«Η ώρα του νερού: Πολιτικό στοίχημα το εθνικό σχέδιο κατά της λειψυδρίας»

Καθώς η σκιά της λειψυδρίας πέφτει πλέον βαριά πάνω σε νησιά, πόλεις και αγροτικές περιοχές, η κυβέρνηση επιχειρεί να θωρακίσει τη χώρα με ένα φιλόδοξο —και πολιτικά φιλόδοξο— σχέδιο διαχείρισης των υδάτων, συνολικού κόστους άνω των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ. Σε ένα τοπίο που καθορίζεται από την κλιματική κρίση, τις χαμηλές βροχοπτώσεις, τη ραγδαία τουριστική ανάπτυξη και τις χρόνιες παθογένειες των υδροδοτικών υποδομών, η ανάγκη για συντονισμένη κρατική παρέμβαση δεν είναι πλέον επιλογή αλλά αναγκαιότητα.

Το εθνικό σχέδιο που επεξεργάζεται το Μέγαρο Μαξίμου φέρει έντονη σφραγίδα διακυβέρνησης, καθώς προτείνεται αναδιάταξη του υδροδοτικού χάρτη της χώρας μέσω της δημιουργίας νέων Ανώνυμων Εταιρειών, συγχώνευσης των ΔΕΥΑ και απορρόφησης των ΤΟΕΒ, και εισαγωγής της Ρυθμιζόμενης Περιουσιακής Βάσης (ΡΠΒ) ως εγγύηση χρηματοδότησης από διεθνείς θεσμούς. Την ίδια ώρα, η πολιτική σύγκρουση προμηνύεται έντονη: θα στηριχθεί ένα συγκεντρωτικό μοντέλο ή θα ενισχυθούν οι Περιφέρειες και οι Δήμοι με νέους μηχανισμούς διαχείρισης;

Σε αυτό το περιβάλλον, το νερό γίνεται πολιτικό εργαλείο και ταυτόχρονα σημείο κοινωνικής και θεσμικής έντασης. Ποιος αποφασίζει πού θα πάνε τα κονδύλια των 4 δισ. του προγράμματος Ύδωρ 2.0; Πώς θα εξασφαλιστεί διαφάνεια και ισόρροπη ανάπτυξη; Και κυρίως: ποιο είναι το σχέδιο για τα νησιά, όπου οι πισίνες, οι κήποι και τα ξενοδοχεία «καταπίνουν» πολύτιμους υδάτινους πόρους, την ώρα που οι κάτοικοι βλέπουν τις βρύσες να στάζουν;

Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα υδρολογική πραγματικότητα, με τη λειψυδρία να μετατρέπεται από εποχικό φαινόμενο σε διαρκή και απρόβλεπτη απειλή. Η επιδείνωση της κλιματικής κρίσης, η άνοδος της θερμοκρασίας, η μείωση των βροχοπτώσεων και η μετατόπιση των εποχικών κύκλων έχουν οδηγήσει σε αισθητή πτώση των υδατικών αποθεμάτων τόσο σε νησιωτικές όσο και σε ηπειρωτικές περιοχές.

Η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον στην 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης λειψυδρίας, σύμφωνα με διεθνείς αξιολογήσεις. Παράλληλα, την τελευταία δεκαετία, παρατηρείται αύξηση κατά 139% στην κατανάλωση νερού για ύδρευση, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στην ραγδαία ανάπτυξη του τουρισμού και την αύξηση του αστικού πληθυσμού σε παραθεριστικές περιοχές.

Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική στην Αττική, όπου από τις αρχές του 2024 η στάθμη των ταμιευτήρων έχει μειωθεί κατακόρυφα, φτάνοντας σε ιστορικό χαμηλό: τα σημερινά αποθέματα ανέρχονται σε 600 εκατ. κυβικά μέτρα, δηλαδή σχεδόν στο μισό σε σύγκριση με τρία χρόνια πριν, ενώ οι ετήσιες ανάγκες υπερβαίνουν τα 300 εκατ. κυβικά.

Την ίδια ώρα, τα δεδομένα δείχνουν συνεχιζόμενη εξάρτηση από τα υπόγεια ύδατα, με αποτέλεσμα την υφαλμύριση σε πολλές περιοχές, κυρίως νησιωτικές. Την περίοδο 2000-2022, η άντληση υπόγειων υδάτων αυξήθηκε κατά 80%, ενώ η χρήση επιφανειακών πόρων μειώθηκε κατά 40%.

Το υδροδοτικό σύστημα της χώρας επιβαρύνεται επίσης από χρόνιες δομικές αδυναμίες: οι απώλειες στα δίκτυα ύδρευσης φτάνουν το 50%, κυρίως λόγω παλαιότητας και ανεπαρκούς συντήρησης των υποδομών. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν ο μισός όγκος πόσιμου νερού καταλήγει να χάνεται πριν καν φτάσει στον τελικό χρήστη — πολίτη ή επιχείρηση.

Οι επιπτώσεις δεν είναι μόνο περιβαλλοντικές, αλλά και κοινωνικοοικονομικές. Η ανασφάλεια για την επάρκεια νερού συνδέεται άμεσα με τον τουρισμό, την αγροτική παραγωγή, τη δημόσια υγεία, αλλά και την κοινωνική συνοχή σε ευάλωτες περιοχές. Ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου, όπου η πίεση αυξάνεται θεαματικά τους θερινούς μήνες, η εικόνα θυμίζει πλέον «μέτωπο επιβίωσης», με τις τοπικές κοινωνίες να καλούνται να διαχειριστούν μια κρίση που πλέον αγγίζει το επίπεδο εθνικής ασφάλειας.

Πηγή: pagenews.gr