Μεθοδικά και επίμονα, η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNU) της Λιβύης εντείνει την εμπλοκή της στο παιχνίδι γεωπολιτικής αντιπαράθεσης στην Ανατολική Μεσόγειο, λειτουργώντας ως προέκταση των στρατηγικών επιδιώξεων της Άγκυρας. Παρά τις προσπάθειες της Αθήνας να αποκαταστήσει πιο λειτουργικούς διαύλους με την Τρίπολη, ο «πόλεμος των χαρτών» όχι μόνο συνεχίζεται, αλλά και κλιμακώνεται.
Ο τελευταίος χάρτης που κατατέθηκε στον ΟΗΕ συνοδεύεται από ρηματική διακοίνωση (Α/79/916), η οποία περιλαμβάνει σειρά προβληματικών σημείων: αμφισβητεί την επήρεια της Κρήτης, «γράφει στα χαρτιά» τα δυτικά όρια της αιγυπτιακής ΑΟΖ και αγγίζει ακόμα και δικαιώματα της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η γραμμή βάσης μάλιστα στηρίζεται στον κόλπο της Σύρτης, έναν θαλάσσιο σχηματισμό που δεν πληροί τα κριτήρια για κλείσιμο, λόγω μεγάλου εύρους.
Η Λιβύη δεν ενεργεί μόνη. Η κινητικότητα της GNU είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη με τις τουρκικές επιδιώξεις στην περιοχή, όπως αυτές έχουν εκφραστεί ήδη από το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, αλλά και με τις διεκδικήσεις της Άγκυρας στον ΟΗΕ – μεταξύ των οποίων και ο χάρτης του Μαρτίου 2020, που σχεδόν «αγγίζει» τα χωρικά ύδατα της Κρήτης, της Καρπάθου και της Ρόδου σύμφωνα με την kathimerini.gr και τον Βασίλη Νέδο
Κίνδυνος «νέου Ορούτς Ρέις»
Η ανησυχία στην Αθήνα δεν είναι θεωρητική. Σενάριο κλιμάκωσης, παρόμοιο με εκείνο του θέρους του 2020, όταν το Oruc Reis είχε βρεθεί στην καρδιά της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, φαντάζει πλέον υπαρκτό. Εάν η Τρίπολη, με τουρκική κάλυψη, επιχειρήσει έρευνες νοτίως της Κρήτης –σε περιοχές που έχουν ήδη παραχωρηθεί από την Ελλάδα σε εταιρείες όπως η Chevron και η ExxonMobil– η ένταση μπορεί να περάσει τα διπλωματικά όρια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 25 Ιουνίου η Λιβυκή Εταιρεία Πετρελαίου υπέγραψε συμφωνία με την τουρκική ΤΡΑΟ για τέσσερα θαλάσσια οικόπεδα, σε περιοχές που εμπίπτουν σε ελληνική ερμηνεία της μέσης γραμμής. Η τελετή πραγματοποιήθηκε με φόντο χάρτη του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Διπλωματική αντεπίθεση με «όπλο» τη νομιμότητα
Η ελληνική απάντηση βασίζεται σε προσφυγή στο Διεθνές Δίκαιο. Συμφωνίες με Ιταλία και Αίγυπτο, κατατεθειμένες στον ΟΗΕ, αλλά και η κατάθεση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ) στην Ε.Ε., ενισχύουν τη νομική θωράκιση της Αθήνας. Οι συσκέψεις στο ΥΠΕΞ είναι συνεχείς και στόχος είναι να καταδειχθεί ότι η λιβυκή στάση δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.
Το επόμενο βήμα θα μπορούσε να είναι η διεθνής διαιτησία – όπως είχε κάνει άλλωστε η ίδια η Λιβύη στο παρελθόν, το 1982, στη διένεξη με τη Μάλτα.
Πολιτική εξάρτηση και ενεργειακή σύμπλευση
Η GNU της Τρίπολης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τουρκική στήριξη, πολιτική και στρατιωτική. Παρότι δεν έχει κυρωθεί από τη Βουλή της Λιβύης στη Βεγγάζη –που ελέγχεται από τον στρατάρχη Χαφτάρ– το τουρκολιβυκό μνημόνιο εξακολουθεί να «παράγει αποτελέσματα στο πεδίο», κυρίως μέσω προκαταρκτικών συμφωνιών για έρευνα υδρογονανθράκων και διαρκών ρηματικών διακοινώσεων.
Την ίδια ώρα, η Άγκυρα προσπαθεί να εμφανιστεί στη Δύση ως ένας «συνεννοήσιμος» εταίρος. Με το βλέμμα στραμμένο στην τελωνειακή ένωση με την Ε.Ε. και στην επαναπροσέγγιση με τις ΗΠΑ (και το πρόγραμμα F-35), η τουρκική ηγεσία προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις διεκδικήσεις της και την αποφυγή ανοιχτής σύγκρουσης.
Στρατηγική αποτροπής
Η Αθήνα επιχειρεί να μπλοκάρει την επιρροή της Άγκυρας στη λιβυκή Βουλή της Βεγγάζης και να αποτρέψει την πλήρη κύρωση του μνημονίου. Ωστόσο, η συγκυρία μοιάζει επικίνδυνα εύφλεκτη. Εάν η Τουρκία αποφασίσει να άρει τους προσωρινούς αυτοπεριορισμούς που θέτει για λόγους τακτικής, τότε ο συνδυασμός της διπλωματικής δράσης της Λιβύης με τη στρατιωτική ετοιμότητα της Άγκυρας ενδέχεται να δημιουργήσει ένα νέο επεισόδιο έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ενεργειακή σκακιέρα της περιοχής, τα συμφέροντα των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών και η εύθραυστη πολιτική κατάσταση στη Λιβύη συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα, το οποίο η Ελλάδα επιχειρεί να αποφορτίσει με θεσμικά και νομικά μέσα – αλλά έχοντας στραμμένο το βλέμμα στην επόμενη κίνηση της Άγκυρας.
Πηγή: pagenews.gr