Η «Ρax Siriana» υπό απειλή: Ο Αλ-Σάρα, οι Δρούζοι και το Ισραήλ

Η νέα ηγεσία Συρίας είχε υποσχεθεί κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς, όμως δεν τήρησε την υπόσχεση. Ο μεταβατικός πρόεδρος έχει επικεντρωθεί στην ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας, ενώ οι Δρούζοι επιδιώκουν ένα ομοσπονδιακό σύστημα. Την ίδια ώρα το Ισραήλ επιδιώκει για άλλη μια φορά να δείξει ότι είναι το «αφεντικό» χωρίς αμερικανικές παρεμβάσεις

Τις ημέρες της ευφορίας μετά την πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Ασαντ, πολλοί στη Δαμασκό ονειρεύονταν μια νέα αρχή για την πατρίδα τους. Κανείς δεν πίστευε ότι θα ήταν εύκολο, μετά από 50 χρόνια δικτατορίας που εδραζόταν σε θρησκευτικές έριδες, αλλά η σφαγή Αλαουιτών τον περασμένο Μάρτιο και τώρα η σφαγή στη Σουέιντα έχουν διαψεύσει τις ελπίδες ακόμη και των πιο αισιόδοξων.

Οι βίαιες συγκρούσεις στο προπύργιο των Δρούζων ξέσπασαν την Κυριακή με τον τραυματισμό ενός ντόπιου δρούζου εμπόρου από συμμορίες σουνιτών βεδουίνων κατά μήκος του δρόμου που συνδέει τη Δαμασκό με τη Σουέιντα. Οπως γράφει σε ανταπόκρισή της από το Τελ Αβίβ η Γκαμπριέλα Κολαρούσο της La Repubblica, αυτή είναι μια σημαντική λεπτομέρεια, επειδή η συμφωνία που επιτεύχθηκε τον Μάιο μεταξύ των κεντρικών αρχών και των τοπικών δυνάμεων των Δρούζων, προέβλεπε πως υπεύθυνη για την ασφάλεια στον συγκεκριμένο αυτοκινητόδρομο και σε άλλες περιοχές της επαρχίας θα ήταν η κυβέρνηση.

Ωστόσο η δέσμευση αυτή δεν τηρήθηκε ενώ άκαρπες αποδείχτηκαν και οι προσπάθειες ενσωμάτωσης των πολιτοφυλακών των Δρούζων στον νεοσύστατο συριακό στρατό. Και όταν η Δαμασκός αποφάσισε τις προηγούμενες ημέρες να στείλει άρματα μάχης και βαρύ εξοπλισμό για να καταστείλει τις αντίπαλες παρατάξεις και να θέσει υπό τον έλεγχό της την πόλη, οι συγκρούσεις όχι μόνο κλιμακώθηκαν αλλά μετατράπηκαν, εν τέλει, σε μάχη μεταξύ των Δρούζων και των κυβερνητικών δυνάμεων.

Οι Δρούζοι είναι μια θρησκευτική μειονότητα που προέρχεται από ένα παρακλάδι του σιιτικού Ισλάμ (Ισμαηλισμός) και έχει τη δική της, εξαιρετικά μυστικοπαθή πίστη. Περισσότεροι από τους μισούς ζουν στη Συρία, οι υπόλοιποι είναι μοιρασμένοι μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ, περιλαμβανομένων των κατεχόμενων Υψιπέδων του Γκολάν. Η «πρωτεύουσά» τους στη Συρία είναι η Σουέιντα, το μόνο κυβερνείο στη χώρα όπου μια μειονότητα αποτελεί ισχυρή πλειοψηφία – αποτελούν περίπου το 80% του τοπικού πληθυσμού, έναντι μόλις 3% σε εθνικό επίπεδο – αλλά Δρούζοι ζουν επίσης στη Νταράα και σε ορισμένα προάστια της Δαμασκού. Κατά τη διάρκεια του 14ετούς εμφυλίου πολέμου στη Συρία οι Δρούζοι παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό ουδέτεροι, διατήρησαν ένα ορισμένο βαθμό διοικητικής αυτονομίας και δημιούργησαν τις δικές τους πολιτοφυλακές για να αμύνονται από το ISIS και τους σουνίτες εξτρεμιστές που τους θεωρούν αιρετικούς.

Οι νέοι ηγέτες της Συρίας είχαν υποσχεθεί μια κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς, όμως στην εκτελεστική εξουσία μετέχει μόνο ένα μέλος της μειονότητας των Δρούζων. Ο σύρος μεταβατικός πρόεδρος Αχμεντ αλ-Σάρα έχει επικεντρωθεί στην ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας, ενώ οι Δρούζοι επιδιώκουν ένα ομοσπονδιακό σύστημα. Πολλοί φοβούνται τους ισλαμιστές αλλά δεν αρνούνται τον διάλογο με τη Δαμασκό, παρά τις επανειλημμένες συγκρούσεις τους τελευταίους μήνες με δυνάμεις που συνδέονται με την κυβέρνηση.

Τις προηγούμενες ημέρες, ο σεΐχης Γιουσέφ Τζαρμπού, για παράδειγμα, ένας από τους ηγέτες των Δρούζων στη Συρία, άσκησε πίεση για εκεχειρία και μια συμφωνία εθνικής ενότητας. Αλλες, όμως, ομάδες Δρούζων είναι πιο επιφυλακτικές.

Ενας σημαντικός λόγος είναι το γεγονός ότι μετά τη σφαγή των Αλαουιτών τον Μάρτιο, ο Μοχάμεντ αλ Σάρα υποσχέθηκε δικαιοσύνη, αλλά οι υπεύθυνοι δεν κλήθηκαν να λογοδοτήσουν ενώ μια έρευνα του Reuters κατέδειξε, μάλιστα, την άμεση εμπλοκή κυβερνητικών αξιωματούχων στο αιματοκύλισμα.

Οσο για τον απολογισμό των συγκρούσεων των προηγούμενων ημερών, το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κάνει λόγο για περισσότερους από 300 νεκρούς από την περασμένη Κυριακή, περιλαμβανομένων τουλάχιστον 27 ανθρώπων που εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες.

Μια σφαγή έλαβε χώρα στο νοσοκομείο της Σουέιντα, ωστόσο οι δράστες παραμένουν άγνωστοι, όπως και οι υπεύθυνοι για τη βία και τις λεηλασίες κατά αμάχων. Πάντως, όπως σημειώνει η ιταλίδα απεσταλμένη στο Τελ Αβίβ, θεωρείται σίγουρο πως στη Σουέιντα τις προηγούμενες ημέρες έδρασαν και πολιτοφυλακές διαφόρων φυλών από τα ανατολικά της χώρας.

Σε αυτό το πλαίσιο στην νέα αυτή ενδοσυριακή κρίση ενεπλάκη και το Ισραήλ, βάλλοντας κατά δεκάδων στόχων στη νότια Συρία αλλά και στη Δαμασκό. Τελικά ο Αλ-Σάρα ανακοίνωσε αργά το βράδυ της Τετάρτης, πως με απόφασή του «μεταβιβάζεται σε τοπικές παρατάξεις και δρούζους σεΐχηδες» η ευθύνη για την ασφάλεια στη Σουέιντα.

Σε τηλεοπτικό διάγγελμά, του ο de facto αρχηγός του συριακού κράτους, υποσχέθηκε πως θα «λογοδοτήσουν» οι δράστες εγκλημάτων εναντίον Δρούζων, καταδίκασε «τη στοχοποίηση μεγάλης κλίμακας πολιτικών και κυβερνητικών υποδομών» στη Συρία από το Ισραήλ, ενώ εξήρε τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, της Τουρκίας και αραβικών κρατών, που κατ’ αυτόν «έσωσε την περιοχή από άδηλη τύχη».

Τι επιδιώκει το Ισραήλ

Επίσημα το Ισραήλ ανέλαβε δράση για να προστατέψει μια φιλική μειονότητα (οι Δρούζοι του Ισραήλ υπηρετούν στον στρατό). Ομως ο κύριος στόχος των εντυπωσιακών επιδρομών εναντίον της Δαμασκού ήταν να απωθήσουν τον νεοσύστατο συριακό στρατό προς τα βόρεια.

«Η νότια Συρία πρέπει να αποστρατιωτικοποιηθεί: για το Ισραήλ αυτή είναι μια κόκκινη γραμμή και δεν έχει σημασία το γεγονός ότι το πρώην μέλος της Αλ Κάιντα (ο Αλ-Σάρα) έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν θέλει έναν περιφερειακό πόλεμο και έχει ξεκινήσει ακόμη και διαπραγματεύσεις για ένα σύμφωνο μη επίθεσης που οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να δουν να μετατρέπεται σε πλήρη ομαλοποίηση με το Ισραήλ», συνοψίζει η ιταλίδα δημοσιογράφος. «Ο Νετανιάχου έχει μια εύκολη αποστολή απέναντι σε έναν στρατό που δεν είναι ακόμη στρατός και του οποίου τα οπλοστάσια καταστράφηκαν από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς μετά από την πτώση του Ασαντ. Επιβάλλει με τη βία τη δική του αρχιτεκτονική ασφαλείας στη νότια Συρία. Αλλά υποδαυλίζει την οργή στη Δαμασκό και διχάζει επίσης τους Δρούζους, οι οποίοι δεν θέλουν να θεωρούνται πέμπτη φάλαγγα του Ισραήλ», προσθέτει.

Οπως εξηγεί στην Haaretz ο γνωστός ισραηλινός αναλυτής Ζβι Μπάρελ, το Ισραήλ επιδιώκει μεν να «ομαλοποιήσει» τις σχέσεις του με τη Δαμασκό, αλλά ταυτόχρονα φοβάται το ανεξέλεγκτο χάος που επικρατεί στη χώρα. Από τις σφαγές της Χαμάς, την 7η Οκτωβρίου του 2023, και έπειτα, το Ισραήλ άρχισε να βάλλει κατά πάντων χωρίς πολλούς ενδοιασμούς, ακόμη και προληπτικά.

Η πτώση του φιλοϊρανικού καθεστώτος Ασαντ, η οποία ακολούθησε την ήττα της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, επέτρεψε στην ισραηλινή αεροπορία να βυθίσει τον συριακό στόλο και να βομβαρδίσει στρατιωτικές βάσεις και οπλοστάσια. Το εβραϊκό κράτος διέταξε επίσης τα στρατεύματά του να καταλάβουν πλήρως το Ορος Ερμών και να επεκτείνουν την κατοχή στα Υψίπεδα του Γκολάν πολύ πέρα από τα σύνορα των πολέμων του 1967 και του 1973.

«Στη Συρία το Ισραήλ έχει παραβιάσει επανειλημμένα τις διεθνείς συμβάσεις τους τελευταίους μήνες», γράφει ο Μπάρελ. Σε αυτό το πλαίσιο προληπτικής επιθετικότητας για την εξασφάλιση του ελέγχου σε περιοχές που μέχρι πριν από οκτώ μήνες αποτελούσαν δυνητικά ορμητήρια για τις προσκείμενες στην Τεχεράνη δυνάμεις, το Ισραήλ επιδίωξε να προσεγγίσει περαιτέρω τους Δρούζους, αντιμετωπίζοντάς τους ως συμμάχους. Και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι ο Αχμεντ αλ-Σάρα προτείνει εδώ και καιρό στον Νετανιάχου μια σοβαρή συμφωνία, ζητώντας, ωστόσο, συγχρόνως τον τερματισμό των παρεμβάσεων στη χώρα του.

Τι κερδίζει, όμως, ο Νετανιάχου, αποδυναμώνοντας έναν εταίρο με τον οποίο διαπραγματευόταν ένα σύμφωνο μη επίθεσης; «Ο Νετανιάχου πρέπει να αποδείξει ότι αυτός κάνει κουμάντο, ότι δεν ακολουθεί τις εντολές της Αμερικής. Μετά από την πτώση του Ασαντ είχε πει ότι δεν επιδιώκει την ανάπτυξη στρατευμάτων στη νότια Συρία ενώ τώρα την επιβάλλει με τη βία. Από τη δική του σκοπιά πρόκειται για επιτυχία. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε τώρα μεταξύ των Δρούζων και της Δαμασκού είναι ίδια με εκείνη του Μαΐου: ο συριακός στρατός αποσύρεται από το νότο», είπε, μιλώντας στη La Repubblica o Σεντρίκ Λαμπρούς, ερευνητής στην École des Hautes Etudes Sociales του Παρισιού με ειδίκευση στη Συρία.

Πηγή: Pagenews.gr