Σε μια ενέργεια που θυμίζει τακτική “προληπτικής περικύκλωσης”, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να αναπτύξει ισχυρή αμερικανική αρμάδα πολεμικών πλοίων ανοικτά των ακτών της Βενεζουέλας. Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters και του AFP, στην επιχείρηση συμμετέχουν τουλάχιστον έξι πολεμικά πλοία, μεταξύ αυτών τρία αντιτορπιλικά τύπου Arleigh Burke, τρία ελικοπτεροφόρα αποβατικά, καθώς και υποβρύχιο με δυνατότητες αθέατης προσβολής στόχων.
Το USS Iwo Jima, το USS San Antonio και το USS Fort Lauderdale μεταφέρουν συνολικά έως και 4.000 Αμερικανούς πεζοναύτες, σε μια δύναμη έτοιμη για αποβίβαση ή ταχεία δράση. Στο στόχαστρο της Ουάσιγκτον φέρεται να βρίσκεται το «ναρκο-καρτέλ» που –κατά την αμερικανική κυβέρνηση– διοικείται από τον ίδιο τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο.
Επιστροφή σε μια γνώριμη τακτική: στρατιωτική πίεση για γεωπολιτική αναδιάταξη
Ο Τραμπ, ο οποίος επέστρεψε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο του 2025, επιχειρεί να επαναφέρει το δόγμα της “στρατιωτικής πίεσης στη Λατινική Αμερική”, που είχε δοκιμαστεί και στο παρελθόν – τόσο από την κυβέρνησή του όσο και από προηγούμενες ηγεσίες.
Η αποστολή της αρμάδας επισήμως συνδέεται με τον αγώνα κατά της διακίνησης ναρκωτικών. Ωστόσο, σε διπλωματικό επίπεδο, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι η Ουάσιγκτον αμφισβητεί ανοιχτά τη νομιμότητα της προεδρίας Μαδούρο, ο οποίος επανεκλέχθηκε το 2024 με διαδικασία που η αντιπολίτευση χαρακτήρισε «νοθευμένη» – θέση που αποδέχεται και ο Λευκός Οίκος.
«Θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα μέσα για να σταματήσουμε τα ναρκωτικά πριν φτάσουν στα αμερικανικά σύνορα», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση Μαδούρο αποτελεί «ναρκωτρομοκρατικό καρτέλ».
Η απάντηση της Βενεζουέλας: Εθνοφύλακες και εθνική ρητορική αντίστασης
Ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο καταδίκασε τις αμερικανικές κινήσεις, κάνοντας λόγο για «χοντροκομμένη πολιτική προπαγάνδα» και ανακοίνωσε ότι τίθενται σε κινητοποίηση 4,5 εκατομμύρια μέλη της Εθνοφρουράς.
Η εθνοφυλακή της Βενεζουέλας, που ιδρύθηκε από τον Ούγο Τσάβες, έχει μετατραπεί σε εργαλείο κοινωνικής άμυνας, αλλά και πολιτικής πιστότητας προς το καθεστώς. Η κυβέρνηση Μαδούρο δηλώνει έτοιμη να απαντήσει σε κάθε πρόκληση και ενισχύει στρατηγικά τα παράκτια σημεία άμυνας.
Έναρξη θερμού επεισοδίου ή επίδειξη ισχύος;
Αναλυτές στον ΟΗΕ και στο Συμβούλιο Ασφαλείας παρακολουθούν με αυξανόμενη ανησυχία. Δεν είναι λίγοι αυτοί που φοβούνται “θερμό επεισόδιο” ή ακόμη και προβοκάτσια σε διεθνή ύδατα, που θα μπορούσε να πυροδοτήσει απρόβλεπτες εξελίξεις.
«Η παρουσία μιας τέτοιας δύναμης στα ανοιχτά της Καραϊβικής δημιουργεί τετελεσμένα και αυξάνει τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης», δηλώνει στο Foreign Policy ανώνυμος πρώην Αμερικανός διπλωμάτης.
Το γεωπολιτικό φόντο: Πετρέλαιο, Κίνα και Ρωσία
Η Βενεζουέλα διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως και εξακολουθεί να έχει στρατηγικές σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα. Μάλιστα, κινεζικές και ρωσικές εταιρείες δραστηριοποιούνται σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας και της άμυνας της χώρας.
Οποιαδήποτε στρατιωτική πίεση από τις ΗΠΑ, επομένως, δεν αφορά μόνο το Καράκας – αλλά και την ευρύτερη αντιπαράθεση των μεγάλων δυνάμεων. Η κίνηση Τραμπ θεωρείται από κάποιους μήνυμα προς Πεκίνο και Μόσχα, ενόψει και των εντάσεων σε άλλες γεωγραφικές ζώνες, όπως η Ταϊβάν ή η Ουκρανία.
Κλείνοντας: μια επικίνδυνη σκακιέρα
Η κλιμάκωση στην Καραϊβική δεν είναι απλώς περιφερειακή υπόθεση. Είναι κομμάτι ενός παγκόσμιου παιγνίου ισχύος, στο οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ παίζει το χαρτί του «προέδρου που δεν υποχωρεί», τη στιγμή που η Βενεζουέλα απειλεί να γίνει η νέα Συρία ή Ουκρανία της Δυτικής Ημισφαιρίου.
Σε έναν κόσμο που παρακολουθεί την άνοδο του αυταρχισμού και τη στρατιωτικοποίηση των διεθνών σχέσεων, η ένταση ΗΠΑ–Βενεζουέλας θυμίζει ότι η ειρήνη δεν είναι ποτέ δεδομένη – και η ισχύς δεν είναι πάντα δίκαιη.