Εσθονία: Το πρώτο ψηφιακό έθνος του κόσμου

Η χώρα που «έσβησε» τη λέξη ουρά

Η Εσθονία δεν είναι μια τεχνολογική ουτοπία του μέλλοντος, αλλά ένα χειροπιαστό παράδειγμα για το τι σημαίνει πραγματική ψηφιοποίηση σήμερα. Από το 2000, όταν θέσπισε τον νόμο για τις ψηφιακές υπογραφές, η χώρα ξεκίνησε μια μακρά πορεία μεταμόρφωσης του δημόσιου τομέα. Σήμερα, πάνω από το 99% των δημόσιων υπηρεσιών προσφέρονται ηλεκτρονικά, και η φυσική παρουσία απαιτείται μόνο σε τρεις περιπτώσεις: γάμος, διαζύγιο και μεταβίβαση ακινήτου.

Το σύστημα X-Road, ένα εθνικό δίκτυο ανταλλαγής δεδομένων, επιτρέπει σε φορείς του κράτους να «συνομιλούν» μεταξύ τους χωρίς μεσολάβηση του πολίτη. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό: 1400 εργατοώρες εξοικονομούνται κάθε χρόνο ανά πολίτη, που αλλιώς θα χάνονταν σε γραφειοκρατία.

Ψηφιακοί πολίτες από 180 χώρες

Η Εσθονία έκανε ένα βήμα παραπέρα το 2014 με το πρόγραμμα e-Residency: ένα ψηφιακό καθεστώς που επιτρέπει σε οποιονδήποτε, οπουδήποτε στον κόσμο, να αποκτήσει κρατική ψηφιακή ταυτότητα και να κάνει επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα. Μέχρι τον Ιούνιο του 2025, είχαν εγγραφεί 126.000 e-residents από 180 χώρες, ιδρύοντας 36.000 εταιρείες.

Αυτή η καινοτομία έχει φέρει άνω των 150 εκατ. ευρώ σε έσοδα στην Εσθονία και αντιπροσωπεύει περίπου το 20% των νέων επιχειρήσεων κάθε έτους. Και όλα αυτά, χωρίς οι «ψηφιακοί πολίτες» να χρειαστεί να πατήσουν το πόδι τους στη χώρα.

Η υγεία, ο φόρος και η ψήφος σε ένα κλικ

Η φορολογική δήλωση διαρκεί μόλις τρία λεπτά. Το 99% των δηλώσεων υποβάλλεται ηλεκτρονικά, ενώ το 95% των φορολογουμένων δεν χρειάζεται να τροποποιήσει τα προ-συμπληρωμένα στοιχεία.

Στην υγεία, σχεδόν το 100% των συνταγών και το 99% των ιατρικών φακέλων είναι ηλεκτρονικά. Οποιοσδήποτε γιατρός μπορεί να δει το ιστορικό του ασθενούς σε δευτερόλεπτα, ενώ ο ασθενής παραλαμβάνει φάρμακα απλώς με τον αριθμό ταυτότητας.

Αλλά και η δημοκρατία δεν έμεινε πίσω: από το 2005 η Εσθονία εφαρμόζει ηλεκτρονική ψήφο. Στις εθνικές εκλογές του 2023, το 51,1% των πολιτών ψήφισε online, σε διαδικασία που διαρκεί λιγότερο από πέντε λεπτά και χρησιμοποιεί διπλή κρυπτογράφηση.

Διαφάνεια και ασφάλεια με blockchain

Κάθε πολίτης μπορεί να δει ποιος και πότε προσέγγισε τα προσωπικά του δεδομένα, μέσω του κρατικού portal eesti.ee. Εάν, για παράδειγμα, ένας αστυνομικός δει τον φάκελό του, αυτό καταγράφεται και ο πολίτης ενημερώνεται. Για να διασφαλιστεί η ακεραιότητα των δεδομένων, η Εσθονία εφαρμόζει KSI blockchain, ένα σύστημα που δεν επιτρέπει την αλλοίωση εγγραφών.

Η ψηφιακή ασφάλεια είναι κρίσιμη. Μετά την κυβερνοεπίθεση του 2007, που παρέλυσε κράτος και τράπεζες, η Εσθονία δημιούργησε το πρώτο data embassy στον κόσμο. Σε ένα data center στο Λουξεμβούργο, φυλάσσονται τα κρίσιμα κρατικά δεδομένα, διασφαλίζοντας τη λειτουργία του κράτους ακόμα και σε περίπτωση φυσικής καταστροφής.

Εκπαίδευση, εξωστρέφεια και η νέα γενιά

Το πρόγραμμα Tiger Leap από το 1996 συνέδεσε όλα τα σχολεία της χώρας στο διαδίκτυο. Σήμερα, η εκμάθηση προγραμματισμού ξεκινά από το δημοτικό, ενώ η πλατφόρμα eKool διασυνδέει μαθητές, γονείς και δασκάλους σε πραγματικό χρόνο.

Η Εσθονία πρωτοπορεί και με τη Digital Nomad Visa (2020), που επιτρέπει σε απομακρυσμένους εργαζόμενους να ζουν και να εργάζονται εκεί για έναν χρόνο. Έτσι, το Ταλίν και το Ταρτού έχουν γίνει παγκόσμιοι κόμβοι remote εργασίας.

Ένα κράτος-λογισμικό

Η Εσθονία δεν είναι απλώς μια ψηφιοποιημένη χώρα. Είναι το πρώτο κράτος στον κόσμο που λειτουργεί σαν λογισμικό, με τους πολίτες του να είναι ταυτόχρονα χρήστες και δημιουργοί αυτού του ψηφιακού οικοσυστήματος. Όπως λένε οι ίδιοι οι Εσθονοί: το κράτος σου δεν πρέπει να είναι ένα κτίριο· πρέπει να είναι μια εφαρμογή.

Πηγή: pagenews.gr