Το Ριάντ αναπροσαρμόζεται: η Τεχεράνη υπερισχύει του Τελ Αβίβ

Οι μοναρχίες του Περσικού Κόλπου απομακρύνονται σιωπηλά από το Τελ Αβίβ και την Ουάσινγκτον και προσανατολίζονται προς την Τεχεράνη και μια πιο ελπιδοφόρα πολυπολική τάξη ασφαλείας

Η πρόσφατη αντιπαράθεση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ σηματοδότησε μια αποφασιστική αλλαγή στις ισορροπίες ισχύος στην περιοχή, ιδίως στον Περσικό Κόλπο. Η άμεση και μετρημένη στρατιωτική αντίδραση του Ιράν – που εκτελέστηκε μέσω του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) – αποκάλυψε τις στρατηγικές αδυναμίες του Τελ Αβίβ και ανάγκασε τις πρωτεύουσες του Κόλπου, με επικεφαλής το Ριάντ, να επανεκτιμήσουν τις μακροχρόνιες παραδοχές τους σχετικά με την περιφερειακή ασφάλεια.

Όπως αναφέρει το the cradle, ο επαναπροσδιορισμός υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας δεν προέκυψε μεμονωμένα. Χρόνια συσσωρευμένων πολιτικών, στρατιωτικών και διπλωματικών αποτυχιών υπό την αιγίδα της αμερικανο-ισραηλινής κηδεμονίας έχουν ωθήσει τα κράτη του Περσικού Κόλπου να αναζητήσουν πιο βιώσιμες, μη συγκρουσιακές ρυθμίσεις ασφάλειας. Αυτό που βιώνουμε είναι η αργή διάλυση παρωχημένων συμμαχιών και το άνοιγμα ρεαλιστικών, συμφεροντοκρατικών διαύλων επικοινωνίας με την Τεχεράνη.

Η πολεμική στρατηγική του Ιράν αναδιαμορφώνει τις προσδοκίες του Κόλπου

Ο χειρισμός της Τεχεράνης στην τελευταία στρατιωτική σύγκρουση – με την εξάρτησή της από ακρίβειας χτυπήματα, περιφερειακές συμμαχίες και μετρημένη κλιμάκωση – κατέδειξε ένα νέο επίπεδο αποτροπής. Χρησιμοποιώντας τα περιφερειακά της δίκτυα, τις βάσεις πυραύλων και τα εξελιγμένα drones, η Τεχεράνη διαχειρίστηκε την αντιπαράθεση με μεγάλη προσοχή, αποφεύγοντας να εμπλακεί σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο, αλλά ταυτόχρονα στέλνοντας σαφή μηνύματα στον εχθρό σχετικά με την ικανότητά της να αποτρέψει και να επεκτείνει την εμπλοκή, εάν χρειαστεί.

Το μήνυμα προς τον Κόλπο ήταν σαφές: το Ιράν δεν είναι ούτε απομονωμένο ούτε ευάλωτο. Είναι ικανό να διαμορφώνει τα αποτελέσματα σε πολλαπλά μέτωπα χωρίς να εμπλακεί σε πλήρη πόλεμο.

Μιλώντας στο The Cradle, ένας καλά πληροφορημένος Άραβας διπλωμάτης λέει: «Αυτός ο πόλεμος ήταν ένα σημείο καμπής στη σκέψη της Σαουδικής Αραβίας. Το Ριάντ καταλαβαίνει πλέον ότι το Ιράν είναι μια ώριμη στρατιωτική δύναμη, απρόσβλητη από εκβιασμούς. Οι παραδοσιακές πιέσεις δεν λειτουργούν πλέον. Η ασφάλεια της Σαουδικής Αραβίας εξαρτάται πλέον από την άμεση εμπλοκή με το Ιράν – όχι από το Ισραήλ, και σίγουρα όχι υπό την υποχωρούσα αμερικανική ασπίδα ασφαλείας».

Στο επίκεντρο της δυσαρέσκειας της Σαουδικής Αραβίας βρίσκεται η κλιμακούμενη επιθετικότητα του Τελ Αβίβ εναντίον των Παλαιστινίων και η απόλυτη απόρριψη των αραβικών ειρηνευτικών πρωτοβουλιών, συμπεριλαμβανομένης της Αραβικής Ειρηνευτικής Πρωτοβουλίας του 2002 υπό την ηγεσία του Ριάντ. Η αδιαλλαξία του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου – ιδίως η επιθετική επέκταση των εποικισμών στην Ιερουσαλήμ και στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη – έχει ανησυχήσει τους Σαουδάραβες.

Αυτές οι προκλήσεις όχι μόνο υπονομεύουν τις διπλωματικές προσπάθειες, αλλά και πλήττουν την πανισλαμική νομιμότητα του βασιλείου, αναγκάζοντας την επανεκτίμηση της χρησιμότητας του Ισραήλ ως στρατηγικού εταίρου. Όπως σημειώνει η διπλωματική πηγή: «Αυτό το πολιτικό αδιέξοδο του Ισραήλ ωθεί τη Σαουδική Αραβία να επανεξετάσει τις περιφερειακές της επιλογές και να θεωρήσει το Ιράν ως περιφερειακή δύναμη που δεν μπορεί να αγνοηθεί».

Το Ριάντ στρέφεται προς την Τεχεράνη: συγκράτηση αντί για αντιπαράθεση

Πίσω από κλειστές πόρτες, η Σαουδική Αραβία προωθεί μια στρατηγική «θετικής συγκράτησης» έναντι του Ιράν. Αυτό σηματοδοτεί μια σαφή απομάκρυνση από την εποχή των αντιπροσωπευτικών πολέμων και της ιδεολογικής εχθρότητας. Το Ριάντ δεν επιδιώκει πλέον την αντιπαράθεση, αλλά τον συντονισμό, ιδίως σε θέματα περιφερειακής ασφάλειας και ενέργειας.

Διπλωματικές πηγές ενημερώνουν το The Cradle ότι η επαναλειτουργία των πρεσβειών και η ενίσχυση του συντονισμού σε θέματα ασφάλειας δεν είναι απλά παρενέργειες της κινεζικής διαμεσολάβησης. Αντικατοπτρίζουν μια βαθύτερη πεποίθηση της Σαουδικής Αραβίας: ότι η ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ δεν αποφέρει σημαντικά οφέλη για την ασφάλεια, ειδικά μετά την έκθεση των αδυναμιών του Τελ Αβίβ στον τελευταίο πόλεμο.

Η νέα πορεία του Ριάντ σηματοδοτεί επίσης την αυξανόμενη επιθυμία του για περιφερειακές λύσεις μακριά από την Ουάσινγκτον – μια θέση που μοιράζονται όλο και περισσότερο και άλλα κράτη του Περσικού Κόλπου.

Από την πλευρά της, η Ισλαμική Δημοκρατία κινείται γρήγορα για να μετατρέψει τη στρατιωτική της επιρροή σε πολιτικό κεφάλαιο. Πέρα από την επίδειξη των ικανότητων της σε πυραύλους και drones, το Ιράν προσπαθεί τώρα ενεργά να προσελκύσει τα αραβικά κράτη του Περσικού Κόλπου με προτάσεις για οικονομική συνεργασία, περιφερειακή ολοκλήρωση και την κατασκευή μιας εγχώριας αρχιτεκτονικής ασφάλειας.

Ενημερωμένες πηγές αποκαλύπτουν στο The Cradle ότι το Ιράν επιδιώκει μια συνολική συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ και το Ομάν. Αυτό περιλαμβάνει οικονομικές συνεργασίες και συντονισμό σε βασικά περιφερειακά ζητήματα, από την Υεμένη έως τη Συρία και το Ιράκ.

Η θέση της Τεχεράνης είναι συνεπής με την από μακρού διατυπωμένη άποψή της: η ασφάλεια του Περσικού Κόλπου πρέπει να αποφασίζεται από τα παράκτια κράτη και τους λαούς του, και όχι από ξένες ατζέντες.

Μια νέα συμμαχία στον Κόλπο παίρνει σάρκα και οστά

Δεν πρόκειται πλέον για μια υπόθεση που αφορά μόνο τη Σαουδική Αραβία. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επεκτείνουν την οικονομική συνεργασία με την Τεχεράνη, διατηρώντας παράλληλα ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας σε θέματα ασφάλειας. Το Κατάρ διατηρεί μια σταθερή διπλωματική γραμμή με το Ιράν, αξιοποιώντας την ακεραιότητά του για να μεσολαβήσει σε σημαντικές περιφερειακές συνομιλίες. Το Ομάν παραμένει η αξιόπιστη γέφυρα και ο διακριτικός μεσολαβητής της περιοχής.

Ένας Άραβας διπλωμάτης που ενημερώθηκε για τις πρόσφατες εξελίξεις δήλωσε στο The Cradle: «Οι επικείμενες συναντήσεις μεταξύ του Κόλπου και του Ιράν θα ασχοληθούν με τη ναυσιπλοΐα στο Στενό του Ορμούζ, τον συντονισμό στον τομέα της ενέργειας και ευρύτερα περιφερειακά ζητήματα. Υπάρχει συναίνεση ότι η κατανόηση με το Ιράν ανοίγει το δρόμο για μια πιο σταθερή φάση στον Κόλπο».

Μέσα σε αυτές τις ανακατατάξεις, το Ισραήλ βρίσκεται περιθωριοποιημένο στην περιοχή – το σχέδιό του να δημιουργήσει έναν αντιιρανικό άξονα έχει καταρρεύσει. Οι συμφωνίες Αβραάμ, που μεσολάβησαν οι ΗΠΑ και κάποτε χαιρετίστηκαν ως στρατηγική νίκη, σήμερα δεν προκαλούν παρά ευγενική αδιαφορία σε ολόκληρο τον Κόλπο, με ακόμη και τους υφιστάμενους Αραβες υπογράφοντες να υποχωρούν από τη δέσμευσή τους.

Η πολιτική ελίτ του Ριάντ αμφισβητεί πλέον ανοιχτά τη χρησιμότητα της ομαλοποίησης. Καθώς το Τελ Αβίβ συνεχίζει τον πόλεμο στη Γάζα, οι πληθυσμοί του Κόλπου γίνονται όλο και πιο φωνακλάδες και οι Σαουδάραβες ηγέτες πιο προσεκτικοί.

Η θέση της Σαουδικής Αραβίας είναι σιωπηρή αλλά αδιαμφισβήτητη: το Τελ Αβίβ δεν μπορεί πλέον να εγγυηθεί την ασφάλεια, ούτε μπορεί να θεωρηθεί πλέον ως ο φύλακας της περιφερειακής σταθερότητας.

Ο πραγματισμός υπερισχύει της ιδεολογίας

Η αποκλιμάκωση των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν δεν είναι ιδεολογική – είναι σκληρή ρεαλιστική πολιτική. Όπως λέει ένας άλλος ανώτερος Άραβας διπλωμάτης στο The Cradle: «Το Ριάντ απορρίπτει τις ψευδαισθήσεις. Ο διάλογος με τους γείτονες – και όχι η συμμαχία με την Ουάσινγκτον και το Τελ Αβίβ – είναι πλέον ο δρόμος για τη διασφάλιση των σαουδικών συμφερόντων. Πρόκειται πλέον για γεγονότα, όχι για παλιές συμμαχίες. Το Ιράν είναι πλέον σταθερό στοιχείο της εξίσωσης για την ασφάλεια του Κόλπου». Η διχοτόμηση «Κόλπος εναντίον Ιράν» εξασθενεί. Ο τελευταίος πόλεμος επιτάχυνε μια τάση που είχε ξεκινήσει εδώ και καιρό: την κατάρρευση της Pax Americana και την εμφάνιση του πολυπολικού περιφερειακού συστήματος. Ο Κόλπος χαράζει μια νέα πορεία, λιγότερο υποταγμένη στις επιταγές των ΗΠΑ και του Ισραήλ.

Σήμερα, η Σαουδική Αραβία δεν βλέπει την Τεχεράνη ως απειλή που πρέπει να εξουδετερωθεί, αλλά ως δύναμη με την οποία πρέπει να συνεργαστεί. Τα περιφερειακά πλαίσια ασφάλειας χτίζονται από μέσα. Το Ισραήλ, εν τω μεταξύ, παρά τις πολλές διακηρύξεις του για μια «Μέση Ανατολή» υπό την ηγεσία του Τελ Αβίβ και ευθυγραμμισμένη με τους Άραβες, αγωνίζεται να παραμείνει σχετικό.

Αν αυτή η δυναμική διατηρηθεί, βρισκόμαστε στην καμπή μιας ιστορικής μετάβασης – μιας μετάβασης που μπορεί τελικά να επιτρέψει στον Περσικό Κόλπο να καθορίσει την ασφάλεια και την κυριαρχία του με τους δικούς του όρους. Δεν πρόκειται για ένα ιδανικό μέλλον. Αλλά είναι μια στρατηγική αναβάθμιση μετά από δεκαετίες υποτέλειας. Η Σαουδική Αραβία στρέφεται προς το Ιράν – όχι από εκτίμηση, αλλά από λογική.

Πηγή: Pagenews.gr