«Ο Όρκος της Ευρώπης»: Όταν ο Μύθος Συναντά τη Σκιά του Τραύματος

Στο καυτό θέρος της Επιδαύρου, εκεί όπου ο μαρμάρινος αμφιθεατρικός κύκλος ανασαίνει αιώνες ιστορίας και μνήμης, παρουσιάστηκε στις 1 και 2 Αυγούστου η παγκόσμια πρεμιέρα του θεατρικού έργου «Ο Όρκος της Ευρώπης» (Le Serment de l’Europe) του Λιβανοκαναδού δραματουργού Wajdi Mouawad. Με τη Ζιλιέτ Μπινός στον πρωταγωνιστικό ρόλο και ένα διεθνές καλλιτεχνικό σύνολο, η παράσταση αποτέλεσε αναμφίβολα ένα από τα πλέον πολυσυζητημένα γεγονότα του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου 2025.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Athens Epidaurus Festival (@athensepidaurusfestival)

Μια πράξη-κραυγή: Η Ευρώπη ως αρπαγή και τραύμα

Με το μύθο της αρπαγής της Ευρώπης από τον Δία ως σημείο εκκίνησης, ο Mouawad δεν ενδιαφέρεται για την αφήγηση αλλά για την αποκωδικοποίηση. Ο ίδιος σημείωσε χαρακτηριστικά:«Η αρπαγή της Ευρώπης είναι η πρώτη μεγάλη σφαγή. Μια γυναίκα μεταφέρεται αλλού χωρίς τη θέλησή της. Κι από εκεί, ξεκινά ένας πολιτισμός. Αλλά κι ένα νήμα βίας που διατρέχει την Ιστορία, απλωμένο πάνω στα σώματα των γυναικών».

epidavros

Η παράσταση δεν είναι “θεατρική” με τη συμβατική έννοια. Είναι μια ποιητική καταβύθιση σε τραύματα συλλογικά, πολιτισμικά, προσωπικά. Ένα κατακερματισμένο παλίμψηστο μνήμης, καταγωγής, σιωπής και φωνής. Οι θεματικές του έργου εστιάζουν στον ξεριζωμό, την οικογενειακή κληρονομιά του πόνου, τον διχασμό και την κάθαρση, ενώ το σκηνικό ταξιδεύει τον θεατή σε μια φανταστική ασιατική χώρα, που λειτουργεί ως αρχετυπικός χώρος εξορίας και παραμόρφωσης.

Η Μπινός ως σύμβολο, όχι ως ηρωίδα

Η Ζιλιέτ Μπινός, φιγούρα απόλυτης υποκριτικής καθαρότητας, δεν υποδύεται, ενσαρκώνει. Η παρουσία της είναι περισσότερο μεταφυσική παρά αφηγηματική. Σαν να μην “παίζει”, αλλά να συνομιλεί με τις σκιές. Η σκηνική της οικονομία, η σπαρακτική ακρίβεια στην κίνηση και στη φωνή, δημιουργούν μια ζωντανή εγκατάσταση οδύνης.

Η ίδια η παράσταση δεν ακολουθεί ευθύγραμμη πορεία. Είναι επεισοδιακή, αποσπασματική, γεμάτη συμβολισμούς, ψιθύρους και ξαφνικές εκρήξεις. Ο ήχος (υποβλητικός και ηλεκτρονικός), το φως (σχεδόν κινηματογραφικό), και το κείμενο (συχνά ποιητικό, σχεδόν υπνωτιστικό) συνθέτουν μια αισθητηριακή εμπειρία.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Athens Epidaurus Festival (@athensepidaurusfestival)

Η γλώσσα της καθόδου: 35 γλώσσες, 1 ουρλιαχτό

Η ξενόγλωσση παραγωγή με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους δεν κατάφερε να συγκινήσει όλους. Αν και η προσέγγιση του Mouawad είναι διεθνής και πολυεπίπεδη, η σύνδεση με το ελληνικό κοινό φάνηκε εύθραυστη. Η προσέλευση ήταν αισθητά περιορισμένη: περίπου 4.000 θεατές στην Επίδαυρο της Παρασκευής — για πολλούς, αποκαλυπτικό σημάδι μιας συναισθηματικής αποστασιοποίησης.

Η κριτική σύγκρουση: Διχασμός αντί χειροκροτήματος

Η παράσταση προκάλεσε κύματα συζήτησης, ειδικά μετά την έντονα επικριτική ανάρτηση του ιστορικού και συγγραφέα Στάθη Καλύβα, που χαρακτήρισε το έργο:«Πορνογραφία της βίας, υστερία, φλυαρία, μαγική σκέψη, απόλυτη κοινοτυπία».

Ο Καλύβας, δηλώνοντας την εκτίμησή του στο προηγούμενο έργο του Mouawad “Incendies” (Πυρκαγιές), απογοητεύτηκε από αυτό που θεωρεί ως «υπερβολική κατασκευή», χωρίς ουσιαστική θεατρική πρόταση. Μίλησε επίσης για προβληματικά στερεότυπα, τονίζοντας ότι:«Η ενοχή δεν μεταδίδεται κληρονομικά, ούτε η λύση είναι το αέναο αυτομαστίγωμα.»

Όμως… Μήπως αυτός ήταν ο σκοπός;

Το Le Serment de l’Europe δεν θέλει να αρέσει. Θέλει να αναστατώσει. Να γδάρει τη ρητορική περί “πολιτισμού” και να δείξει τη θυσία, τη σιωπή, την αρπαγή που θεμελίωσε τις κοινωνίες μας.

Είναι ένα έργο που αρνείται να ενταχθεί. Δεν έχει κορύφωση, δεν έχει λύση. Ίσως γιατί μιλά για τραύματα που ακόμα αιμορραγούν.

 Ήταν καλό θέατρο;

Ίσως όχι για όλους. Ίσως ούτε για τον ίδιο τον Mouawad. Αλλά σίγουρα ήταν μια τολμηρή, φιλόδοξη, άβολη σκηνική πρόταση, που δεν ξεχνιέται εύκολα. Και κάποιες φορές, αυτό αρκεί.

Το Φεστιβάλ Επιδαύρου συνεχίζει τον διάλογο με το παρόν — ακόμη κι όταν αυτό πονάει.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Athens Epidaurus Festival (@athensepidaurusfestival)

Πηγή: pagenews.gr