Η πλαστική ρύπανση έχει εξελιχθεί σε μια σιωπηλή πανδημία που επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον από τη γέννηση έως το θάνατο. Νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Lancet χαρακτηρίζει το πλαστικό ως έναν «υποτιμημένο, αυξανόμενο παγκόσμιο κίνδυνο», με κόστος που ξεπερνά τα 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μόνο σε ζημιές υγείας.
Η παραγωγή πλαστικού έχει αυξηθεί κατά 200 φορές από το 1950 και προβλέπεται να τριπλασιαστεί έως το 2060, φτάνοντας πάνω από 1 δισεκατομμύριο τόνους τον χρόνο. Από αυτό, λιγότερο από το 10% ανακυκλώνεται, ενώ πάνω από 8 δισεκατομμύρια τόνοι έχουν ήδη συσσωρευτεί στον πλανήτη – από τις κορυφές των Ιμαλαΐων έως τον πυθμένα των ωκεανών.
Τα πλαστικά πλήττουν την υγεία σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής τους: από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων, την παραγωγή και χρήση, έως την τελική απόρριψη. Οι επιπτώσεις περιλαμβάνουν έκθεση σε τοξικές χημικές ουσίες, ατμοσφαιρική ρύπανση, και τη διείσδυση μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό.
Έρευνες έχουν εντοπίσει μικροπλαστικά στο αίμα, τον εγκέφαλο, τον πλακούντα, το σπέρμα, ακόμη και στο μητρικό γάλα. Παρότι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις δεν έχουν ακόμα αποσαφηνιστεί πλήρως, σχετίζονται με καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο, προβλήματα γονιμότητας και παιδικές ασθένειες.
Περισσότερες από 16.000 χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πλαστικών — πολλές από τις οποίες είναι δυνητικά επιβλαβείς, ενώ η διαφάνεια γύρω από τη σύστασή τους παραμένει ελλιπής. Η παρουσία τριών συγκεκριμένων ενώσεων (PBDE, BPA, DEHP) συνδέεται με ζημιές υγείας σε 38 χώρες, με εκτιμώμενο κόστος 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.
Εν όψει του έκτου και τελευταίου γύρου διεθνών διαπραγματεύσεων για την παγκόσμια συνθήκη κατά των πλαστικών, το χάσμα είναι έντονο: 100+ χώρες υποστηρίζουν περιορισμό της παραγωγής, ενώ πετρελαιοπαραγωγές χώρες και η βιομηχανία επιμένουν στην ανακύκλωση — παρότι είναι ξεκάθαρο ότι μόνη η ανακύκλωση δεν αρκεί.
Όπως δήλωσε ο καθηγητής Philip Landrigan: «Οι ευάλωτοι πληθυσμοί —τα παιδιά, τα βρέφη, τα αγέννητα— είναι οι πρώτοι που πληρώνουν το τίμημα. Η ανάγκη για δράση είναι επείγουσα».
Ορισμένα στατιστικά
| Θέμα | Στατιστικό | | ——————————————- | ——————- | | Αύξηση παραγωγής πλαστικού από το 1950 | +200 φορές | | Εκτιμώμενη παραγωγή πλαστικού έως 2060 | 1 δισ. τόνοι / έτος | | Ποσοστό ανακύκλωσης παγκοσμίως | < 10% | | Παγκόσμιο κόστος υγείας από πλαστικά | 1,5 τρισ. \$ / έτος | | Ετήσιες εκπομπές CO₂ από παραγωγή πλαστικών | 2 δισ. τόνοι | | Ποσοστό πλαστικών από ορυκτά καύσιμα | 98% |
Πηγή: pagenews.gr