Η εξασφάλιση μιας κατ’ ιδίαν συνάντησης με τον πρόεδρο των ΗΠΑ είναι κάτι που επιζητούσε από καιρό ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν. Οι Αμερικανοί ηγέτες σπάνια συναντούν παρίες. Η συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ προσδίδει νομιμότητα στον Πούτιν, κολακεύει τις μεγαλοπρεπείς του αξιώσεις και του προσφέρει ένα προπαγανδιστικό πλεονέκτημα για να ενισχύσει τη θέση του εντός των συνόρων, σημειώνει η Telegraph.
Έχοντας εξασφαλίσει μια συμβολική νίκη, ο Πούτιν ελπίζει ότι η συνάντηση της Παρασκευής στην Αλάσκα θα αποφέρει μια πολύ μεγαλύτερη νίκη: τη νομιμοποίηση της κατάληψης ουκρανικών εδαφών.
Για τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι, τον ηγέτη της Ουκρανίας, αυτή είναι αναμφισβήτητα η πιο επικίνδυνη στιγμή του πολέμου – μια στιγμή στην οποία η τύχη της χώρας του θα μπορούσε να αποφασιστεί σε μια συνάντηση στην οποία δεν προσκλήθηκε.
Αν συμβεί το χειρότερο, όπως φοβούνται ο ίδιος και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του, αυτό θα ισοδυναμούσε με μια προδοσία της κλίμακας των μεγάλων διαμελισμών της ιστορίας.
Ο Πούτιν αποκάλυψε ότι είναι έτοιμος να σταματήσει τις εχθροπραξίες με αντάλλαγμα εδάφη στην ανατολική Ουκρανία. Η δήλωση εντυπωσίασε τόσο πολύ το Λευκό Οίκο που ο Τραμπ «πάγωσε» τα σχέδια για την επιβολή νέων κυρώσεων στη Ρωσία και συμφώνησε να συναντηθεί με τον Πούτιν.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έσπευσαν να μάθουν τι είχε προσφέρει πραγματικά ο Πούτιν – μια αποστολή που, σύμφωνα με πληροφορίες, απαιτούσε τρεις τηλεφωνικές κλήσεις με την Ουάσινγκτον, επειδή, δυστυχώς, ο Γουίτκοφ φαινόταν αβέβαιος.
«Με την πάροδο του χρόνου έγινε φανερό ότι η ρωσική πρόταση ήταν πολύ λιγότερο ουσιαστική από ό,τι είχε αρχικά γίνει αντιληπτό», δήλωσε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος που ενημερώθηκε για τις συνομιλίες.
Ο Γουίτκοφ φάνηκε να πιστεύει ότι ο Πούτιν είχε προσφέρει να παραδώσει τις περιοχές Ζαπορίζια και Χερσώνα που κατέχει η Ρωσία, σε αντάλλαγμα για εδάφη στο Λουγκάνσκ και το Ντονέτσκ που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Κιέβου.
Στην πραγματικότητα, ο Πούτιν απαίτησε ολόκληρο το Λουγκάνσκ και το Ντονέτσκ σε αντάλλαγμα για κατάπαυση του πυρός, προσπαθώντας ουσιαστικά να εξασφαλίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αυτό που οι δυνάμεις του δεν κατάφεραν να καταλάβουν στη μάχη.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανησυχούσαν που ο Τραμπ φαινόταν πρόθυμος να εξετάσει την ιδέα. Άσκησαν πίεση απευθείας στον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο, συναντώντας τον Βανς κατά τη διάρκεια των διακοπών του στο Cotswolds.
Η πίεση απέδωσε – μέχρι ενός σημείου. Ο Τραμπ άρχισε να υποβαθμίζει τις προσδοκίες, χαρακτηρίζοντας τη συνάντηση στην Αλάσκα ως «διερευνητική». Ο Τραμπ υποσχέθηκε ότι θα καλέσει τον πρόεδρο Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες αμέσως μετά τη συνάντηση και ότι δεν πρόκειται να κλείσει μια συμφωνία.
Ανησυχίες για επηρεασμό του Τραμπ από τον Πούτιν
Ωστόσο, η διαβεβαίωση αμφισβητείται. Διπλωματικές πηγές υποστηρίζουν ότι ο Τραμπ συχνά επηρεάζεται από τον τελευταίο άνθρωπο με τον οποίο μιλάει – ένας κίνδυνος που μεγεθύνεται όταν αυτός ο άνθρωπος είναι ο Πούτιν.
Το 2018, ο Τραμπ βγήκε από μια δίωρη συνάντηση με τον Πούτιν στο Ελσίνκι εμφανώς εντυπωσιασμένος, αποδεχόμενος την άρνηση του Ρώσου προέδρου για παρέμβαση στις εκλογές έναντι των ευρημάτων των δικών του μυστικών υπηρεσιών και αγκαλιάζοντας την πρότασή του για μια κοινή ομάδα εργασίας ΗΠΑ – Ρωσίας για την καταπολέμηση του κυβερνοεγκλήματος. Ο Τζον Μακέιν, ο αείμνηστος Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής, το χαρακτήρισε «μία από τις πιο ντροπιαστικές εμφανίσεις Αμερικανού προέδρου που θυμάται κανείς».
Αυτή τη φορά, τα διακυβεύματα είναι πολύ μεγαλύτερα – και οι ΗΠΑ διαθέτουν ακόμη λιγότερους ειδικούς για τη Ρωσία. Πολλοί ανώτεροι ειδικοί στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας έχουν απομακρυνθεί στο πλαίσιο της προσπάθειας της κυβέρνησης Τραμπ να μειώσει το ομοσπονδιακό προσωπικό. Οι ΗΠΑ δεν έχουν πρέσβη στη Μόσχα και στο Κίεβο.
Ειρωνικά, η προετοιμασία του Τραμπ για τη σύνοδο κορυφής έχει ανατεθεί στους Ευρωπαίους ηγέτες και όχι στους Αμερικανούς διπλωμάτες – ηγέτες που δεν θα είναι παρόντες όταν θα συναντήσει τον Πούτιν, έναν πρώην αξιωματικό της KGB.
«Το ερώτημα είναι ποιος θα είναι εκεί για να βοηθήσει τον Τραμπ να καταλάβει τις προθέσεις του Πούτιν όταν αυτός θα λέει βλακείες», είπε ένας δυτικός διπλωμάτης. «Και φοβάμαι ότι η απάντηση είναι: κανείς», πρόσθεσε.
Ο Πούτιν πιθανότατα θα προσπαθήσει κολακεύσει τον Τραμπ. Μπορεί να επαναλάβει τον ισχυρισμό του ότι η Ουκρανία προκάλεσε την εισβολή – ένα επιχείρημα για το οποίο ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δείξει συμπάθεια – ή ακόμη και να επικαλεστεί την αγορά της Αλάσκας από τη Ρωσία το 1867 ως απόδειξη της ρευστότητας των συνόρων. Θα μπορούσε επίσης να κερδίσει την εύνοια του Τραμπ υποστηρίζοντας τις εδαφικές του διεκδικήσεις στη Γροιλανδία.
Εάν τα καταφέρει, η σύνοδος κορυφής θα μπορούσε να καταλήξει με τον Τραμπ να επαναλαμβάνει τα επιχειρήματα του Κρεμλίνου και να υποστηρίζει τον διαμελισμό της Ουκρανίας, δημιουργώντας ρήξη στη δυτική συμμαχία.
Μια δυσάρεστη επιλογή
Ο Ζελένσκι τότε, θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια δυσάρεστη επιλογή. Να αποδεχτεί μια δυσμενή συμφωνία ή να την απορρίψει, διακινδυνεύοντας την απώλεια της ζωτικής υποστήριξης των ΗΠΑ.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ελπίζουν ότι έχουν κάνει αρκετά για να αποτρέψουν το χειρότερο.
Εάν η διπλωματία τους έχει επιτύχει, ο Τραμπ μπορεί ακόμη και να καταλάβει τις προθέσεις του Πούτιν και να επιστρέψει στην απειλή του για αυστηρότερες κυρώσεις και δασμούς στην ενέργεια – μέτρα που θα μπορούσαν να ωθήσουν τη Μόσχα προς μια πραγματική κατάπαυση του πυρός.
Είναι όμως μια αμυδρή ελπίδα. Ωστόσο, παρά την ατυχή αρχή, είναι ακόμα πιθανό οι δύο πρόεδροι να βρουν κοινό έδαφος για να αναζωογονήσουν μια ειρηνευτική διαδικασία που η Ουκρανία, ταλαιπωρημένη και αιματοβαμμένη, χρειάζεται επειγόντως.