Δημήτρης Μπαλής
Τα τελευταία 15 χρόνια, ενώ η Ελλάδα σπάει συνεχώς ρεκόρ ταξιδιωτικών αφίξεων και εισπράξεων, ταυτόχρονα διαμορφώνεται μια ανησυχητική πραγματικότητα για τον ξενοδοχειακό κλάδο. Κάθε εβδομάδα, κατά μέσο όρο δύο ξενοδοχεία κατηγορίας ενός και δύο αστέρων βάζουν «λουκέτο», αποτυπώνοντας τη ραγδαία αλλαγή στο τοπίο της τουριστικής υποδομής.
Η μείωση των μικρών ξενοδοχείων στα τελευταία 15 χρόνια
Το 2009, η Ελλάδα διέθετε συνολικά:
- 4.368 ξενοδοχεία δύο αστέρων
- 1.568 ξενοδοχεία ενός αστέρα
Στα τέλη του 2024, ο αριθμός αυτός μειώθηκε σε:
- 3.251 ξενοδοχεία δύο αστέρων
- 1.147 ξενοδοχεία ενός αστέρα
Συνολικά, χάθηκαν 1.538 ξενοδοχεία χαμηλής κατηγορίας, σύμφωνα με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ). Αυτό σημαίνει ότι επί 780 εβδομάδες (15 χρόνια) η χώρα έχασε κατά μέσο όρο δύο ξενοδοχεία την εβδομάδααπό τις κατηγορίες αυτές.
Εκρηκτική αύξηση των πολυτελών μονάδων
Την ίδια περίοδο, η Ελλάδα γνώρισε σημαντική ανάπτυξη στα ανώτερα ξενοδοχειακά επίπεδα:
- Περισσότερα από 450 νέα πεντάστερα και τετράστερα ξενοδοχεία
- Άλλα 244 νέα τριών αστέρων ξεκίνησαν τη λειτουργία τους την τελευταία πενταετία, με ρυθμό σχεδόν τριών νέων μονάδων την εβδομάδα από το 2019 και μετά.
Η συνολική αξία των επενδύσεων για αναβάθμιση και κατασκευή νέων κτιρίων εκτιμάται σε περίπου 2,5 δισ. ευρώ ετησίως, ή κοντά στα 12 δισ. ευρώ στην πενταετία.
Η σκληρή πραγματικότητα των μικρών ξενοδοχείων
Πολλά από τα παλιά μικρά ξενοδοχεία ενός και δύο αστέρων έχουν εγκαταλειφθεί ή ρημάζουν, ιδιαίτερα σε επαρχιακούς και νησιωτικούς δρόμους, όπου στέκουν ως κουφάρια μιας άλλης εποχής. Κάποια έχουν μετατραπεί σε καταλύματα εργαζομένων ή έχουν ενσωματωθεί σε μεγαλύτερες ξενοδοχειακές μονάδες, αλλά τα περισσότερα παραμένουν κλειστά και εγκαταλελειμμένα.
Οι κύριοι λόγοι της εγκατάλειψης είναι:
- Η αδυναμία συντήρησης και λειτουργίας λόγω οικονομικών δυσκολιών
- Η δεκαετής ελληνική οικονομική κρίση και η πανδημία που περιόρισαν δραματικά την εγχώρια ζήτηση
- Τα μεγάλα χρέη, συχνά με τη μορφή συναλλαγματικών, που οδήγησαν σε οικονομική εξόντωση
- Η έλλειψη πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό και αναπτυξιακά προγράμματα, τα οποία προτιμούσαν μεγαλύτερες μονάδες
Οι μικρές μονάδες σε αδιέξοδο και το μέλλον τους
Αν και ένα σημαντικό ποσοστό από τα περίπου 4.398 ξενοδοχεία ενός και δύο αστέρων εξακολουθεί να λειτουργεί, πολλά είναι ζημιογόνα ή αναζητούν νέες επιχειρηματικές λύσεις για να επιβιώσουν. Η αδυναμία τους να χρεώσουν υψηλές τιμές και η περιορισμένη ποιότητα υποδομών τους δυσχεραίνουν την ανταγωνιστικότητά τους.
Επιπλέον, η αύξηση των υπερωριών στον τουρισμό και η καταγραφή γκρίζας εργασίας σε τέτοιες μονάδες αντανακλά την πίεση που αντιμετωπίζουν για να παραμείνουν βιώσιμες σε συνθήκες αυστηρής ρυθμιστικής και φορολογικής συμμόρφωσης.
Όπως εξηγεί διακεκριμένος οικονομολόγος: «Όσο παράνομη και ηθικά κολάσιμη κι αν ήταν αυτή η πρακτική, μαρτυρεί την αδυναμία ενός πολύ μεγάλου αριθμού ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων να είναι ανταγωνιστικές…»
Προκλήσεις και ευκαιρίες για τον ελληνικό τουρισμό
Η δυναμική ανάπτυξη των πολυτελών ξενοδοχείων ενισχύει σημαντικά την οικονομία, αλλά δημιουργεί νέες προκλήσεις:
- Χωροθέτηση των νέων μονάδων
- Υποδομές και περιβαλλοντικό αποτύπωμα
- Επίδραση στις τοπικές κοινωνίες και τον χαρακτήρα των προορισμών
Ταυτόχρονα, η εθνική στρατηγική για τουρισμό υψηλότερης ποιότητας, που στοχεύει σε επισκέπτες με μεγαλύτερη κατά κεφαλήν δαπάνη, αφήνει πίσω της τη μικρή ξενοδοχειακή βάση, η οποία αναζητά πλέον τρόπους προσαρμογής στη νέα πραγματικότητα.
Συμπερασματικά, η εικόνα που διαμορφώνεται είναι αυτή ενός μεταβατικού τοπίου στον ελληνικό τουρισμό:
- Μια σταδιακή αποχώρηση των μικρών, παραδοσιακών ξενοδοχείων
- Μια ταχύτατη άνοδος των πολυτελών, καινοτόμων μονάδων
- Και ένα αυξανόμενο οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα που απαιτεί συνεχή προσοχή και ισορροπία.
Πηγή: pagenews.gr