Η Μόσχα διέταξε την εγκατάσταση μιας κρατικής εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων σε όλες τις συσκευές της χώρας, σε μια κίνηση που αναμένεται να επεκτείνει δραματικά την ψηφιακή παρακολούθηση των πολιτών. Το Max, μια εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων που λάνσαρε η κρατική εταιρεία τεχνολογίας VK, θα είναι προεγκατεστημένο σε τηλέφωνα και συσκευές από τον Σεπτέμβριο, ανακοίνωσε το Κρεμλίνο την Πέμπτη.
Ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι και αναλυτές στη Ρωσία περιέγραψαν το Max ως την απάντηση της Μόσχας στο WeChat της Κίνας και προειδοποίησαν ότι η εφαρμογή θα επιτρέψει στο κράτος να ενισχύσει τον έλεγχο των διαδικτυακών δραστηριοτήτων των πολιτών του και να καταστείλει τη διαφωνία. Περίπου 18 εκατομμύρια Ρώσοι έχουν κατεβάσει την εφαρμογή από τότε που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο, εν μέσω ενός καταιγισμού διαφημίσεωνμ τις οποίες συντονίζει το Κρεμλίνο και προσπαθειών να περιορίσει τον ανταγωνισμό, δηλαδή το WhatsApp και το Telegram, σημείωσε η Telegraph.
Η ρωσική κρατική εποπτική αρχή επικοινωνιών Roskomnadzor επιβεβαίωσε ότι θα περιορίσει τις φωνητικές κλήσεις και τις βιντεοκλήσεις στο WhatsApp και στο Telegram προκειμένου να «αντιμετωπίσει την εγκληματική δραστηριότητα», ενώ οι πολιτικοί έχουν εκδώσει επανειλημμένες προειδοποιήσεις και στις δύο υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων.
Ο Aντον Γκορέλκιν, αναπληρωτής επικεφαλής της Επιτροπής Πληροφορικής Τεχνολογίας της Κάτω Βουλής, δήλωσε νωρίτερα φέτος ότι το WhatsApp θα πρέπει να προετοιμαστεί να αποχωρήσει από τη ρωσική αγορά. Το Max έχει σχεδιαστεί για να είναι σχεδόν πανομοιότυπο με το Telegram -την εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων που ανήκει στον Πάβελ Ντούροφ, τον ρώσο μεγιστάνα της τεχνολογίας που πρόσφατα συγκρούστηκε με τις ρωσικές Αρχές -μέχρι και το γαλάζιο λογότυπό του.
Οι χρήστες μπορούν να ηχογραφούν φωνητικά μηνύματα, να στέλνουν εικόνες, να γράφουν, να καλούν και να συμμετέχουν σε κανάλια. Δεν μπορούν να στέλνουν αρνητικές αντιδράσεις σε αναρτήσεις και μηνύματα, αν και μπορούν να επιλέξουν να αντιδρούν με καρδιές, αντίχειρες προς τα πάνω και χειροκροτήματα. Σχεδόν κάθε κρατικό μέσο ενημέρωσης έχει ήδη δημιουργήσει ένα κανάλι στην εφαρμογή, συμπεριλαμβανομένων των TASS, RT και RIA Novosti, καθώς και γνωστοί φιλοκυβερνητικοί προπαγανδιστές, όπως ο Βλαντίμιρ Σολοβιόφ, ανέφερε η βρετανική εφημερίδα.
Το Κρεμλίνο έχει επίσης δώσει εντολή σε κυβερνητικούς αξιωματούχους και πολιτικούς να μεταφέρουν τα κανάλια τους από το Telegram στο Max, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας δημιουργίας ενός «συστήματος πληροφοριών προτεραιότητας» στην κρατικά υποστηριζόμενη εφαρμογή, σύμφωνα με το ανεξάρτητο μέσο Vyorstka. Οι δημοσιογράφοι ενημερώθηκαν από τους εκπροσώπους Τύπου της Δούμας ότι οι επίσημες κρατικές ανακοινώσεις θα δημοσιεύονται πλέον αποκλειστικά στο Max αντί για το Telegram.
Οι bloggers, οι influencers του TikTok και οι διασημότητες διαφημίζουν την εφαρμογή σε χορηγούμενες αναρτήσεις. Η Instasamka, μια ρωσίδα τραγουδίστρια με 5,4 εκατομμύρια ακολούθους στο Instagram, δημοσίευσε ένα«story» στην πλατφόρμα προτρέποντας τους θαυμαστές της να «επικοινωνούν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα μέσω της εφαρμογής Max χωρίς χρονικούς περιορισμούς και με τέλεια ποιότητα σύνδεσης».
Δίπλα σε μια φωτογραφία της, ξαπλωμένη σε ένα αυτοκίνητο, η Βάλια Καρναβάλ, μια influencer με σχεδόν 400.000 συνδρομητές, έγραψε στο Telegram: «Με το Max, οι κλήσεις μοιάζουν με πραγματικές συζητήσεις -ακόμα και όταν βρίσκεστε εν κινήσει ή στο ασανσέρ υπάρχει μια τέλεια σύνδεση».
Στο VK fest του Ιουλίου, ένα τεράστιο φεστιβάλ μουσικής σε ανοιχτό χώρο στην Αγία Πετρούπολη, οι χρήστες του Max είχαν εξασφαλίσει την είσοδό τους χωρίς να χρειάζεται να περιμένουν στην ουρά. Ωστόσο, το Max έχει επικριθεί ευρέως, καθώς είναι μέρος της καταστολής των ελευθεριών στο Διαδίκτυο από τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ακόμα και μέλη της φιλο-Κρεμλινικής μπλογκόσφαιρας έχουν περιγράψει την απόφαση δημιουργίας ενός επίσημου κρατικού αγγελιοφόρου, ως «λάθος κίνηση».
Πολιτική απορρήτου
Το Rybar, ένα από τα μεγαλύτερα φιλορωσικά στρατιωτικά κανάλια στο Telegram, έγραψε: «Δεν είναι δυνατόν να οικοδομηθεί η ψηφιακή κυριαρχία δημιουργώντας έναν «σωστό» αγγελιοφόρο για κάθε περίσταση… Σε ένα κανονικό οικοσύστημα, οι χρήστες θα πρέπει να έχουν την επιλογή μεταξύ διαφορετικών προϊόντων».
Η Φαρίντα Ρουστάμοβα, ανεξάρτητη δημοσιογράφος, ισχυρίστηκε στις αρχές Αυγούστου ότι ακόμη και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσίας είχε παρουσιάσει στους προγραμματιστές μια «εκτεταμένη» λίστα παραπόνων σχετικά με την εφαρμογή, λέγοντας ότι το Max «δεν μπορεί ακόμη να συνδεθεί με κυβερνητικές υπηρεσίες λόγω του κινδύνου διαρροής προσωπικών δεδομένων των Ρώσων».
Η πολιτική απορρήτου της εφαρμογής αναφέρει ότι συλλέγει δεδομένα, συμπεριλαμβανομένης της διεύθυνσης IP και της δραστηριότητας των χρηστών, και διατηρεί το δικαίωμα να τα μεταφέρει σε τρίτους και κυβερνητικές υπηρεσίες. Ρώσοι δημοσιογράφοι έχουν δηλώσει ότι θα είναι παρόμοιο με το WeChat της Κίνας, το οποίο έχει κατηγορηθεί επανειλημμένα για λογοκρισία και παρακολούθηση χρηστών.
Η Κάτια, μια 25χρονη από την Αγία Πετρούπολη, δήλωσε στην Telegraph ότι ανησυχεί ότι το Max θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να απομονώσει ακόμη περισσότερο τη Ρωσία από τον υπόλοιπο κόσμο και να περιορίσει τη ροή πληροφοριών. Έχοντας εγκαταλείψει τη Ρωσία στην αρχή της εισβολής στην Ουκρανία, φοβάται ότι θα γίνει όλο και πιο δύσκολο να επικοινωνήσει με την οικογένεια και τους φίλους της στην πατρίδα της εάν μπλοκαριστούν το Telegram και το WhatsApp και οι χρήστες αναγκαστούν να χρησιμοποιήσουν το Max.
«Εμείς μπορούμε να αγοράσουμε τις συσκευές μας σε διαφορετικές χώρες και κανείς δεν μπορεί να μας αναγκάσει να τις χρησιμοποιήσουμε, αλλά σίγουρα ανησυχούμε ότι θα είναι πιο δύσκολο για εμάς να μιλήσουμε με τις οικογένειές μας στην πατρίδα», είπε.
«Ο μεγαλύτερος φόβος είναι ότι τελικά θα μας αποκόψουν ή ακόμα και ότι θα αναγκαστούμε να κατεβάσουμε την εφαρμογή για να επικοινωνήσουμε», πρόσθεσε η Κάτια. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Μόσχα επιχειρεί να ιδρύσει έναν πανεθνικό ηλεκτρονικό αγγελιοφόρο, ανέφερε η Telegraph. Προηγούμενες προσπάθειες περιλαμβάνουν το TamTam της VK, το Yandex.Messenger της Yandex και το Dialogue της Sberbank –αλλά όλες απέτυχαν να συγκεντρώσουν μια βάση χρηστών.
Είναι γνωστό ότι ο Πούτιν προσπαθεί να δημιουργήσει ένα «κυρίαρχο Διαδίκτυο». Μια σειρά από κυβερνητικές τροποποιήσεις επιχείρησαν να διαχωρίσουν τη Ρωσία από το υπόλοιπο Ιντερνετ το 2019. Ο Σαρκίς Νταρμπινιάν, ιδρυτής της Roskomsvoboda, μιας ρωσικής ΜΚΟ που υποστηρίζει την προστασία των ψηφιακών δικαιωμάτων των Ρώσων, πιστεύει ότι το Max θα έχει «κάποια επιτυχία» σε σύγκριση με προηγούμενες αποτυχίες, λόγω των προσπαθειών να περιοριστούν άλλες πλατφόρμες επικοινωνίας.
Ο Νταρμπινιάν δήλωσε στο ανεξάρτητο μέσο Novaya Gazeta Europe, ότι η εφαρμογή είναι πιθανό να συμμορφωθεί με όλα τα αιτήματα της ρωσικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης της αποθήκευσης αλληλογραφίας και τηλεφωνικών κλήσεων που πραγματοποιούν οι χρήστες και της παροχής αυτών των δεδομένων σε κυβερνητικές υπηρεσίες κατόπιν αιτήματος.
«Είναι πιθανό το κράτος, ακολουθώντας το κινεζικό σενάριο, να θελήσει να το χρησιμοποιήσει ως εργαλείο κοινωνικής αξιολόγησης για την αξιολόγηση των πολιτών», δήλωσε ο Νταρμπινιάν. Πρόκειται για ένα ακόμα βήμα σε μια συντονισμένη προσπάθεια των ρωσικών Αρχών να περιορίσουν τις ελευθερίες στο Ιντερνετ στη Ρωσία. Στα τέλη Ιουλίου, ο Πούτιν υπέγραψε νομοσχέδιο που ποινικοποιεί την πρόσβαση ή ακόμη και την αναζήτηση διαδικτυακού περιεχομένου με την ένδειξη «εξτρεμιστικό».
Αυτό θα μπορούσε να κυμαίνεται από ιστότοπους που συνδέονται με στελέχη της αντιπολίτευσης, όπως ο Αλεξέι Ναβάλνι, έως περιεχόμενο ΛΟΑΤΚΙ, τα οποία και τα δύο περιλαμβάνονται στο μητρώο «εξτρεμιστικού» υλικού του υπουργείου Δικαιοσύνης.