Την εκτεταμένη μεταρρύθμιση του εοπτικού πλαισίου SREP υλοποιεί ήδη η ΕΚΤ, με στόχο τον πειρορισμό της πολυπλοκότητας και της γραφειοκρατίας και του συνεπακόλουθου κόστους για τις τράπεζες, θέλοντας να βελτιώσει το το πλαίσιο και να το κασταστήσει πιο ανταγωνιστικό προς τις ΗΠΑ.
Η ΕΚΤ ολοκληρώνει την εκτεταμένη μεταρρύθμιση της εποπτικής διαδικασίας SREP (Supervisory Review and Evaluation Process), με στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας, της σαφήνειας και της επικέντρωσης στους ουσιώδεις κινδύνους του τραπεζικού συστήματος.
Ειδικότερα, η αναμόρφωση αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική απλούστευσης της εποπτείας, ώστε να περιοριστεί η γραφειοκρατία και να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα, χωρίς να θυσιαστεί η ποιότητα και η αυστηρότητα της εποπτικής διαδικασίας. Το εγχείρημα αυτό βασίζεται σε ευρήματα εξωτερικής αξιολόγησης που πραγματοποιήθηκε το 2023 και ενεργοποιεί ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο η ΕΚΤ επικοινωνεί και παρακολουθεί τα εποπτικά ευρήματα στις εποπτευόμενες τράπεζες. Το πρώτο και πιο ορατό βήμα της μεταρρύθμισης αφορά τη μορφή και το περιεχόμενο των επιστολών αποφάσεων SREP. Από το καλοκαίρι του 2025, οι τράπεζες θα λαμβάνουν τις αποφάσεις SREP σε νέα μορφή, πιο λιτή, στρατηγικά εστιασμένη και ευανάγνωστη. Οι αποφάσεις αυτές δεν θα αποτελούν πλέον αναλυτικούς καταλόγους παρατηρήσεων και διαπιστώσεων, αλλά θα επικεντρώνονται στις βασικές εποπτικές ανησυχίες που σχετίζονται με στρατηγικούς παράγοντες κινδύνου και στις ουσιώδεις αδυναμίες που απαιτούν διορθωτική δράση. Οι ποιοτικές απαιτήσεις και συστάσεις θα μεταφέρονται σε παραρτήματα, όπως ήδη ισχύει στις επιστολές που ακολουθούν επιτόπιες επιθεωρήσεις, ενώ οι ενότητες που αφορούν θυγατρικές ή μητρικές εταιρίες συμμετοχών θα συντομευτούν σημαντικά, εστιάζοντας πλέον στη συμβολή τους στο συνολικό προφίλ κινδύνου του ομίλου.
Παράλληλα, τροποποιείται ριζικά και η διαδικασία παρακολούθησης των εποπτικών ευρημάτων. Από τον Ιούλιο του 2025, οι Κοινές Εποπτικές Ομάδες (JSTs) θα εφαρμόζουν ένα νέο μοντέλο διαβάθμισης των ευρημάτων, βασισμένο στη σοβαρότητά τους. Τα ευρήματα θα κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες (F1 έως F4), με τις δύο πρώτες να θεωρούνται χαμηλής σοβαρότητας και τις άλλες δύο υψηλής. Για τα λιγότερο σημαντικά ευρήματα (F1 και F2), η ευθύνη για την επίλυσή τους μεταφέρεται εξ ολοκλήρου στις ίδιες τις τράπεζες, οι οποίες θα πρέπει να διασφαλίζουν, μέσω εσωτερικών διαδικασιών διακυβέρνησης, ότι έχουν προβεί στις απαιτούμενες διορθωτικές ενέργειες. Δεν θα απαιτείται πλέον η υποβολή αποδεικτικών στοιχείων στις JSTs, αλλά οι τράπεζες θα οφείλουν να διατηρούν τα σχετικά τεκμήρια διαθέσιμα για πέντε έτη, καθώς ενδέχεται να διενεργηθούν δειγματοληπτικοί έλεγχοι.
Δεν αλλάζει η διαδικασία για τα… σημαντικά
Αντίθετα, για τα ευρήματα μεγαλύτερης σοβαρότητας (F3 και F4), καθώς και για περιπτώσεις πολλαπλών F2 που κλιμακώνονται, η διαδικασία παραμένει αναλλοίωτη: η τράπεζα θα πρέπει να υποβάλει σχέδια δράσης και να παρέχει τα απαιτούμενα στοιχεία τεκμηρίωσης εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών. Η εποπτεία θα εξακολουθεί να αξιολογεί την πρόοδο στο πλαίσιο της διαρκούς εποπτείας και της αξιολόγησης SREP, διατηρώντας το δικαίωμα να κλείνει ή να επανενεργοποιεί ευρήματα ανάλογα με την πορεία συμμόρφωσης.
Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι η καθιερωμένη «εκτελεστική επιστολή» που συνόδευε μέχρι σήμερα τις αποφάσεις SREP θα καταργηθεί. Η νέα, συμπαγής επιστολή θα ενσωματώνει πλέον όλα τα απαραίτητα στοιχεία, προσφέροντας μεγαλύτερη σαφήνεια και αποφεύγοντας τις επαναλήψεις. Οι συναντήσεις εποπτικού διαλόγου που αφορούν τα αποτελέσματα SREP θα προγραμματίζονται από τον Ιούνιο έως τα μέσα Ιουλίου κάθε έτους, διευκολύνοντας έτσι τον έγκαιρο και στρατηγικό διάλογο με τις διοικήσεις των τραπεζών.
Η διαδικασία μετάβασης
Τέλος, προς τα τέλη του 2025, οι JSTs θα ενημερώσουν τις τράπεζες για τον τρόπο μετάβασης των υφιστάμενων ευρημάτων και μέτρων από το παλαιό στο νέο σύστημα, ώστε να διασφαλιστεί η συνέχεια και η συνέπεια της εποπτικής διαδικασίας. Η νέα προσέγγιση δεν συνεπάγεται μείωση της εποπτικής αυστηρότητας ή της εστίασης στους κινδύνους. Αντιθέτως, αποσκοπεί στη μεγιστοποίηση της εποπτικής αξίας και στη βελτιστοποίηση της χρήσης πόρων, τόσο από πλευράς εποπτών όσο και εποπτευόμενων τραπεζών.
Η μεταρρύθμιση της SREP, με την απλοποίηση της επικοινωνίας, την αποφόρτιση της γραφειοκρατίας και την ενίσχυση της λογοδοσίας των τραπεζών, σηματοδοτεί ένα νέο πρότυπο ευρωπαϊκής εποπτείας. Πρόκειται για μια στρατηγική επανεκκίνηση που προσαρμόζει την εποπτεία στις απαιτήσεις ενός δυναμικού και μεταβαλλόμενου χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος, όπου η διαφάνεια, η στοχοπροσήλωση και η υπευθυνότητα αποτελούν προϋποθέσεις σταθερότητας.