Βατικανό: Στο επίκεντρο νέου οικονομικού σκανδάλου

Ο πρώην επικεφαλής της οικονομικής αστυνομίας του κρατιδίου υποστηρίζει ότι μέσω SWIFT υπήρξε «ξέπλυμα χρήματος». Αρνείται τις κατηγορίες η Αγία Εδρα. Πλήγμα στις προσπάθειες του Λέοντα ΙΔ για επιστροφή της αξιοπιστίας

Στο επίκεντρο ενός ακόμη σκανδάλου βρίσκεται το Βατικανό, το οποίο είναι αντιμέτωπο με κατηγορίες για  «ξέπλυμα χρήματος», μέσω παράνομων τραπεζικών κινήσεων. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico ο πρώην επικεφαλής της οικονομικής αστυνομίας του Βατικανού — ο οποίος εξαναγκάστηκε σε παραίτηση το 2017 — ισχυρίστηκε ότι η υπηρεσία μισθοδοσίας είχε τη δυνατότητα να αλλάζει ονόματα και αριθμούς λογαριασμών σε συναλλαγές μετά την εκτέλεσή τους, καλύπτοντας την ταυτότητα αποδεκτών και αποστολέων.

Πρόκειται για μία ιδιαίτερα σοβαρή καταγγελία η οποία υποδηλώνει ότι αξιωματούχοι του Βατικανού θα μπορούσαν να στέλνουν χρήματα σε ιδιώτες χωρίς να αποκαλύπτεται ποιοι είναι, ενδεχομένως επιτρέποντας απεριόριστο «ξέπλυμα» και παραβιάζοντας τους πιο βασικούς κανόνες κατά της απάτης.

Οι καταγγελίες έρχονται σε δύσκολη στιγμή για τον νέο Πάπα Λέοντα ΙΔ’, ο οποίος προσπαθεί να ενισχύσει την αξιοπιστία της Καθολικής Εκκλησίας μετά από δεκαετίες οικονομικών σκανδάλων και μπροστά σε επικείμενο έλλειμμα προϋπολογισμού.

Το Βατικανό αρνείται όλες τις κατηγορίες και άτομα που γνωρίζουν καλά το SWIFT — τον οργανισμό που διευκολύνει τις διεθνείς τραπεζικές μεταφορές — δηλώνουν ότι αυτό για το οποίο κατηγορείται το Βατικανό είναι τεχνικά αδύνατο.

Παρ’ όλα αυτά, οι καταγγελίες λαμβάνονται σοβαρά υπόψη λόγω της αξιοπιστίας των προσώπων που τις διατυπώνουν και του ιστορικού παραβατικότητας του Βατικανού.

Ηταν κατάσκοπος;

Αυτό που έχει μεγάλο ενδιαφέρον είναι ο τρόπος που οι καταγγελίες συνδέονται με την εσωτερική πολιτική του Βατικανού, τονίζει το Politico. Προέρχονται από τον Λιμπέρο Μιλόνε, πρώην ελεγκτή της Deloitte, που διορίστηκε από τον αείμνηστο Πάπα Φραγκίσκο το 2015 για να εξυγιάνει τα οικονομικά του Βατικανού μετά από χρόνια σκανδάλων.

Δύο χρόνια αργότερα εξαναγκάστηκε σε παραίτηση, καθώς ανώτατοι αξιωματούχοι τον κατηγόρησαν ότι είναι κατάσκοπος. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι απομακρύνθηκε επειδή είχε εντοπίσει οικονομικές παρανομίες που συνδέονταν με τον πρώην αρχηγό της αστυνομίας του κρατιδίου και καρδινάλιο, Τζιοβάνι Aντζελο Μπετσιού, ο οποίος καταδικάστηκε το 2023 για υπεξαίρεση και κακοδιαχείριση κονδυλίων του Βατικανού.

Ο Μιλόνε ανέφερε για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 2025 την πιθανή ύπαρξη εργαλείων που μπορούσαν να επεξεργαστούν διεθνείς τραπεζικούς αριθμούς λογαριασμού (IBAN) σε μεταφορές του συστήματος SWIFT, μετά την κατάρρευση αγωγής που είχε καταθέσει κατά του Βατικανού για άδικη απόλυση.

Η καθολική ιστοσελίδα The Pillar ακολούθησε με σειρά άρθρων, επισημαίνοντας ότι ο Μιλόνε κατείχε πιθανόν εκρηκτικό υλικό για πρακτικές που αποκαλύφθηκαν κατά τη θητεία του στο Βατικανό και σκεφτόταν να το χρησιμοποιήσει για να ενισχύσει την υπόθεσή του.

Περιγράφοντας το εργαλείο επεξεργασίας IBAN ως «κλειδί για ξέπλυμα χρήματος», το The Pillar σημείωσε ότι, αν αποδειχθεί, «το Βατικανό θα κατέληγε πιθανότατα σε μια διεθνή οικονομική μαύρη λίστα της πιο σκοτεινής κατηγορίας, αποκλεισμένο από το διεθνές τραπεζικό σύστημα, πράγμα που θα σήμαινε ότι δεν θα μπορούσαν να μπουν ή να βγουν χρήματα από το κρατίδιο, παρά μόνο εάν είναι μετρητά».

Σε συνέντευξη Τύπου, ο Μιλόνε επιβεβαίωσε τις κατηγορίες, αλλά αρνήθηκε να προσκομίσει επιπλέον αποδείξεις ή να επεκταθεί πέρα από όσα είχε ήδη δημοσιεύσει ο δημοσιογράφος του The Pillar, Εντ Κόντον. «Εχω ένα χαρτί που λέει ότι μπορούν να αλλάξουν τις συναλλαγές — μπορούν να αλλάξουν το όνομα — οποιαδήποτε στιγμή», είπε ο Μιλόνε, απαντώντας σε ερώτηση του Politico.

Υπονόησε επίσης ότι διαθέτει επιπλέον επιβαρυντικά στοιχεία για παρατυπίες στο κρατίδιο, αλλά αρνήθηκε να πει περισσότερα, τονίζοντας ότι δεν ήθελε να τραβήξει την προσοχή πάνω του. «Δεν προσπαθώ να εκβιάσω κανέναν», είπε στους δημοσιογράφους.

Ο Μιλόνε ανέφερε ότι έμαθε για το εργαλείο όταν του ζήτησε να το ερευνήσει ο Καρδινάλιος Τζορτζ Πελ, αυστραλός κληρικός που είχε διοριστεί στο πλαίσιο της ίδιας προσπάθειας διαφάνειας. Ο Πελ αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Αυστραλία το 2017 για να αντιμετωπίσει κατηγορίες για σεξουαλική κακοποίηση, για τις οποίες αργότερα αθωώθηκε. Πέθανε το 2023.

Σε επιστολή προς τον Μιλόνε, με ημερομηνία 2016 και αντίγραφο της οποίας το The Pillar μοιράστηκε με το Politico, ο Πελ ανέφερε ότι είχε «ενημερωθεί» για αίτημα της APSA, της υπηρεσίας μισθοδοσίας του Βατικανού, «να τροποποιήσει τους ελέγχους στο σύστημα SWIFT», ενέργεια που χαρακτήρισε «ενδεχομένως… παράνομη».

Το γραφείο του Μιλόνε ερεύνησε τους ισχυρισμούς του Πελ και ο ελεγκτής τους γνωστοποίησε σε ανώτατους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένων του Πάπα Φραγκίσκου και του υπουργού Εξωτερικών Πιέτρο Παρολίν, καθώς και στον ανώτατο δικαστικό του Βατικανού και στην εσωτερική εποπτική αρχή ASIF. Δεν έλαβε όμως απάντηση από τους δύο τελευταίους, αν και, όπως είπε, είχαν υποχρέωση να ερευνήσουν. 

Η απάντηση του Βατικανού

Το Βατικανό αρνείται σθεναρά τις κατηγορίες. Σε δήλωσή του στο Politico, ο εκπρόσωπος Ματέο Μπρούνι είπε ότι οι ισχυρισμοί είναι «παντελώς αβάσιμοι» και ότι η APSA δεν εξυπηρετούσε ιδιώτες πελάτες το 2016, όταν στάλθηκε η επιστολή.

Η APSA πράγματι έκλεισε τους προσωπικούς λογαριασμούς της το 2015, για να εξαιρεθεί από την εποπτεία της αρχής «ξεπλύματος χρήματος» του Συμβουλίου της Ευρώπης, Moneyval, αλλά, σύμφωνα με τον Κόντον, τα εργαλεία αυτά μπορεί να είχαν χρησιμοποιηθεί νωρίτερα ή για να κρυφτούν συναλλαγές ιδιωτών που πραγματοποιήθηκαν αργότερα.

Ο Μπρούνι αρνήθηκε επίσης οποιαδήποτε συνεχιζόμενη παρατυπία, επισημαίνοντας τους ελέγχους στην APSA από την ASIF και την PricewaterhouseCoopers μεταξύ 2020 και 2024 οι οποίοι, όπως είπε, «δεν βρήκαν ανωμαλίες». Ατομο που γνωρίζει τον τρόπο λειτουργίας του SWIFT, μιλώντας ανώνυμα, διαβεβαίωσε το Politico ότι «δεν είναι δυνατόν να αλλαχθεί το περιεχόμενο ενός μηνύματος πληρωμής μετά την αποστολή του» λόγω των επαληθεύσιμων ψηφιακών υπογραφών και της υψηλού επιπέδου κρυπτογράφησης που ισχύει και για τους πελάτες του SWIFT.

Ο Μιλόνε είπε ότι δεν ξέρει ακριβώς πώς τα εργαλεία αυτά θα μπορούσαν να παρακάμψουν τους περιορισμούς, αλλά είδε αποδείξεις ότι οι συναλλαγές τροποποιήθηκαν. 

Ο τραπεζίτης του Θεού

Πριν το κονκλάβιο του Μαΐου που εξέλεξε τον Λέοντα, οι καρδινάλιοι παραπονέθηκαν για έλλειμμα προϋπολογισμού που λέγεται ότι είχε αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, λόγω μείωσης των δωρεών που επιταχύνθηκε επί Φραγκίσκου.

Ο νέος ποντίφικας επελέγη εν μέρει επειδή θεωρήθηκε ότι μπορούσε να αποκαταστήσει την αξιοπιστία μεταξύ ισχυρών δωρητών, ιδίως στις ΗΠΑ, σύμφωνα με πηγές στο Βατικανό που μίλησαν στο Politico. Πρόσφατες εξελίξεις έχουν ήδη αποκαταστήσει κάποια εμπιστοσύνη. Μετά από εντυπωσιακά κέρδη που ανακοίνωσε φέτος το Ινστιτούτο Θρησκευτικών Εργων (IOR), το πολύπαθο επενδυτικό όχημα του Βατικανού, η APSA ανακοίνωσε κέρδη 62,2 εκατ. ευρώ για το 2024, από 45,9 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος. 

Το Βατικανό δεν παραδέχθηκε ποτέ τις παρανομίες, αλλά αναγνώρισε «ηθική εμπλοκή» στην κατάρρευση της τράπεζας του Κάλβι, Banco Ambrosiano.

Πιο πρόσφατα, το 2023, ο Καρδινάλιος Μπετσιού, άλλοτε πανίσχυρος παράγοντας στη Γραμματεία του Κράτους του Βατικανού, καταδικάστηκε αφού βρέθηκε ότι είχε διοχετεύσει κονδύλια του Βατικανού σε φιλανθρωπική οργάνωση στη Σαρδηνία που συνδεόταν με την οικογένειά του.

Ο Μπετσιού καταδικάστηκε επίσης για τον ρόλο του σε μια αποτυχημένη επένδυση σε ακίνητο στο Λονδίνο που κόστισε στο Βατικανό πάνω από 100 εκατ. ευρώ.

Πηγή: Pagenews.gr