Η μακροχρόνια εμφυλιοπολεμική κατάσταση στη Λιβύη οδηγεί σε αποτυχία όλες τις συμφωνίες της Ε.Ε. με την Τρίπολη και τη Βεγγάζη. Από τις 14.000 αφίξεις το 2024 φτάσαμε στις 27.000 αφίξεις στην αρχή του έτους και είμαστε ακόμη στον Ιούλιο.
Στο πλαίσιο αυτό ο ρόλος της Τουρκίας είναι καταλυτικός. Με κύρια επιδίωξη τις ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Λιβύης και την ανοχή ΗΠΑ και Ρωσίας η Τουρκία εισχωρεί όλο και περισσότερο στη Λιβύη με κύριο όχημα την παροχή στρατιωτικής ενίσχυσης. Αυτή τη φορά συνάπτει συμφωνίες και με τις δύο πλευρές της χώρας, την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και την προσωρινή κυβέρνηση της Βεγγάζης. Ακόμη και χθες το υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Κυβέρνησης της Τρίπολης υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας με την Τουρκία για την ενίσχυση του λιβυκού στρατού. Η συμφωνία υπογράφηκε στην Άγκυρα και όπως δήλωσε ο Λίβυος υφυπουργός υπεγράφη «για την εκπαίδευση και ανάπτυξη του λιβυκού στρατού, επαινώντας τη στρατηγική σχέση μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας σε αυτόν τον τομέα, ενώ η τουρκική πλευρά επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της να υποστηρίξει τη Λιβύη στην οικοδόμηση των αμυντικών της δυνατοτήτων, αντανακλώντας το βάθος της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών». Αυτή είναι η τρίτη συμφωνία από το 2019 που υπεγράφη και το τουρκολυβικό μνημόνιο, ενώ ακολούθησαν ακόμη δύο το 2022.
Με την προσδοκία της επαναπροσέγγισης με τη Λιβύη μεταβαίνει στην Τρίπολη ο Γεραπετρίτης
Μέσα στο κλίμα αυτό, ο υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Γεραπετρίτης ετοιμάζεται να επισκεφτεί την Τρίτη την Τρίπολη, θέτοντας σε εφαρμογή τη δεύτερη φάση προσέγγισης της Λιβύης, τόσο για το ζήτημα του μεταναστευτικού όσο και για το ζήτημα του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου και τον διάλογο για τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών.
Το εγχείρημα του Έλληνα ΥΠΕΞ εμφανίζει μεγαλύτερη δυσκολία από την προηγούμενη συνάντηση με τον στρατηγό Χαφτάρ, καθώς ο πρωθυπουργός της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά καθοδηγείται από την Άγκυρα, υπέγραψε το τουρκολιβυκό μνημόνιο και διατηρεί στρατιωτική συνεργασία με την Τουρκία. Βέβαια η κυβερνητική θητεία του έχει λήξει από τον περασμένο Δεκέμβριο και παρά τη διεθνή αναγνώριση της κυβέρνησής του, καλείται τώρα από τη διεθνή κοινότητα να οδηγήσει τη χώρα του σε εκλογές και το αποτέλεσμα να γίνει δεκτό από όλες τις φυλές της χώρας και κυρίως από αυτές που ανήκουν στην ανατολική πλευρά. Κάτι σχεδόν ανέφικτο.
Βάσει πηγών του υπουργείου Εξωτερικών, στόχος του Γιώργου Γεραπετρίτη στο επερχόμενο ταξίδι του είναι να παρουσιάσει μία ισορροπημένη θέση ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις. Ωστόσο, όπως τονίζουν, η συνάντηση της Τρίτης χρήζει διαφορετικής αντιμετώπισης, διότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι αυστηρές ανακοινώσεις που δημοσιεύθηκαν από την Τρίπολη, μετά τη δημοσιοποίηση της διεθνούς πρόσκλησης από την Ελλάδα για υποβολή προσφορών αναφορικά με τη χορήγηση αδειών για έρευνες σε θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης. Να υπενθυμίσουμε ότι οι ανακοινώσεις αυτές ήταν ιδιαιτέρως επιθετικές και έκαναν λόγο για παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της γειτονικής χώρας.
Επιπροσθέτως, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το διπλωματικό περιστατικό που είχε συμβεί τον Νοέμβριο του 2022 με την επίσκεψη του τότε υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Τρίπολη. Να θυμίσουμε ότι ο κ. Δένδιας ματαίωσε την προγραμματισμένη συνάντηση με τον πρόεδρο του προεδρικού συμβουλίου Μοχάμεντ Μένφι, όταν στο αεροδρόμιο της Τρίπολης εμφανίστηκε να τον υποδέχεται η υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης της Τρίπολης Νάιλα Μανγκούς. Τότε ο κ. Δένδιας είχε επιλέξει να αναχωρήσει για τη Βεγγάζη αρνούμενος να πραγματοποιήσει τη συνάντηση μαζί της. Η κ. Μανγκούς είχε υπογράψει νωρίτερα το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο είχε καταδικαστεί από τη διεθνή κοινότητα. Βεβαίως, όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, από τότε έχουν παρέλθει 3 χρόνια και το επιβαρυμένο κλίμα από εκείνο το περιστατικό δεν υφίσταται πλέον.
Την ίδια στιγμή στο υπουργείο Εξωτερικών, υπολογίζουν και το αποτύπωμα στις ελληνολιβυκές σχέσεις που άφησε η επίσκεψη του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας στη Βεγγάζη, δείχνοντας ικανοποίηση από το αποτέλεσμά της καθώς διαχωρίζουν τις επαφές που είχε ο κ. Γεραπετρίτης με τον στρατάρχη Χαφτάρ από την μεταγενέστερη αποστολή του Κοινοτικού Επιτρόπου και της συνοδείας του. «Δεν συγχέονται οι δύο αποστολές» διαμηνύουν πηγές του υπουργείου Εξωτερικών και προσμετρούν τις δύο προσεγγίσεις που έγιναν από τους γιους Χαφτάρ προς την ελληνική πλευρά, μετά το διπλωματικό συμβάν με εμφανή στόχο την αποκατάσταση του διπλωματικού κλίματος και την ενίσχυση των ελληνολιβυκών σχέσεων.