Ιράν: Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω καύσωνα και έλλειψης νερού

H χώρα βυθίζεται όλο και περισσότερο σε μια περιβαλλοντική και υποδομική κρίση, με πρωτοφανείς διακοπές ρεύματος, έλλειψη νερού και κατάρρευση της εμπιστοσύνης του λαού

Η έλλειψη ύδατος και ηλεκτρικού ρεύματος φτάνει σε κρίσιμα επίπεδα σε ολόκληρο το Ιράν, προκαλώντας εκτεταμένες διακοπές των δημόσιων υπηρεσιών και αναγκάζοντας τη διακοπή της λειτουργίας βιομηχανιών. Καθώς τα αποθέματα ύδατος εξαντλούνται γρήγορα και οι διακοπές ρεύματος γίνονται όλο και συχνότερες, η κακοδιαχείριση και οι καθυστερημένες μεταρρυθμίσεις έρχονται στο φως.

Καθώς ένα καυτό κύμα καύσωνα πλήττει το Ιράν, όπως αναφέρει το al monitor, η χώρα βυθίζεται όλο και περισσότερο σε μια περιβαλλοντική και υποδομική κρίση, με πρωτοφανείς διακοπές ρεύματος, έλλειψη νερού και κατάρρευση της εμπιστοσύνης του λαού.

Από την Τεχεράνη έως το Χουζέσταν, οι βρύσες στερεύουν σιγά-σιγά, το ρεύμα διακόπτεται για αρκετές ώρες την ημέρα και οι επιχειρήσεις αγωνίζονται να παραμείνουν ανοιχτές.

Τουλάχιστον 18 από τις 31 επαρχίες της χώρας θα αναγκαστούν να κλείσουν πλήρως ή μερικώς λόγω της έλλειψης ενέργειας και της ακραίας ζέστης.

Η κυβερνητική εκπρόσωπος Φατεμέ Μοχατζεράνι παραδέχτηκε την κρίση, δηλώνοντας ότι τα μέτρα θα συνεχιστούν «εάν χρειαστεί» για την εξοικονόμηση νερού και ηλεκτρικού ρεύματος. Ωστόσο, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πολλοί πολίτες είδαν τα έκτακτα μέτρα ως σημάδια πανικού — και όχι σχεδιασμού — σε ένα ήδη «διαλυμένο» σύστημα.

Οι θερμοκρασίες σε ορισμένες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Σους στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας, έχουν ξεπεράσει τους 52 °C (125,6 °F), προκαλώντας συναγερμό και ευρεία απογοήτευση μεταξύ των πολιτών που αντιμετωπίζουν εδώ και χρόνια οικονομικές δυσκολίες.

Στην Τεχεράνη, οι αρχές έχουν ήδη μειώσει την πίεση του νερού σε μεγάλο μέρος της πρωτεύουσας και έχουν καλέσει τους κατοίκους πολυώροφων κτιρίων να εγκαταστήσουν δικές τους δεξαμενές νερού.

«Δεν υπάρχει νερό», δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας του Ιράν, Αμπάς Αλιαμπάντι, σε μια αιχμηρή ανακοίνωση, σημειώνοντας ότι η κυβέρνηση δεν είχε άλλη επιλογή από το να επιβάλει περιορισμούς στην κατανάλωση νερού και να διαχειριστεί τη ζήτηση.

Την Τρίτη άρχισαν να κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βίντεο που έδειχναν μια ομάδα κατοίκων της βορειοανατολικής πόλης Σαμπζεβάρ να συγκεντρώνονται έξω από το γραφείο του κυβερνήτη για να διαμαρτυρηθούν για τις συνεχιζόμενες διακοπές ρεύματος και νερού. Οι διαδηλωτές προέτρεπαν τους άλλους να μην υποκύψουν στον φόβο, δηλώνοντας: «Είμαστε ενωμένοι σε αυτό». Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν επίσης ότι οι δυνάμεις ασφαλείας έριξαν δακρυγόνα για να διαλύσουν το πλήθος.

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, η πρωτεύουσα βιώνει τη χειρότερη λειψυδρία του τελευταίου αιώνα, με τα αποθέματα σε ζωτικά φράγματα όπως τα Amir Kabir, Taleghan και Latian να έχουν φτάσει σε ανησυχητικά χαμηλά επίπεδα. Η Τεχεράνη έχασε πάνω από 12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αποθηκευμένου νερού σε μόλις τέσσερις ημέρες νωρίτερα αυτό το μήνα, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Tasnim.

Οι βροχοπτώσεις σε εθνικό επίπεδο έχουν μειωθεί κατά 40% σε σύγκριση με τον μέσο όρο ενός έτους. Στην νοτιοανατολική επαρχία Σιστάν-Μπαλουχιστάν, το έλλειμμα είναι ακόμη πιο σοβαρό, με μείωση 84% κατά το τελευταίο έτος.

Η κρίση επιδεινώνεται από τη μακροχρόνια εξάντληση των αποθεμάτων υπόγειων υδάτων. Εμπειρογνώμονες της χώρας εκτιμούν ότι το έλλειμμα σε εθνικό επίπεδο υπερβαίνει τα 140 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, ενώ ορισμένοι υδροφόροι ορίζοντες βρίσκονται στο χείλος της κατάρρευσης.

Η τρέχουσα κρίση νερού συνδέεται με πέντε συνεχόμενα έτη ξηρασίας και με τα χαμηλότερα επίπεδα βροχοπτώσεων των τελευταίων εξήντα ετών, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Ωστόσο, οι φυσικές αιτίες δεν εξηγούν το σύνολο του φαινομένου.

Δεκαετίες κακοδιαχείρισης

Η κρίση νερού στο Ιράν δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Η ανεξέλεγκτη γεώτρηση πηγαδιών, η αναποτελεσματική άρδευση και τα αμφισβητήσιμα έργα κατασκευής φραγμάτων έχουν οδηγήσει τη χώρα στο χείλος του γκρεμού.

Ο πρώην επικεφαλής του Υπουργείου Προστασίας του Περιβάλλοντος, Ισα Καλαντάρι, προειδοποίησε σε συνέντευξή του αυτή την εβδομάδα ότι το Ιράν «έχει ήδη εισέλθει στην κόκκινη ζώνη» και κατηγόρησε τα ιστορικά λάθη για την καταστροφή. «Τα αναπτυξιακά έργα αγνόησαν τα οικολογικά όρια», δήλωσε. «Χωρίς μεταρρυθμίσεις, η κατάρρευση είναι αναπόφευκτη».

Η γεωργία καταναλώνει το μεγαλύτερο μέρος του νερού του Ιράν, το περισσότερο μέσω ξεπερασμένων τεχνικών άρδευσης με πλημμύρες.

Η μακροχρόνια προσπάθεια του κράτους για γεωργική αυτάρκεια σε άγονες ζώνες έχει οξύνει το πρόβλημα, το οποίο επιδεινώνεται από έργα μεταφοράς νερού, στερώντας νερό από ορισμένες περιοχές προς όφελος άλλων που φιλοξενούν βιομηχανίες με υψηλή κατανάλωση νερού. Καθώς τα αποθέματα νερού μειώνονται, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έχει επίσης καταρρεύσει, μια τάση που έχει επιδεινωθεί κατά το τελευταίο έτος, με τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, που κάποτε αποτελούσαν σημαντική πηγή ενέργειας, να λειτουργούν κάτω από το δυναμικό τους.

Η υπερφόρτωση του δικτύου έχει οδηγήσει σε διακοπές ρεύματος σε δεκάδες πόλεις, επηρεάζοντας βιομηχανικές ζώνες και ακόμη και μέσα ενημέρωσης. Την Τρίτη, η φιλο-μεταρρυθμιστική εφημερίδα Ham-Mihan ανακοίνωσε στο κανάλι της στο Telegram ότι δεν ήταν σε θέση να παραδώσει την έντυπη έκδοσή της, μετά από διακοπή της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος για πάνω από οκτώ ώρες.

«Οι διακοπές ρεύματος έχουν γίνει η νέα κανονικότητα στη ζωή όλων μας, αλλά υπάρχουν εργαστήρια όπου κάθε ώρα χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα προκαλεί τεράστιες απώλειες, αφήνοντας τους ιδιοκτήτες τους να ντρέπονται όλο και περισσότερο μπροστά στις οικογένειές τους κάθε μέρα», ανέφερε η εφημερίδα σε άλλο άρθρο της αυτή την εβδομάδα. Από μια βιομηχανική ζώνη κοντά στην Τεχεράνη, η εφημερίδα παρουσίασε μια ζοφερή εικόνα των επιπτώσεων των διακοπών ρεύματος, σημειώνοντας ότι «τα εργαστήρια έχουν κλείσει και ορισμένοι εργαζόμενοι και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων περιφέρονται άσκοπα στις εγκαταστάσεις».

Περιβαλλοντικές και περιφερειακές ανησυχίες

Οι συνέπειες της κρίσης του νερού εκτείνονται πέρα από την καθημερινή ταλαιπωρία. Η συρρίκνωση των υδροφορέων προκαλεί πλέον καθίζηση του εδάφους σε αστικές περιοχές, καταστρέφοντας υποδομές και ιστορικά μνημεία. «Η κατάσταση θα επιδεινωθεί στο εγγύς μέλλον», προειδοποίησε ο Αλί Μπεϊτολάχι, ανώτερος σύμβουλος του Υπουργείου Περιβάλλοντος. «Και καμία πόλη δεν έχει εφαρμόσει ένα σοβαρό σχέδιο για την ανανέωση ή τη διαχείριση των υπόγειων υδάτων».

Η σκόνη, η εξαφάνιση των υγροτόπων και η ερημοποίηση εντείνονται επίσης, ιδίως στις παραμεθόριες περιοχές όπως το Κουζέσταν και στα βορειοδυτικά, όπου η λίμνη Ουρμία έχει σχεδόν στερέψει.

Κατά την επίσκεψή του στο Υπουργείο Περιβάλλοντος την Τρίτη, ο Πρόεδρος Μασούντ Πεζέσκιάν αναγνώρισε το μέγεθος της κρίσης. «Αυτό που ονομάζουμε ανάπτυξη μας ωθεί πράγματι προς πολλαπλές κρίσεις, στον τομέα του νερού, της ηλεκτρικής ενέργειας και της ενέργειας».

Επίσης, επέκρινε τις κρατικές υπηρεσίες για την αποτυχία τους να επιβάλουν βασικά οικολογικά μέτρα προστασίας, δηλώνοντας ότι οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας «δεν πρέπει να παρέχουν υπηρεσίες σε όσους παραβιάζουν τα περιβαλλοντικά όρια».

Πέρα από τις εγχώριες επιπτώσεις, η επιδείνωση της περιβαλλοντικής κατάρρευσης του Ιράν θα μπορούσε να πυροδοτήσει περιφερειακές εντάσεις. Η χώρα μοιράζεται μεγάλους ποταμούς και υπόγειους υδροφορείς με το Ιράκ, την Τουρκία και το Αφγανιστάν — χώρες που αντιμετωπίζουν τις δικές τους ανταγωνιστικές απαιτήσεις σε νερό και αμφιλεγόμενα σχέδια κατασκευής φραγμάτων. Η διαμάχη της Τεχεράνης με την Καμπούλ για τον ποταμό Χελμάντ αποτελεί ήδη ένα σημείο ανάφλεξης, και Ιρανοί εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι η επιδείνωση της ροής των υδάτων θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω διπλωματικές ρήξεις.

Μια μακροπρόθεσμη λύση για την υδατική στρατηγική του Ιράν μπορεί να απαιτεί την απαγόρευση των καλλιεργειών που απαιτούν μεγάλη κατανάλωση νερού σε άγονες περιοχές, την αποκατάσταση των υγροτόπων, την επιβολή κανονισμών για την άντληση υπόγειων υδάτων και την ενσωμάτωση της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή στην αναπτυξιακή πολιτική — καθένα από τα οποία θα απαιτήσει πολιτική βούληση.

Προς το παρόν, τα σχεδόν άδεια φράγματα και τα σκοτεινά σπίτια της χώρας δεν είναι πλέον σημάδια μιας επικείμενης κρίσης. Είναι η πραγματικότητα μιας χώρας που αντιμετωπίζει τις συνέπειες δεκαετιών αδράνειας, αν όχι πλήρους άρνησης.

Πηγή: Pagenews.gr