ACI: Το «όπλο» της Ευρώπης απέναντι στους δασμούς του Τραμπ

Η 1η Αυγούστου πλησιάζει και μαζί της η εφαρμογή των νέων αμερικανικών δασμών 30% σε ευρωπαϊκά προϊόντα, σύμφωνα με την οικονομική ατζέντα του Ντόναλντ Τραμπ. Στις Βρυξέλλες επικρατεί πυρετός διαβουλεύσεων, με την ΕΕ να προσπαθεί μέχρι και την ύστατη στιγμή να πετύχει συμβιβασμό. Όμως, τα περιθώρια στενεύουν, οι αποκλίσεις παραμένουν και η σύγκρουση είναι πλέον ορατή.

Η δήλωση του Αμερικανού υπουργού Εμπορίου, Χάουαρντ Λούτνικ, ότι «είναι καλύτερο να ανοίξετε τις αγορές σας στις ΗΠΑ παρά να πληρώσετε δασμούς», επιβεβαιώνει το μονομερές ύφος της στρατηγικής Τραμπ και τη μετατροπή του εμπορίου σε μέσο γεωπολιτικής πίεσης.

Το «όπλο» της Ευρώπης: Anti-Coercion Instrument (ACI)

Αν η διπλωματία αποτύχει, η ΕΕ έχει ήδη έτοιμο το ισχυρότερο εργαλείο αντίδρασης που διαθέτει: το Anti-Coercion Instrument (ACI). Πρόκειται για νομικό και γεωοικονομικό μηχανισμό που επιτρέπει την επιβολή ευρέος φάσματος αντιμέτρων, όχι μόνο με δασμούς αλλά και με περιορισμούς στις επενδύσεις, τις ψηφιακές υπηρεσίες, τις δημόσιες συμβάσεις και τις χρηματοοικονομικές δραστηριότητες.

Η Γαλλία φέρεται να πιέζει για άμεση ενεργοποίηση του ACI σε περίπτωση κατάρρευσης των διαπραγματεύσεων. Στόχος, όμως, δεν είναι η τιμωρία, αλλά η αποτροπή. Το ACI λειτουργεί κυρίως ως μοχλός πίεσης, με την απειλή του και μόνο να αρκεί σε πολλές περιπτώσεις για να αποτραπεί οικονομικός εκβιασμός.

Η διαδικασία ενεργοποίησης και τα κριτήρια

Για την ενεργοποίηση του ACI απαιτείται ειδική πλειοψηφία από τα κράτη-μέλη της ΕΕ: 55% των χωρών που εκπροσωπούν το 65% του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Πριν από αυτό, η Κομισιόν διεξάγει ενδελεχή έρευνα, καταλήγει σε συμπέρασμα περί ύπαρξης «εκβιαστικής πρακτικής» και υποβάλλει πρόταση στο Συμβούλιο της ΕΕ. Η διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί εντός 10 εβδομάδων – ή ταχύτερα αν πιέζει η πολιτική συγκυρία.

Ως «εκβιασμός» ορίζεται κάθε μονομερής πίεση χωρίς τεκμηριωμένη παραβίαση διεθνών κανόνων – όπως οι νέοι δασμοί του Τραμπ, που δεν συνοδεύονται από επίσημες εμπορικές παραβάσεις αλλά αποτελούν πολιτικό εργαλείο πίεσης.

Τι μπορεί να επιφέρει το ACI στην πράξη

Η εφαρμογή του ACI θα μπορούσε να επιφέρει σοβαρά πλήγματα στην αμερικανική παρουσία στην Ευρώπη: πρόσθετους φόρους σε εταιρείες όπως η Apple και η Google, περιορισμούς στις αμερικανικές επενδύσεις, ακόμη και αποκλεισμό εταιρειών από δημόσιες προμήθειες ή επιβολή αυστηρών κανονισμών για τα ψηφιακά προϊόντα.

Το εργαλείο αυτό θεσπίστηκε στο τέλος του 2023 ως μέρος της στρατηγικής «Ανοικτής Στρατηγικής Αυτονομίας» της ΕΕ, έπειτα από γεγονότα όπως οι δασμοί της πρώτης θητείας Τραμπ και το εμπορικό εμπάργκο της Κίνας κατά της Λιθουανίας το 2021.

Πέρα από το ACI – Τα έτοιμα αντίμετρα της ΕΕ

Η ΕΕ έχει ήδη καταρτίσει λίστα με «δασμούς εξισορρόπησης» σε αμερικανικά προϊόντα συνολικής αξίας 72 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνει από αεροσκάφη και αυτοκίνητα μέχρι αλκοολούχα ποτά. Παράλληλα εξετάζει περιορισμούς σε στρατηγικές εξαγωγές, έλεγχο δημόσιων συμβάσεων και νέους μηχανισμούς προστασίας ευρωπαϊκών εταιρειών.

Το μήνυμα της Ευρώπης: «Όχι στο εμπόριο με το πιστόλι στον κρόταφο»

Η αντίδραση της ΕΕ δεν επιδιώκει κλιμάκωση, αλλά υπεράσπιση των κανόνων και της οικονομικής κυριαρχίας της. Όμως, η προειδοποίηση είναι σαφής: αν η Ουάσινγκτον επιστρέψει στην εποχή των μονομερών δασμών, η Ευρώπη δεν θα μείνει άπραγη. Το ACI μπορεί να αποδειχθεί το γεωοικονομικό «μπαζούκα» που θα ισορροπήσει το παιχνίδι δυνάμεων στις διατλαντικές σχέσεις.

Πηγή: pagenews.gr