσταση απόψεων στη Λιβύη
Αλλες πληροφορίες μιλούν για διάσταση απόψεων στο εσωτερικό της «κυβέρνησης» της Βεγγάζης δεδομένου ότι η επίσκεψη είχε οργανωθεί έπειτα από επαφές μεταξύ της Κομισιόν και συνεργατών του Χαφτάρ, οι οποίοι θεώρησαν ότι δεν έπρεπε να κατέλθει πρώτος από το αεροπλάνο ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ, Νίκολας Ορλάντο, αλλά ο ίδιος ο Επίτροπος.
«Κόκκινο πανί» επίσης για τις Αρχές της ανατολικής Λιβύης, ήταν το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή αποστολή επέλεξε να μεταβεί πρώτα στην Τρίπολη όπου εδρεύει η διεθνώς αναγνωρισμένη -καίτοι προσωρινή- κυβέρνηση της Λιβύης (η λεγόμενη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας – GNU).
Ο Χαφτάρ αξίωσε διαφορετική μεταχείριση από την ΕΕ, στέλνοντας παράλληλα και μήνυμα για το ποιος θα πρέπει να διαχειριστεί τους ευρωπαϊκούς πόρους για το Μεταναστευτικό. Ολα αυτά έγιναν μέσα σε ελάχιστο χρόνο, γεγονός που μαρτυρά πόσο καλά προετοιμασμένο ήταν το διπλωματικό επεισόδιο σε βάρος του Αυστριακού Επιτρόπου και των υπουργών που τον συνόδευαν.
Ηταν δίχως άλλο μία επίδειξη ισχύος από τον Χαλίφα Χαφτάρ σε όσους επιθυμούν να τον καταστήσουν ισότιμο συνομιλητή τους με την ελπίδα να μπει φρένο στις μεταναστευτικές ροές από το Τομπρούκ. Ο επίσημος ισχυρισμός που προέβαλαν από την «κυβέρνηση» της Βεγγάζης ήταν πως δεν έγινε σεβαστή η υπόστασή της.
Ετσι, τη σχετική επιστολή που γνωστοποιούσε την απέλαση των τεσσάρων αξιωματούχων υπέγραφε ο «πρωθυπουργός» Οσάμα Σάαντ Χαμάντ και σε αυτήν καταγγελλόταν «κατάφωρη παράβαση των καθιερωμένων διπλωματικών κανόνων και διεθνών συμβάσεων», αλλά και «ενέργειες που αγνοούν επιδεικτικά την εθνική κυριαρχία της Λιβύης, καθώς και παράβαση των εσωτερικών νόμων της Λιβύης και μη τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών που διέπουν την είσοδο, μετακίνηση και διαμονή ξένου διπλωματικού προσωπικού».
Στη συνέχεια η επιστολή γνωστοποιούσε την «ακύρωση της προγραμματισμένης επίσκεψης» των τεσσάρων αξιωματούχων και την απέλασή τους και κατέληγε ως εξής: «Η κυβέρνηση της Λιβύης επαναλαμβάνει την επείγουσα έκκλησή της προς όλους τους διπλωματικούς εκπροσώπους, μέλη διεθνών αποστολών και κυβερνητικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις να υποστηρίξουν και να σεβαστούν τη λιβυκή κυριαρχία, τηρώντας αυστηρά τη λιβυκή νομοθεσία και τις διεθνείς συμβάσεις και κανόνες που διέπουν τις διπλωματικές επισκέψεις. Επιπλέον, καλούνται να συνεργαστούν με την κυβέρνηση της Λιβύης σύμφωνα με την αρχή της αμοιβαιότητας, όπως κατοχυρώνεται σε διεθνείς συμφωνίες, συνθήκες και τη διπλωματική εθιμοτυπία».
Και αν κάποιους η ακραία αυτή αντίδραση της κυβέρνησης υπό τον στρατάρχη Χαφτάρ δεν τους εξέπληξε, το ίδιο δεν συνέβη με την απουσία οιασδήποτε κοινής αντίδρασης από πλευράς ΕΕ για το μέγα φιάσκο της Βεγγάζης. Κατά πληροφορίες, λίγο μετά την αναχώρησή τους από το αεροδρόμιο της Βεγγάζης, τόσο η Κομισιόν διά του Επιτρόπου Μπρουνερ όσο και οι εκπρόσωποι των εθνικών κυβερνήσεων ,φέρονται να είχαν συμφωνήσει ότι πρέπει να εκδοθεί κάποια κοινή ανακοίνωση, έτσι ώστε να «περάσει» προς τα έξω –έστω και τύποις– μία ενιαία στάση έναντι των Αρχών της Βεγγάζης.
Περίπου δύο ώρες αργότερα έγινε γνωστό από την Κομισιόν ότι κάθε πλευρά θα προχωρήσει σε δικές της ανακοινώσεις… Πλήρης αδυναμία δηλαδή, ακόμη και στα ελάχιστα… Εξ ου και το θάρρος και θράσος που επέδειξε ο Χαφτάρ με την αποπομπή τους. Ο ίδιος ο Επίτροπος Μπρούνερ περιορίστηκε σε μια ανάρτηση στο Χ για τις επαφές που είχε στην Τρίπολη – ανάρτηση που έκλεινε με μία μικρή αναφορά ότι «οι προγραμματισμένες συναντήσεις στη Βεγγάζη δεν κατέστη τελικά δυνατόν να πραγματοποιηθούν».
Ηταν μια τελευταία προσπάθεια να υποβαθμιστεί το θέμα. Αυτό που έμεινε όμως, ήταν η εικόνα μιας αδύναμης ΕΕ να συμφωνήσει στα αυτονόητα και να αντιδράσει ενιαία στην προσβολή Χαφτάρ.