Ἐν τῇ γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας: ἐν τῇ κοιµήσει τὸν κόσμον οὐ κατέλιπες, Θεοτόκε. Μετέστης πρὸς τὴν ζωήν, Μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς ζωῆς καὶ ταῖς πρεσβείαις ταῖς σαῖς λυτρουµένη ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Μέ τή γέννηση τοῦ Χριστοῦ διατήρησες τήν ἁγνότητά σου· µέ τήν κοίμησή σου δέν ἐγκατελειψες τὸν κόσμο, Θεοτόκε. Μετατοπίστηκες πρός τή ζωή, ἀφοῦ ἐσύ εἶσαι ἡ μητέρα τῆς ζωῆς· καί µέ τίς δικές σου πρεσβεῖες (μέ τή δική σου µεσολάβηση στό Θεό) ἐλευθερώνεις (ἀπαλλάσσεις) τίς ψυχές µας ἀπό τό θάνατο.
Τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττού Δανιήλ ( απόσπασμα )
Ὅταν πλησίασε ὁ καιρός, κατά τόν ὁποῖο ὁ Σωτήρας μας εὐδόκησε νά παραλάβει κοντά του τή Μητέρα του, ἔστειλε μήνυμα σ᾿ αὐτὴ µέσω Ἀγγέλου τρεῖς µέρες πρίν γιά τή μετάβασή της ἀπὸ τήν πρόσκαιρη ζωή στήν αἰώνια καὶ µακάρια. Καὶ ἐκείνη, ὅταν τό ἄκουσε, ἀνέβηκε μέ σπουδή στό ὄρος τῶν ᾿Ελαιῶν, ὅπου συνεχῶς πήγαινε καὶ προσευχόταν καί ἀφοῦ εὐχαρίστησε τὀ Θεό, ἐπέστρεψε στό σπίτι της καί ἑτοίμαζε τά σχετικά μέ τόν ἐνταφιασμό.
Καί ἐνῶ γίνονταν αὐτά, νεφελες ἅρπαξαν τοὺς Ἀποστόλους ἀπό τά πέρατα τῆς γῆς, ὅπου ὁ καθενας ἔτυχε νά κηρύσσει τό λόγο τοῦ Θεοῦ, καί τοὺς μετέφεραν μεμιᾶς στό σπίτι τῆς Θεομήτορα. Καί ἐκείνη, ἀφοῦ τοὺς φανέρωσε τήν αἰτία τῆς αἰφνίδιας συνάθροισής τους καὶ τοὺς παρηγόρησε, ὅπως ἦταν φυσικό, γιὰ τή θλίψη τους µέ τρόπο μητρικό, ὕψωσε ἔπειτα τὰ χέρια της στόν οὐρανὸ, προσευχήθηκε γιὰ τήν εἰρήνη τοῦ κόσμου καί εὐλόγησε τούς Ἀποστόλους. Ὕστερα ἀφοῦ ἔγειρε στήν κλίνη της καὶ ἔδωσε στό σῶμα της τό σχῆμα πού ἐκείνη θέλησε, ἔτσι παρέδωσε τήν πανάγια ψυχή της στά χέρια τοῦ Υἱοῦ της καὶ Θεοῦ.
Τότε οἱ Ἀπόστολοι σήκωσαν µέ εὐλάβεια καὶ πολλή λαμπαδοφορία τήν κλίνη τοῦ θεοδόχου ἐκείνου σώματος καί ψάλλοντας ἐπιτάφιους ὕμνους τήν μετέφεραν στό μνῆμα, ἐνῶ καί Ἄγγελοι συνέψαλλαν ἀπό τόν οὐρανό προπέµποντας τήν ἀνωτέρα τῶν Χερουβείµ. Στό μεταξύ κάποιος ἀπό τούς Ἰουδαίους πού παρακινήθηκε ἀπό φθόνο καί µέ αὐθάδεια ἅπλωσε τά χέρια του στή νεκρική κλίνη ἔλαβε ἀμέσως ἀπό τή θεία δίκη τήν τιμωρία της αὐθάδειάς του, ἀφοῦ µέ ἀόρατο χτύπημα τοῦ κόπηκαν τά χέρια πού τόλμησαν να αὐθαδιάσουν καὶ µόνο ὅταν πίστεψε μ’ ὅλη του τήν ψυχή θεραπεύτηκε καὶ ἔγινε ὑγιῆς, ὅπως ἦταν προηγουμένως.
Ὅταν ἔφτασαν στήν τοποθεσία πού ὀνομάζεται Γεθσημανή, ἐκεῖ ἔθαψαν μέ τιμές τό πανάχραντο καὶ ζωαρχικό σῶμα τῆς Θεοτόκου. Τήν τρίτη ὅμως ἡμέρα µετά τήν ταφή, ὅταν οἱ Ἀπόστολοι συγκεντρωμένοι ὃλοι μαζί γιά παρηγοριὰ ὕψωναν, ὅπως συνήθιζαν, τό τεμάχιο τοῦ ἄρτου τό προορισµένο γιά τὸν Ἰησοῦ Χριστό καὶ ἑτοιμάζονταν νά ποῦν τή συνηθισμένη τους εὐχή «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, βοήθησέ µας», παρουσιάστηκε ἡ Θεοτόκος στόν ἀέρα λέγοντας σ᾿ αὐτούς τό «Χαίρετε» καὶ ἀπ᾿ αὐτό σχημάτισαν σαφή ἀντίληψη γιά τήν ἔνσωμη στούς οὐρανούς µετάσταση τῆς Θεοτόκου.
Αὐτά παρέλαβε ἡ ᾿Εκκλησία ἀπό τήν παράδοση τῶν Πατέρων καί πολλά ἀπό αὐτά τά ἔκαμε ὕμνους σέ ἔνδειξη εὐλάβειας καί ψάλλει κατὰ τή σηµερινή ἡμέρα δοξάζοντας τή Μητέρα τοῦ Θεοῦ μας. Διευκρινίζουμε ἐδῶ ὅτι τό παρόν συναξαριακό σηµείωµα ἔχουμε λάβει κυρίως ἀπό τὸ Μ. Ὡρολόγιο καὶ δευτερευόντως ἀπό τό Μηναῖο
Απόστολοι εκ Περάτων (οΟρθοοδοξία)
«Ἀπόστολοι ἐκ περάτων, συναθροισθέντες ἐνθάδε, Γεθσημανῆ τῷ χωρίῳ, κηδεύσατέ μου τὸ σῶμα, καὶ σύ, Υἱὲ καὶ Θεέ μου, παράλαβέ μου τὸ πνεῦμα.
Ὁ γλυκασμὸς τῶν Ἀγγέλων, τῶν θλιβομένων ἡ χαρά, χριστιανῶν ἡ προστάτις, Παρθένε Μήτηρ Κυρίου, ἀντιλαβοῦ μου καὶ ῥῦσαι, τῶν αἰωνίων βασάνων.
Καὶ σὲ μεσίτριαν ἔχω, πρὸς τὸν φιλάνθρωπον Θεόν, μή μου ἐλέγξῃ τὰς πράξεις, ἐνώπιον τῶν Ἀγγέλων, παρακαλῶ σε, Παρθένε, βοήθησόν μοι ἐν τάχει.
Χρυσοπλοκώτατε πύργε, καὶ δωδεκάτειχε πόλις, ἡλιοστάλακτε θρόνε, καθέδρα τοῦ Βασιλέως, ἀκατανόητον θαῦμα, πῶς γαλουχεῖς τὸν Δεσπότην;».
Μετάφραση:
Απόστολοι από τα πέρατα του κόσμου μαζευτείτε εδώ, στο χωριό Γεθσημανή για να κηδεύσετε το σώμα μου. Και Εσύ Υιέ και Θεέ μου, παράλαβε την ψυχή μου.
Παρθένε, Μητέρα του Κυρίου, εσύ που είσαι η αγαλλίαση των Αγγέλων και η χαρά των θλιβομένων, η προστάτιδα των Χριστιανών, βοήθησέ με και γλύτωσέ με από τα αιώνια βάσανα.
Και εσένα έχω μόνη μεσίτρια προς τον φιλάνθρωπο Θεό, για να μη μου ελέγξει τις πράξεις μπροστά στους αγγέλους. Σε παρακαλώ, Παρθένε, βοήθησέ με γρήγορα.
Πύργε πλεγμένε με χρυσάφι, πόλη με δώδεκα τείχη, θρόνε που ακτινοβολείς και έδρα του βασιλιά. Ακατανόητο θαύμα, πως τρέφεις με γάλα τον Δεσπότη
Ιερά Μητρόπολις Λμεσσού
Ο θάνατος σημα-τοδοτεί για εμάς ένα μόνιμο χωρισμό. Χωρίζει αμετάκλητα αγαπημένα πρόσωπα. Από το Χριστό όμως ο θάνατος έγινε κοίμηση και περισσό-τερο από όλους τους Αγίους, η Θεοτόκος, παρά την “κοίμησή” της, συνεχίζει να είναι παρούσα μέσα στο κόσμο με την αδιάλειπτη προστασία της. Μας επικουρεί και μας λυτρώνει, πρεσβεύει για τη συγχώρησή μας και μας θεραπεύει ψυχικά και σωματικά τον καθένα προσωπικά και ξεχωριστά. Αυτό άλλωστε μαρτυρούν τα αμέτρητα θαύματά της.
Μητήρ υπάρχουσα της ζωής, και ταις πρεσβείαις ταις σαις λυτρουμένη, εκ θανάτου τας ψυχάς ημών: Εκατοντάδες προσωνύμια, Οδηγήτρια, Γιάτρισσα, Πλατυτέρα, Βρεφοκρατούσα, Γλυκοφιλούσα, Ελεούσα, Παντάνασσα, Κεχαριτωμένη, Γοργουπήκοος, των πάντων Χαρά και πολλά άλλα ακόμη, την αγκαλιάζουν κατανυκτικά, μυσταγωγικά, με δάκρυα ευγνωμοσύνης. Είναι η Παναγία, η μητέρα όλων μας. Εξ ου και οι Θεομητορικές εορτές και τα αναρίθμητα προσκυνήματα,
Ωστόσο προκύπτει το ερώτημα τι εορτάζουμε κατά την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και πώς εξηγείται ο πανηγυρικός τόνος σε ένα τέτοιο γεγονός. Η Κοίμηση της Παναγίας πανηγυρίζεται με χαρά, γιατί δεν είναι κοίμηση ενός κοινού θνητού. Εκείνη είναι η γεννήσασα τον Αρχηγό της ζωής· «τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν, ως γαρ ζωής Μητέρα προς την ζωήν μετέστησεν, ο μήτραν οικήσας αειπάρθενον» (Κοντάκιο Κοιμήσεως της Θεοτόκου).
Δεν θα μπορούσε να μείνει στον τάφο και να την φθείρει ο θάνατος, γιατί την μετέστησε στην αιώνια ζωή και την μετέφερε στον ουρανό ο Υιός της, ο οποίος με την Ανάστασή του νίκησε το θάνατο. Εύλογα επικράτησε λοιπόν ο τόνος του πανηγυρισμού, με τον οποίο εορτάζει η Εκκλησία την προς ουρανόν μετάσταση της Παναγίας. Μάλιστα ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης αναφέρει ότι κατά την εορτή της Κοιμήσεως «πάσα γλώσσα χορευέτω και προσαδέτω τη Θεοτόκω το χαίρε», δείχνοντας τον εγκωμιαστικό τόνο του χαιρετισμού στη Θεοτόκο με κάθε τρόπο.